İzmir'de meydana gelen ve meydana gelebilecek diğer depremleri değerlendiren Dokuz Eylul Universitesi (DEU) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Muduru Prof. Dr. Hasan Sozbilir, deprem master planına dikkat cekti. 3 bini bulan artcı depremlere "Deprem fırtınası" yorumu yapan Sozbilir, "Ozellikle Batı Anadolu ve İzmir olceğindeki faylarımız genellikle tembel faylardır. Enerjiyi hemen aktarıp hemen depreme neden olan faylar değil" dedi.
Dokuz Eylul Universitesi DAUM Muduru Prof. Dr. Hasan Sozbilir, İzmir depremi sonrası onemli acıklamalarda bulundu. Samos fayının kırılması ile meydana gelen ve İzmir'de yıkıcı etkileri olan depremi değerlendiren Sozbilir, İzmir'i etkileyecek faylarda calışmalar yapıldığını, hangi fayın ne kadar surede deprem uretebileceğinin anlaşılmasından sonra deprem master planının hazırlanması gerektiğini belitti. İzmir cevresinde ana şoktan etkilenebilecek fayların bulunduğunu ifade eden Sozbilir, "Seferihisar, Tuzla, Gulbahce, Gumuldur ya da Kuşadası'ndaki faylar bu sistemden etkilenme derecesine sahip olan faylar ama bizim faylarımız 11 gun once oluşan depremlere yanıt vermiş değil, tetiklenmiş değil. Tetiklenme ihtimali olan cok fay var ama tetiklenmiş fay niteliği olan faylar, sadece denizde olan faylar diyebiliriz. Ozellikle Batı AnadolU, İzmir olceğindeki faylarımız genellikle tembel faylardır. Enerjiyi hemen aktarıp hemen depreme neden olan faylar değil. Buradaki faylar; bin, 2 bin, 5 bin yılda bir kere yıkıcı deprem ureten faylardır. Buradaki problem şu; biz bu fayların gecmiş donemlerini cok fazla bilmiyoruz. En son neden deprem uretti, bu fayların uzerinde ne zamandan beri stres birikti, o konudaki calışmalar cok yeni. Henuz sonuclanmadığı icin tehlike var diyebiliriz ancak bizim faylarımız depreme hemen karşılık verip tetiklenerek deprem ureten faylar değil" diye konuştu.

"Deprem, bizim herhangi bir fayımızdan oluşmadı"
İzmir'i doğrudan etkileyecek cok sayıda fay olduğunu vurgulayan Sozbilir, "Bunlardan en onemlileri Gulbahce fayı, Yağcılar fayı, Seferihisar fayı, Tuzla fayı, Gumuldur fayıdır. Depremin merkezine en yakın faylar Gumuldur ve Tuzla fayları. Bunları dikkatli incelemek gerekiyor. 11 gun once meydana gelen deprem, bizim herhangi bir fayımızdan oluşmadı. 'Beklenilen deprem değildi' denmesinin sebebi; bu faylardan birinin urettiği bir deprem olmamasıydı" ifadelerini kullandı.
"Deprem master planı ve kentsel donuşum"
Karada ve denizde fayların bulunduğunu, şu anda buyuk bir depremin artcılarını yaşadığımızı kaydeden Sozbilir, şunları soyledi:
"Bu artcılar, belli bir zaman sonra enerjisini başka bir faya aktaracak, orada gerilim oluşturmaya başlayacak ancak bunlar surec gerektiren şeyler. Bizim, yaşanan depremden dersimizi alıp kendimizi bir sonraki depreme hazır hale getirmek. Bunun adı da deprem master planı ve kentsel donuşumdur."
"Bir ceşit deprem fırtınası"
Sozbilir, 30 Ekim'de meydana gelen depreme ilişkin şu bilgileri verdi:
"Samos fayı kırıldı. 40 kilometre uzunluğunda bir fay kırıldı ve 6.9 buyukluğunde deprem meydana geldi. Artcı depremler 3 bini gecmiş durumda. 40 kilometrelik Samos fayının hemen batısı ve doğusundaki faylar da tetiklendi. Bu yuzden 80 kilometre uzunluğunda 20 kilometre genişliğinde bir artcı dağılımı soz konusu. Bir ceşit deprem fırtınası diyebiliriz. Bu artcılardan cok fazla etkilenmeyeceğiz. 3 buyukluğunde, 4 buyukluğunde olan depremler. Deprem 6.9 buyukluğunde olduğu icin 5.4 civarında da artcılar gercekleşebilir."
