Gunumuzde insanların etkisi altında kaldığı stres miktarı yukseliyor. Ozellikle pandemi ve karantina koşulları ile birlikte psikolojik rahatsızlıkların gorulme sıklığı da giderek artıyor. Bu rahatsızlıklardan biri de panik atak. Panik atak, pek cok farklı nedene bağlı olarak insanlarda ortaya cıkabiliyor ve atak anındaki kişiler; cok yoğun, olumsuz duyguların altında kaldıklarını hissediyorlar.
Boyle durumlar yaşıyorsanız oncelikle duşmanı iyi tanımakta; yani panik atak nedir, belirtileri nelerdir gibi ayrıntıları bilmekte yarar var. Eğer bu ataklar sık sık yaşanıyorsa bir uzmandan yardım almalısınız. Ancak kendi kendinize yapacağınız bazı telkinler de var.
[h=2]Panik atak nedir?[/h]
Panik atak; duzenli aralıklarla ve aniden gelen, atak yaşayan kişinin kendini yoğun panik ve korku icinde hissettiği bir tur anksiyete bozukluğudur. Panik atağı normal panik anından ayıran en onemli nokta; duzenli aralıklarla ve ortada belirgin bir sebep yokken ortaya cıkmasıdır.
Psikolog Dr. Danielle Forshee, panik atağı "kontrolunuzu keybetmenize ve yoğun korku hissetmenize neden olan ani bir sıkıntı dalgası" şeklinde tanımlıyor. Panik atak vucutta ani ve yoğun terleme, nefes darlığı, kalp carpıntısı, karıncalanma hissi, mide bulantısı ve oleceğini hissetme gibi semptomlar ortaya cıkarıyor.
[h=2]Sigara ve panik atağın ilişkisi: [/h]
2017 yılında TRT Haber tarafından yayınlanan bir habere gore; Almanya, Hamburg’da bulunan Tıp Merkezi Universitesi’nde yapılan norobilim calışmasında, tutun tuketiminin direkt olarak beynin korku merkezine hasar verdiği, anksiyete ve paranoya gelişimini artırdığı gozlemlendi.
Araştırmayı yuruten bilim insanlarından Dr. Jan Haaker’a gore panik atak anında, sigara icen kişilerin nedensiz korkularını bastıramasının bir nedeni var: Sigaranın icindeki kimyasallar, noronlar ile ilgili merkez arasındaki mesaj iletimini durduruyor. Bu nedenle kişi, korkularını bastırma konusunda zorluklar yaşıyor.
[h=2]Koronavirus salgını, karantina ile panik atak ilişkisi: [/h]
Uskudar Universitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Alper Evrensel’e gore; koronavirus salgını ilk duyulmaya başladığı gunden itibaren -tum insan hayatını tehdit eden durumlar gibi- bireylerde yoğun bir kaygı oluşturdu ve bu kaygı, farklı psikolojik rahatsızlıkların da onunu actı.
Pandemi ile birlikte gelen karantina sureci kaygı bozukluğu, takıntı hastalığı, anksiyete bozuklukları ve panik atak gibi rahatsızlıkları tetikliyor. Ayrıca Bu hastalığa sahip kişileri cok daha kotu bir şekilde etkiliyor. Uyku ve dikkat bozuklukları ise en sık gorulen sonuclar arasında.
[h=2]Gece vakti, uykuda yaşanan panik atakların kaynağı:[/h]
US Psikiyatri Enstitusu’nden Psikiyatrist Dr. Evindar Karabulut’a gore gece, uykuda gelen panik atağın en kotu yanı geldiğinin hissedilmemesi ve kişinin bir anda, yoğun korku ve panikle uykudan uyanmasıdır. Bu duru, bir kez yaşandıktan sonra devamının gelmesi olası bir durumdur.
Uykuda panik atan geciren kişi, her gece yatağına yattığı zaman yeniden bir atak gecireceğini duşunuyor ve sırf bu duşunce yuzunden uyku bozuklukları başlıyor. Beklenti anksiyetesi olarak adlandırılan bu durum sonucunda kişiler, uykudan ve yalnız kalmaktan kacma gibi farklı davranışlar da sergiliyorlar
[h=2]Gebelikte panik atak:[/h]
Gebelik durumunda panik atak geciren anne adayları, bu durumdan bebeklerinin de etkileneceğini duşundukleri icin daha buyuk korkular yaşıyorlar. Sonuc olarak panik atak ve anksiyete durumları tekrar eden bir surec halini alıyor.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Uzay Yıldırım; gebelikte panik atak ilacları alınmayacağı icin gebe kadınların terapi ile yalnız kalmayarak, spor yaparak, grup aktivitelerine katılarak bu durumdan uzaklaşabileceklerini, bu durumun cozumsuz olmadığını belirtiyor.
[h=2]Bilime gore panik ataktan kurtulmanın 7 yolu: [/h] Yuzunuzu soğuk suyla yıkayın. Topraklama Tekniğini uygulayın. Diyaframdan nefes alın. Kafanızı dağıtacak oyunlar oynayın. Stres topu ile oynayın. Olumsuz duşuncelere meydan okuyun. Kendinize sorular sorun. [h=2]Yuzunuzu soğuk suyla yıkayın:[/h]
Psikolog Dr. Danielle Forshee’ye gore; evrimsel olarak insanlar, soğuk suyla temas ettikleri zaman ortaya cıkan fizyolojik bir reflekse sahipler. Hayata donme refleksi olarak da isimlendirilen bu durum sonucu, soğuk suyla temas eden kişinin kalp atışları %10 ile %25 seviyeleri arasında yavaşlıyor.
