Gectiğimiz yıllarda ulkemizin gundemine oturan ve yankıları surmeye devam eden Ciftlik Bank, ardında binlerce mağdur bıraktı. Bir ceşit ponzi sistem orneği olan Ciftlik Bank’ın insanları kolayca kandırıp sırra kadem basmasının sebebi ise bu sistemin ilk bakışta cok guvenilir gorunmesi.
Ponzi, esasında bir “saadet zinciri” olarak tanımlanabilir. Bu sistem, platforma dahil olan eski yatırımcılara yeni yatırımcılardan elde edilen gelirle kaynak sağlamayı amaclar. Boylece sistem devam ettiği surece dahil olan yatırımcılar gelir elde edebilirler. Bu yapısından dolayı bir piramit şemaya benzeyen sistem, yeni yatırımcılar olmadığında tam anlamıyla cokuşe gecer.

[h=2]Ponzi nedir?[/h] Bir saadet zincir orneği olan ponzi oyunu, basit ve modern bir arayuzle daimi olarak yeni kullanıcıları cekmeyi hedefler. Sisteme dahil olan yeni yatırımcıları adeta yakıt olarak kullanan bu duzen, yeni yatırımcıların gelmemesiyle birlikte omrunun sonuna ulaşır. Ciftlik Bank’tan yola cıktığımızda ponzi oyunların ne olduğunu anlamamız daha da kolaylaşıyor.
Ciftlik Bank, 2016’da şu an uluslararası bir kacak olan Mehmet Aydın tarafından kurulmuştu. İcerisinde birbirinden farklı değerlerde ciftlik hayvanları barındıran oyun, bu hayvanlar icin 365 gun omur belirlemişti. Bu da oyuncuların ciftliklerinde hayvanlar icin yem ve depolama masrafı yapmasını gerektiriyordu. Oyunun bu denli ilgi gormesinin ana sebeplerinden biri ise verilen vaatler idi.
Kurucu Mehmet Aydın, oyun icerisinde elde edilen ciftlik hayvanlarının Turkiye’de acılacak olan gercek ciftliklerde et ve sut uretimi icin kullanılacağının sozunu verdi. Bir sure sonra bazı tesis acılışları yapıldı ve o ciftliklerde, uretildiği soylenen urunler Turkiye’nin farklı yerlerinde acılmış olan mağazalarda satışa sunuldu. Bu da Ciftlik Bank’ın damarlarında kan dolaşması icin gereken yeni yatırımcıları ceken bir hamle oldu.
[h=2]Ponzi oyunlarının ortak ozellikleri nelerdir?[/h] Neredeyse sıfır riskle yuksek gelir vaadi, Sisteme ait olan resmi evrakların gizli oluşu, Getirinin piyasaya gore dalgalanmıyor oluşu, Sistemin Menkul Kıymetler Borsası'na kayıtlı olmaması, Acıklanmayan stratejiler ve gizli tutulan surecler bulunması, Elde edilen gelirin nakde cevrilmesinde zorluk yaşanması. [h=2]Neredeyse sıfır riskle yuksek gelir vaadi:[/h]
Ardında bir dolandırıcılık veya kotu menfaat bulunmayan her yatırım belirli oranda risk icerir. Hicbir yatırımın %100 garantisi bulunmaz. Ponzi sistemler bunun tam tersi olarak neredeyse sıfır riskle yuksek gelir vaad ederler. Bu da bir yatırım platformunun ponzi sistem olup olmadığını anlamak icin onemli bir unsur.
[h=2]Sisteme ait olan resmi evrakların gizli oluşu:[/h]
Ciftlik Bank benzeri ponzi sistemlerin daima karanlık bir odası bulunur. Sisteme ait resmi kayıtların ve evrakların kullanıcılara şeffaf bir şekilde sunulmaması da buna bir ornektir. Saadet zincirlerinin buyuk bir gizlilikle hareket etmesinin ardındaki sebep ise ponzi sistemin olabildiğince uzun sure rayında ilerlemesini sağlamaktır.
[h=2]Getirinin piyasaya gore dalgalanmıyor oluşu:[/h]
İlk maddede bahsettiğimiz risksiz yatırımın olamayacağı konusu tam da bu sonuca cıkıyor. Eğer bir yatırım platformunun size vaad etmiş olduğu gelir hep aynı cizgide ilerliyorsa ve belli değişkenlerden etkinlenmiyorsa uzak durmalısınız. Ponzi sistemler, yatırımcılara daimi olarak stabil gelir sunmayı vaad ederler.
[h=2]Sistemin Menkul Kıymetler Borsası'na kayıtlı olmaması:[/h]
ABD’de SEC (Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu), ulkemizde ise Menkul Kıymetler Borsası olarak bilinen borsa pazarı, dunya capında tum yatırımcıların yer aldığı bir platformdur ve ponzi sistemler, bu platformda yer almazlar. Bu pazarda yer alan yatırımcılar ve şirketler, tamamen legal oldukları icin şeffaflardır. Saadet zincirlerinin burada yer almama sebepleri ise şeffaflığın sisteme zararlı olmasıdır.
[h=2]Acıklanmayan stratejiler ve gizli tutulan surecler bulunması:[/h]
Eğer bir yatırım platformu veya gelir sağlanabilen bir sistemle ilgili her detaya erişemiyorsanız, uzak durmalısınız. Legal bir yatırım platformu tamamen kullanıcının guven sorunu yaşamaması uzerine yoğunlaşır ve bu da saadet zincirlerinin sağlayamayacağı bir luks.
[h=2]Elde edilen gelirin nakite cevrilmesinde zorluk yaşanması:[/h]
Legal faaliyet gosteren yatırım platformlarının değişmez ozelliklerinden biri ise yatırımcıların gecikme yaşamadan bakiyelerini nakite cevirebiliyor olmalarıdır. Ponzi sistemler, yeni yatırımcıların bolluğundan beslendikleri icin herhangi bir dalgalanmada olumsuz etkilenirler. Bu da bakiyesini nakite cevirmek isteyen yatırımcıların gecikme yaşamasına hatta surecin olumsuz sonuclanmasına sebep olur.