"Bu binaların yıkılacağı 20 yıldır biliniyordu"
Deprem master planı vurgusu yapan Sozbilir, "Deprem master planı hazırlanmalı. Bizi etkileyecek faylar nereden geciyor, bu fayların uzerinde yapı stoku nedir bilmek gerekiyor. Orneğin Tuzla fayı 6.9 buyukluğunde deprem uretirse İzmir'de hangi alanlar etkilenecek, bunları onceden gorme şansımız var. 1999-2000 yılları arasında Turkiye'de ilk kez İzmir'de deprem master planı yapıldı. Ona gore, şu anda yıkılan tum binaların yıkılacağı zaten biliniyordu. Bu binaların yıkılacağı 20 yıldır biliniyordu. Yapılması gereken şey; doğal afet riski taşıyan binaları yıkıp yeniden inşa etmekti. Bu mekanizmayı hızlı bir şekilde yeniden kurmamız gerekiyor" dedi.
"Tuzla fayında, depremden sonra sıcak sularda artış oldu"
İzmir fayının, en son 1688 yılında kırıldığının ortaya cıktığını dile getiren Sozbilir, şoyle devam etti: "İzmir fayı calışmalarında, bu fayın 1688 depremini urettiğini saptadık. İzmir'in en yıkıcı depremiydi. Yani bu fay 330 yıldır kırılmıyor ama İzmir fayının kırılma aralığı daha yuksek. Dolayısıyla bu fayla ilgili kentimizi iyileştirme şansımız var. Orneğin Seferihisar fayı deprem tekrarlama aralığı olmayan bir fay. Bununla ilgili calışma yapılması gerekiyor. Tuzla fayında, depremden sonra sıcak sularda artış oldu. Jeotermal akışkanlar yuzeye geldi. Yani depreme karşılık verecek şekilde etkilenme oldu. Bu faya gore senaryo oluşturduğumuzda, Menemen Ovası, Bostanlı, Karşıyaka, Alsancak, Bornova, Bayraklı, İnciraltı, Guzelbahce, Urla, Gulbahce depremden daha fazla etkilenir. Seferihisar, İzmir, Tuzla, Gulbahce ve Yağcılar fayında hendekler actık. Bu faylar ne zaman deprem uretti, bu soruya cevap bulamaya calışacağız ancak calışmanın sonucları 2-3 ay icerisinde ortaya cıkacak. İzmir ozelinde hangi fayın deprem uretme aralığı daha yakınsa ortaya cıkacak ve ona gore bir deprem senaryosu yapmak gerekiyor."
"Tsunami tehlike haritasının oluşturulması gerekiyor"
Tsunami konusunda da değerlendirmede bulunan Sozbilir, "Samos fayı deprem uretti ve tsunami etkisi oldu. Yaşadığımız tsunami, cok kucuktu ama gelecekte deprem oluştuğunda kıyılarımız tsunami tehlikesi altında olacaktır. Hem guney hem de batı kıyılarımız tsunami etkisinde kalabilir. Gecmişte nerede tsunami oldu calışma yaparsak eski tsunami izlerini bulabiliyoruz. Bunun icin Turkiye olceğinde tsunami tehlike haritasının oluşturulması gerekiyor" sozlerine yer verdi.
"Deprem Bilim Kurulu kurulsun"
Sozbilir, Deprem Bilim Kurulu kurulması gerektiğini savunarak, "Burada buyuk bir bilgi kirliliği var. Onumuzdeki 100 yılın depremlerini sıralayan profesorler var. '10 gun icinde deprem olacak' diyenler var. Bunların soylenmesi yasaklanmalı. Turkiye olceğinde Deprem Bilim Kurulu kurulsun, bu konuda en iyi 10 insan konuşsun, halkı onlar yonlendirsin" ifadelerini kullandı. - İZMİR
Kaynak: İhlas Haber Ajansı