Elbette bu durum kafanızı direkt soğuk su dolu bir kovaya sokmanız şeklinde anlatılıyor, ancak vucudunuzun bir bolumunu cok soğuk suya maruz bırakmak da aynı etkiyi yaratacaktır. Anksiyeteyi yavaşlatmak icin en sık onerilen yontemlerden bir tanesidir.
[h=2]Topraklama tekniğini uygulayın:[/h]
Akıl Sağlığı Uzmanı, yazar Mary Beth Cooper; dağılan zihninizi yeniden toparlamak icin uygulayabileceğiniz birkac teknik uzerinde duruyor. Bunlardan bir tanesi de kolaylıkla uygulayabileceğiniz Topraklama Tekniği olarak isimlendirilen bir yontem.
Bu yonteme gore panik atak yaşayan kişi, atak anında dağılan zihnini toparlamak icin tek bir noktaya odaklanmalı. Odaklanılacak nokta duvardaki bir resim, masada duran bir nesne, sakin sakin yolunda ilerleyen bir kopek olabilir. Bu durum hissettiğiniz paniği azaltacak ve kaygı seviyenizi duşurecektir.
[h=2]Diyaframdan nefes alın:[/h]
Nefes almak yaşamanın en temel gereksinimi ve kanıtıdır. Panik atak yaşayan kişi farklı fizyolojik tepkilerle beraber yoğun bir olum duygusu da hissettiği icin guclu nefesler, ozellikle diyafram nefesi almak her şeyin yolunda olduğunu hissettirecektir.
Psikolog Dr. Danielle Forshee; diyafram nefesi almanın beyni rahatlatacağını, vucudun ihtiyacı olan oksijeni alarak olum duygusundan uzaklaşacağını ve beynimize doğru sinyalleri gondererek var olan durumdan uzaklaşılacağını soyluyor.
[h=2]Kafanızı dağıtacak oyunlar oynayın:[/h]
Panik atak sırasında insanın zihni tamamen olumsuz duygulara odaklanır, bu odaklanmanın sonucu olarak atak suresi uzar ve semptomlar cok daha guclu bir şekilde ortaya cıkar. Boyle bir durumda teknolojinin yardımını alarak telefonunuzda bulunan birkac mobil oyunu oynamaya başlayabilirsiniz.
Psikiyatrist Dr. Prakash Masand’a gore oyun oynayarak panik ataktan uzaklaşmanın altında yatan sebep, zihni ve bedeni olumsuzluklardan başka bir şeyle meşgul etmektir.Kolay oynanabilen, eğlenceli muzikleri olan bir oyun oynamak zihninizi atak dışında başka şeylerle meşgul ederek rahatlamanızı sağlayacaktır.
[h=2]Stres topu ile oynayın:[/h]
Bu yontem icin mutlaka bir stres topu kullanmak zorunda değilsiniz. Amac elinizi bir şeylerle meşgul tutmak. Stres topu, cakmak, bir taş, bir kalem ile oynamak ellerinizi meşgul edecek ve var olan durumdan uzaklaşmanızı sağlayacak.
Psikiyatrist Dr. Prakash Masand; tuttuğunuz nesnenin sizi bulunduğunuz ana bağlayan bir kopru vazifesini goreceğini, zihninizi dağıtacağını ve stres giderici bir gorev gorerek panik seviyesini azaltacağını, soyluyor.
[h=2]Olumsuz duşuncelere meydan okuyun:[/h]
Panik atakların nedensizce ortaya cıktığından ve olmayan negatif durumların zihinde tekrar edilmesi sonucu daha kotu semptomlar yarattığından bahsetmiştik. Bu noktada dile kolay ama yapması zor olan bir yontem, olumsuz duşuncelere meydan okuma yontemi oneriliyor.
Psikiyatrist Dr. Prakash Masand; boyle bir durumda kişinin kendini kendi sozleriyle telkin etmesinin, bir mantra oluşturarak boyle anlarda tekrar etmesinin onemini vurguluyor ve kişiyi gerceğe dondurecek olumlu sozlerin mutlaka olması gerektiğinden bahsediyor.
[h=2]Kendinize sorular sorun:[/h]
Mountainside Tedavi Merkezi Aile ve Evlilik Terapisti olan John Hamilton, olumsuz duşuncelere meydan okumaya benzer bir yontem olan "kendinize sorular sorma yontemini" oneriyor. Kendinize sorular sormak, panik atağı doğal bir şekilde azaltacak hem de bir şekilde vakit gecmesini sağlayacaktır.
Hamilton’a gore kendinize "Şu an boyle hissetmem icin bir neden var mı?" ya da "İcinde bulunduğum durumu abartıyor muyum?" gibi yaşadığınız durumu tahlil etmenizi sağlayan sorular sormalısınız. Bu soruların yanıtlarına odaklandığınız zaman da yavaş yavaş sakinleşmeye başlayacaksınız.
Panik atak nedir, belirtileri nelerdir gibi soruların yanıtları ile icinde bulunduğunuz durumu daha iyi kavrayabilir ve uzmanların acıkladığı sakin kalmanın 7 yolu ile olumsuz durumlarla mucadele edebilirsiniz. Tum bunların yanı sıra, bir uzmandan yardım almak kendiniz icin yapacağınız en kıymetli şey olacaktır.