Adalet Bakanı Abdulhamit Gul, bugune kadar 289 darbe davasından 279'unun ilk derece yargılamasının sonuclandığını ve 4 bin 154 sanığa hak ettikleri cezanın verildiğini bildirdi.
Gul, TBMM Plan ve Butce Komisyonunda bakanlığının 2021 yılı butcesinin sunumunda, Fetullahcı Teror Orgutu'nun (FETO) 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin onundeki engellerden birinin de yargı olduğunu, yargı mensuplarının cok buyuk bir hızla harekete gecerek darbeciler hakkında gozaltı kararları verdiğini anımsattı.

Yargının, 15 Temmuz'da korku duvarlarını yıkarak, darbelere karşı sessiz kalan tarihi rolu ve sicilini ilk kez reddettiğini belirten Gul, "15 Temmuz'a yargının vermiş olduğu tarihi cevabın iki yonu bulunmaktadır: Birincisi darbe yargılamalarıdır. Yargı bugune kadar 289 darbe davasından 279'unun ilk derece yargılamalarını sonuclandırmış ve 4 bin 154 sanığa hak ettikleri cezayı vermiştir." dedi.
Gul, yargının darbeye karşı diğer bir cevabının da kendi icindeki arınma sureci olduğunu ifade ederek, 15 Temmuz 2016'dan bu yana 3 bin 947 hakim ve Cumhuriyet savcısının ihrac edildiğini belirtti.
Hakimler ve Savcılar Kurulunun (HSK) her turlu iddiayı ciddiyetle inceleyerek bu mucadelesini surdurduğunu anlatan Gul, "FETO teror orgutunun her unsurunun yargı onune cıkarılıp hesap sorulması şehitlerimize, gazilerimize ve aziz milletimize karşı tum kurumların sorumluluğudur" diye konuştu.
"Seri muhakeme yargılama suresini kısalttı"
Gul, Birinci Yargı Paketi ile on odeme, uzlaştırma gibi muesseselerin revize edilerek, sisteme işlerlik kazandırıldığını anımsattı.
Seri yargılama usulu ve basit yargılama usulunun, 1 Ocak 2020'de uygulanmaya başlandığına işaret eden Gul, basit yargılama usulu¨nu¨n bugune kadar 77 bin 115 dosyada uygulandığını, seri muhakeme usulu¨nde de 45 bin 190 dosyada talepnameler doğrultusunda karar verildiğini soyledi.
Gul, "Boylece seri muhakeme usulu¨ne tabi suclarda uyuşmazlıklar, kısa bir su¨re icerisinde sonuclandırılmaktadır. Klasik yargılamada bir ceza kovuşturmasında kararın kesinleşmesi ortalama 1 yıl 7 ay su¨rerken, seri muhakeme usulu¨ uygulanan aynı sucla ilgili yargılamalarda kararın ortalama 2 haftada kesinleştiği goru¨lmektedir." bilgisini paylaştı.
-"Dunya ornekleriyle değerlendirdik"
Sunumunda, kadına yonelik şiddetin onlenmesi calışmalarına da yer veren Gul, bu konuda tum cozumlere ilişkin uygulamaları dunya ornekleriyle birlikte değerlendirdiklerini ifade etti.
Gul, gecen yıl bazı bakanlıkların "Kadına Yonelik Şiddetle Mu¨cadelede Kurumsal İşbirliği ve Eşgu¨du¨mu¨n Artırılmasına Dair Protokol" imzaladıklarını, bakanlığının da bu kapsamda u¨zerine du¨şen sorumlulukları hızla hayata gecirdiğini anlattı.
Kadına karşı şiddetle mu¨cadele konusunda kurumsal sorumlulukların altını cizen genelgenin guncellendiğini soyleyen Gul, Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Onlenmesine Dair Kanun kapsamındaki tedbir kararlarında uzmanlaşmanın sağlanması amacıyla "tedbir mahkemelerinin" hayata gecirildiğini, aile ici ve kadına yonelik şiddet vakalarının Cumhuriyet başsavcılıklarında kurulan ozel bu¨rolarda gorevli Cumhuriyet savcıları uzerinden takip edildiğini hatırlattı.
