ABD'de 3 Kasım'da yapılan başkanlık secimlerini kesin olmayan sonuclara gore Demokrat Parti'nin adayı Joe Biden'in kazanması Filistin'de sevincle karışlanırken, İsrail'de yeni ABD Başkanı'nın Tel Aviv ile Washington arasındaki ilişkilere muhtemel etkileri tartışılıyor.
ABD'deki başkanlık secimi, tum dunyada olduğu gibi Filistin ve İsrail'de de yakından izlendi.
Secimi Demokrat Parti'nin adayı Biden'ın mı yoksa mevcut Başkan Donald Trump'ın mı kazanacağı Filistin'in geleceği acısından buyuk onem taşıyordu. Zira mevcut Başkan Trump'ın secimi kazanması halinde Filistin'i daha zor gunlerin beklediği belirtiliyordu.
Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye, "Trump yeniden secilirse Allah bize yardım etsin." diyerek ABD'deki secimin Filistinliler icin ne kadar onemli olduğunu ifade etmişti.
Trump'ın başkanlık koltuğuna oturduğu 2017'den bu yana bolgeyle alakalı aldığı kararların tamamının Filistin'i yok sayarak İsrail yanlısı olması nedeniyle bu secimin sonucu Filistinlileri yakından ilgilendiriyordu.
Trump, Kudus'un tamamını "İsrail'in başkenti" olarak tanımış, Tel Aviv'deki ABD Buyukelciliğini Kudus'e taşımış, bunlara ek olarak Filistin'e yapılan mali yardımları durdurmuştu. Filistin Kurtuluş Orgutu'nun (FKO) Washington'daki ofisini de kapatan Trump, son olarak Filistin davasını ortadan kaldırmayı amaclayan sozde Orta Doğu barış planını acıklamıştı.
Mevcut ABD yonetimi ayrıca işgal altındaki Batı Şeria'da yer alan yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerini artık yasa dışı olarak gormediğini duyurmuştu.
Batı Şeria'daki yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerinin durumu, sozde Orta Doğu barış planının akıbeti ve Arap ulkeleriyle başlatılan ilişkilerin normalleştirilmesi ruzgarının devamı gibi konular nedeniyle ABD'nin yeni başkanının kim olacağı İsrail icin de oldukca onemli.
Kesin olmayan sonuclara gore secimi Biden'ın kazanması Filistin'e derin bir nefes aldırırken, İsrail'de Biden doneminin olası etkileri tartışılmaya başlandı.
- Filistinliler secim sonucundan umutlu
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, secimi kazandığının acıklanmasının ardından yayımladığı mesajla Biden'ı tebrik ederek, ABD ile Filistin arasındaki ilişkileri geliştirmek icin yeni başkanla calışmaya hazır olduğunu belirtti.
Abbas'ın Ozel Temsilcisi Nebil Şaas ise ABD'deki başkanlık secimlerini Biden'ın kazanmasını Filistin icin "bir kazanım" olarak değerlendirirken, "(Filistin icin) Donald Trump'ın doneminden daha kotu bir donem olmadı, ondan kurtulmak bir kazanımdır." ifadesini kullandı.
Filistinliler, Biden'ın başkanlığında Trump doneminde Washington ile kopan ilişkilerin yeniden başlayacağı ve yine Trump doneminde dondurulan mali yardımların yeniden Filistin'e gonderileceğini umit ediyor.
Bunların yanı sıra Biden'ın FKO'nun Washington ofisinin yeniden acılmasına izin vermesi ongorulurken, bolgeyle ilgili kararlarda Trump kadar İsrail yanlısı olması beklenmiyor.
Ayrıca Trump'ın secimi kaybetmesi nedeniyle Filistin davasını ortadan kaldırmayı hedefleyen sozde Orta Doğu barış planının da gundemden duşeceği ifade ediliyor.
İsrail, Yahudi yerleşim birimleri ve İran konusunda endişeli
Her ne kadar rengini belli etmese de başkanlığı suresince Tel Aviv'in tum isteklerini gozu kapalı yerine getiren Trump'ın secimi kaybetmesinin İsrail yonetiminde uzuntuyle karşılandığı dile getiriliyor.
İsrail İcişleri Bakanı Aryeh Deri, 3 Kasım'da yaptığı acıklamada, secimi Trump'ın kazanması icin dua ettiğini soyleyerek tarafını belli etmişti.
Eski İsrail İletişim Bakanı Eyub Kara da Amerikan Yahudilerinin buyuk coğunluğunun secimde Biden'a destek vererek Trump'a "ihanet" ettiğini savundu.
Başbakan Binyamin Netanyahu, kesin olmayan sonucların acıklanmasının ardından yayınladığı mesajla, Biden'ı tebrik ederken, ABD ile İsrail arasındaki ilişkileri geliştirmek istediğini dile getirdi.
Uzmanlar Netanyahu ile yakın dostluğu bulunan Biden'ın, ABD'deki İsrail yanlısı politikayı buyuk olcude devam ettireceğini belirtiyor.
Biden secim kampanyasında yaptığı acıklamalarda, Kudus'teki ABD Buyukelciliğini tekrar Tel Aviv'e taşımayacağını soylemişti.
Yeni başkanın Trump'ın 2018'de cekildiği İran ile imzalanan nukleer anlaşmayı yeniden muzakere etme ve yeniden uygulama ihtimali de İsrail'i endişelendiriyor.
Ayrıca Biden'ın Batı Şeria'daki yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerinin statusu ve genişletilmesine yonelik konularda Trump'tan farklı duşunduğu ifade ediliyor.
Biden, 2010'da ABD Başkan Yardımcısı gorevindeyken, İsrail'in Doğu Kudus'te yer alan bir yasa dışı Yahudi yerleşim birimlerine yeni konut inşa planını kınamıştı.
Bu durumlar goz onunde bulundurulduğunda Filistin İsrail'in her istediğine onay veren Trump'tan kurtulmanın mutluluğunu yaşıyor. Tel Aviv yonetimi ise hayal dahi edemeyeceği konularda İsrail lehine kararlar veren Trump yerine bazı konularda kendisiyle farklı duşunebilecek Biden ile 4 yıl boyunca calışmak zorunda kalacak.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Mustafa Deveci