Guvenlik testlerini tamamlayan ilk koronavirus aşısı, Pazartesi dunya capında sevince yol actı.
Aşının guvenliğine dair şimdilik temkinli olmayı gerektirecek nedenler var.
Fakat onların dışında aşının dunya capında kullanılmasına dair onemli bir pratik sorun da bulunuyor: Aşının -80 derecede tutulması gerekiyor.
Salı gunu BBC'ye konuşan Sağlık Bakanı Matt Hancock, aşının uretim tesisinden insanlara uygulanacağı son noktaya kadar nakledilmesinin "dev bir lojistik operasyon" gerektirdiğini soyledi.

Aşı -70 derecenin ustune en fazla dort kere cıkabiliyor, aksi takdirde bozuluyor.
Bu derece, geleneksel dondurucu ve soğutucuların inebileceği sıcaklıkların cok altında.
Boylesi bir şeye ihtiyac duyan pek fazla aşı olmadığı icin buna dair yaygın bir altyapı da yok.
Aşının ureticilerinden Pfizer da bunun zorluk yaratacağını kabul ediyor.
İngiltere'nin tıp konusundaki başdanışman vekili Prof. Jonathan Van-Tam, Pazartesi duzenlediği basın toplantısında aşı uretimi ve dağıtımında normal zamanlarda bile pek cok sorun yaşandığını hatırlatmıştı.
[h=3]Nasıl dağıtılacak?[/h]Prizer'ın kısa vadede bir planı var.
Aşı ABD, Almanya ve Belcika'daki Pfizer merkezlerişnden dağıtılacak. Sonrasında kara ve hava yollarıyla nakledilecek, belli dağıtım merkezlerinde tutulacak.
Son aşama ise o merkezlerden kliniklere ve hastanelere dağıtılması olacak.
Wall Street Journal'ın aktardığına gore Pfizer bir iş cantası boyutunda, ici kuru buz dolu, GPS ile takip edilen ve acılmadığı takdirde 5 bin doz aşıyı 10 gun boyunca doğru ısıda tutabilen ozel bir nakliye kutusu geliştirdi.
Bu kutular nakliyenin ardından tekrar kullanılabilecek.
Kutunun ucuz olmayacağı kesin.
Bu tur kutular geliştiren Polar Thermal şirketinin satış direktoru Paul Harrison, sıradan kutuların beş gun yerine on gun, -80 yerine -8 dereceye kadar izolasyon sağlayacağını, 1.200 doz aşı taşımaya yetecek buyuklukte ve bu ozelliklerde bir kutunun 5 bin sterlin (yaklaşık 55 bin TL) tutacağını belirtiyor.
Polar Thermals, karbondioksitten uretilen kuru buz yerine aerojel kullanıyor. Bu cozum, gecen yıl baş gosteren kuresel karbondioksit kıtlığının devam etmesi durumunda işe yarayabilir.
ABD Sıkıştırılmış Gazlar Derneği ise talep ne kadar artarsa artsın arz sıkıntısı yaşanmayacağını soyluyor.
[h=3]10 gunden sonra ne olacak?[/h]Aşılar cozuldukten sonra beş gun daha dayanabiliyor. Fakat bu da uzun bir sure sayılmaz.
İngiltere Kamu Sağlığı Kurumu, uzun vadede ulke genelinde merkezi depolama ve dağıtım sistemleri icin hazırlık yapıldığını soyluyor fakat bu hazırlıklara dair detay paylaşmıyor.
Gunumuzde aşırı soğuk depolama yaygın bir şey değil ve aile hekimlerinin neredeyse hicbiri bu imkana sahip değil.
İngiltere'deki aile hekimleri, bu tip soğutuculara ihtiyac duyulacağını vurguluyor.
Southampton Universitesi'nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Mcihael Head, ellerinde bu tip soğutucular bulunan universitelerin, bunları aşı faaliyetleri icin ucretsiz olarak kullandırabileceğini soyluyor.
İngiltere'de universiteler koronavirusun ilk dalgasında da benzer yardımlarda bulunmuştu.
[h=3]Kuresel tablo[/h]



Gelişmekte olan ulkelerde durum daha kotu.
AP ajansı gecen ay yayımladığı bir haberde, Orta Afrika ulkesi Burkina Faso'da bin klinik soğutucu acığı olduğunu yazmıştı.
Unicef ve Dunya Sağlık Orgutu, koronavirus aşısına hazırlık amacıyla mevcut soğuk depolama tesislerinin haritasını cıkarma projesini başlatmıştı.
Financial Times gazetesi, Unicef'in 2021 sonuna kadar duşuk gelirli ulkelere 65 bin guneş enerjisiyle calışan soğutucu kurulmasını hedeflediğini aktarıyor.
Lojistik ve tedarik zinciri profesoru Michael Bourlakis, "Soğuk zincirler konusunda Avrupa ve Kuzey Amerika iyi bir durumda fakat Afrika ve Asya'nın bazı bolgeleri cok sorunlu" diyor ve ekliyor:
"İyimser biri olarak şu an bunun planlanmakta olduğunu, şirketlerin birbiriyle işbirliği yaparak bilgi paylaşımında bulunacağını duşunuyorum.
"Tedarik zincirlerinde her zaman beklenmeyen şeylere hazırlıklı olmak gerekir. Ustelik bu aşının tedariki miktar, karmaşıklık ve coğrafya acısından eşsiz."