Yaklaşık 9 yıl aradan sonra, bu adli yılın başlangıcı itibarıyla asliye ceza mahkemelerinin duruşmalarına Cumhuriyet savcılarının yeniden katılmaya başladığına işaret eden Gul, hapis cezalarının hafta sonu ve gece infazında kapsamı genişlettiklerini belirtti.
Arabuluculuk ve uzlaştırma uygulamaları
Hukuki uyuşmazlıklarda arabuluculuk sistemine ilişkin bilgi veren Gul, iş uyuşmazlıklarında dava şartı arabuluculuk uygulamasının 1 Ocak 2018'de başladığını, 5 Kasım 2020'ye kadar arabulucuya giden 966 bin 607 uyuşmazlığın yuzde 61'ine karşılık gelen 591 bin 553'u¨nun anlaşmayla sonuclandığını aktardı.
Gul, ticari uyuşmazlıklarda dava şartı arabuluculuk uygulamasının başladığı 1 Ocak 2019'dan 5 Kasım 2020'ye kadar 239 bin 958 uyuşmazlığın yuzde 54'une karşılık gelen 129 bin 303'u¨nun; tu¨ketici uyuşmazlıklarında ise arabuluculuğun başladığı 28 Temmuz 2020'den 5 Kasım'a kadar 12 bin 428 uyuşmazlığın yuzde 66'sına denk gelen 8 bin 161'inin anlaşmayla sonuclandığını kaydetti.
Gul, bu yıl icerisinde savcılıklara intikal eden 173 bin 624 dosyanın ise uzlaştırmayla sonuclandığını bildirdi.
Yargıda hedef sure
Bakan Gul, Yargıda Hedef Sure uygulamasıyla soruşturma ve kovuşturma surelerinin kısaltıldığını belirterek, "Uygulamanın hayata gecirildiği gunden beri hedef surelere uyulma oranı, soruşturma aşamasında yuzde 81,55; ceza mahkemelerinde yuzde 77,90; hukuk mahkemelerinde yuzde 80,69; idare ve vergi mahkemelerinde de yuzde 81,38 olarak gercekleşmiştir. Bu veriler hedef surelere riayet etme hususlarında yargı mensuplarımızın ne kadar hassas davrandıklarının bir gostergesidir." dedi.
Gul, adalet sisteminin kalitesinin arttırılmasına yonelik yeni bir sistem oluşturarak HSK Genel Sekreterliği bunyesinde Performans İzleme ve Değerlendirme Merkezi kurduklarını soyledi.
Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sisteminin, SGK, tapu ve kadastro, nufus, PTT ve Merkez Bankası gibi 48 kurumla entegrasyonunun tamamlandığını ifade eden Gul, şoyle konuştu:
"Portal hizmetlerinin e-Devlet kapısına taşınması, vatandaşların ve avukatların e-imzalarıyla sistem uzerinden zaman ve yer sınırı olmadan dava acabilmelerini sağlamıştır. Uzlaştırmacı ve arabuluculuk portalları uzerinden sınav ve sicil başvuruları ile dosya atama işlemleri elektronik ortamda gercekleştirilmektedir. Yani uzlaştırma ve arabuluculuğa ilişkin hizmetler dijital olarak verilmektedir. Uzlaştırmacı Portalını kullanan uzlaştırmacı sayısı 28, Arabuluculuk Portalını kullanan arabulucu sayısı 17 bine yaklaşmıştır."
Gul, uygulamaya gecilen yeniliklerden birinin de hukuk mahkemelerindeki duruşmalara sesli ve goruntulu katılımı sağlamak icin geliştirilen e-duruşma sistemi olduğunu, avukatlar tarafından kullanılan sistemin, zaman icinde taraf, tanık ve bilirkişileri de kapsayacağını soyledi. Gul, e-duruşma sistemine bilgisayar, tablet ve cep telefonundan bağlanılabileceğini dile getirerek, dijital donuşum sayesinde 153 milyon liralık posta giderinden tasarruf edildiğini bildirdi.
-Adli kontrol uygulamasında duzenleme
Ceza infaz kurumlarında da dijital donuşumu hedeflediklerini bildiren Gul, hukumlulerin yakınlarıyla goruntulu goruşmesi ve elektronik dilekce arzı gibi yeni uygulamalar uzerinde calışmaların surduğunu ifade etti.
Gul, "Hukumlulere sesli goruşmelerinin yanında yakınlarıyla goruntulu olarak goruşme imkanı sağlanmaktadır. Goruntulu goruşme imkanı, bilhassa hukumlulerin kucuk yaştaki cocuklarını ve ceza infaz kurumunun bulunduğu şehir dışında ikamet eden hukumlu yakınlarını rahatlatacaktır." diye konuştu. Gul, projenin hukumlulerin yakınları ve avukatlarıyla goruşmelerinde herhangi bir kısıtlamaya yol acmayacağını vurguladı.
Denetimli serbestlik uygulaması uzerinde de duzenlemeler yapılacağına dikkati ceken Adalet Bakanı Gul, şoyle devam etti:
"Biyometrik imza yo¨ntemlerinin denetimli serbestlikte kullanılması bunlardan biridir. Bununla, yu¨ku¨mlu¨lerin takibi ve denetlenmesinde teknolojik imkanların kullanılmasını hedefliyoruz.
Bu yo¨ntemin kullanılması halinde yu¨ku¨mlu¨lerin kolluk birimlerine giderek imza vermesine gerek kalmayacaktır. Bu, denetimli serbestlik yu¨ku¨mlu¨su¨ vatandas¸larımız ic¸in zaman ve emek tasarrufunu beraberinde getirecektir.
Sistem, yu¨ku¨mlu¨lerin rızaları alınarak cep telefonları u¨zerinden uygulanacaktır. Halihazırda sistemi 10 ilde yaklas¸ık bin yu¨ku¨mlu¨nu¨n takibinde uygulamaya bas¸ladık. O¨nu¨mu¨zdeki aylarda da pilot uygulamalardan edindigˆimiz tecru¨beler dogˆrultusunda uygulamayı yaygınlas¸tırmayı planlıyoruz."
Gul, ceza infaz kurumlarındaki şartların iyileştirilmesine onem verdiklerini kaydederek, 2002'den bu yana standartlara uymayan 355 ceza infaz kurumunun kapatıldığını ifade etti.
25 ulkeyle iş birliği
Bakan Gul, Yargı Reformu Stratejisi kapsamında İstanbul Havalimanında Gaziosmanpaşa Adliyesinin bir birimini actıklarını belirterek, daha once havalimanına gelen ve haklarında adli işlem yapılması gerekenlerin buraya goturulduğunu kaydetti.
Hukukun ustunluğu ilkesinin eksiksiz bicimde uygulanmasının on koşullarından birinin de savunma hakkının sağlanması olduğuna işaret eden Gul, "Savunma hakkının etkin kullanımının sağlanması amacıyla avukatlık mesleğine giriş usulunu değiştirerek Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı'nı birinci yargı paketiyle sistemimize kazandırdık. Bu duzenlemeyle getirilen bir diğer değişiklik ise avukatlara hususi damgalı pasaport verilmesi oldu." dedi.
Uluslararası adli iş birliğinin, onemseyip geliştirilmesine gayret ettikleri alanlardan biri olduğunu dile getiren Gul, 25 ulke ile adli iş birliğine ilişkin anlaşmaların taslak aşamasında bulunduğunu, ikili goruşmelerin surduğunu aktardı.
Koronavirusle mucadele kapsamında cezaevlerinde alınan onlemlere de değinen Gul, koronavirus testi pozitif cıkan hukumlu, tutuklu ve personelin tedavi, izolasyon surecinin ilgili birimlerle koordineli şekilde titizlikle takip edildiğini vurguladı.
Gul, konuşmasının sonunda 2021 butcesinin devlete ve millete hayırlı olmasını diledi.
(Bitti)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Serdar Acıl