Yuksekoğretim Kurulunca (YOK) acıklanan "Araştırma ve Aday Araştırma Universitelerinin Yıllık Performans Raporu"na gore, 2019 yılında performansı en yuksek ilk 5 universite sırasıyla Orta Doğu Teknik Universitesi, İstanbul Teknik Universitesi, Boğazici Universitesi, İzmir Yuksek Teknoloji Enstitusu ve Ankara Universitesi olarak belirlendi.
YOK'ten yapılan yazılı acıklamaya gore, Yeni YOK tarafından yuksekoğretim sistemine kazandırılan "İhtisaslaşma ve Misyon Farklılaşması Projesi" kapsamında belirlenen "Araştırma ve Aday Araştırma Universiteleri" 26 Eylul 2017'de Cumhurbaşkanlığı Kulliyesi'nde duzenlenen 2017-2018 Akademik Yılı Acılış Toreni'nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan edildi.

Proje kapsamında calışmalara başlayan universitelerin performansları Yuksekoğretim Kurulu bunyesinde oluşturulan İzleme ve Değerlendirme Komisyonu tarafından belirlenen kriterler cercevesinde yıllık olarak takip edildi. Bu kapsamda, projede yer alan 11 araştırma ve 5 aday araştırma universitesinin 2017 ve 2018 yılı verilerine ilişkin komisyon tarafından yapılan değerlendirme sonucları gecen yıl kamuoyu ile paylaşıldı.
2019 yılı performansları 3 başlık altındaki 32 gosterge kapsamında değerlendirildi
2019 yılına ilişkin Araştırma Universiteleri Performans İzleme Endeksi calışmaları TUBİTAK işbirliği ile tamamlandı. Bu kapsamda Araştırma ve Aday Araştırma Universiteleri "araştırma kapasitesi", "araştırma kalitesi" ve "etkileşim ve iş birliği" başlıkları altında 32 gosterge kapsamında değerlendirildi ve buna gore sıralama yapıldı.
"Araştırma kapasitesi" başlığı değerlendirilirken, universitede bulunan bilimsel yayın sayısı, atıf sayısı, ulusal proje sayısı, ulusal projelerden elde edilen fon tutarı, uluslararası proje fon tutarı, ulusal ve uluslararası patent başvuru sayısı, ulusal patent belge sayısı, uluslararası patent belge sayısı, faydalı model/endustriyel tasarım belge sayısı, doktora mezun sayısı ve doktora oğrenci sayısına bakıldı.
"Araştırma kalitesi" boyutunda, "Incites" dergi etki değerinde yuzde 50'lik dilime giren bilimsel yayın oranı, Incites dergi etki değerinde yuzde 10'luk dilime giren bilimsel yayın oranı, ulusal bilim odulu sayısı, oğretim uyesi firma sayısı, oğrenci/mezun firma sayısı, YOK 100/2000 Doktora Burs Programı oğrenci sayısı, TUBİTAK 2244 Sanayi Doktora Programı oğrenci sayısı, TUBİTAK 1004 Teknoloji Platformu Projesi kapsamında alınan fon tutarı, bilimsel yayınların acık erişim yuzdesi, tezlerin acık erişim yuzdesi, dunya akademik genel başarı sıralamalarında ilk 500'e girme sayısı ve akredite edilmiş program sayısı gostergeleri dikkate alındı.
"Etkileşim ve iş birliği" olarak ele alınan ucuncu boyutta ise universite-universite işbirlikli yayın oranı, universite-sanayi işbirlikli yayın oranı, uluslararası işbirlikli yayın oranı, universite-sanayi işbirlikli patent belge sayısı, uluslararası işbirlikli patent belge sayısı, kamu fonları kapsamında universite-sanayi işbirlikli Ar-Ge ve yenilik projelerinden alınan fon tutarının ilgili proje sayısına oranı, kontratlı universite-sanayi işbirlikli Ar-Ge ve yenilik projelerinden alınan fon tutarının ilgili proje sayısına oranı, uluslararası oğrenci oranı, uluslararası oğretim uyesi oranı ve dolaşımdaki oğretim uyesi/oğrenci sayısı gostergeleri dikkate alındı.
Oluşturulan endeks kapsamında yapılan değerlendirmeler sonucunda ortaya cıkan araştırma ve aday araştırma universitelerinin 2019 yılı toplam puanlarının detayları ve buna gore yapılan kendi iclerindeki sıralamaları yapıldı.
İlk 5'te yer alan universitelere ek butce tahsisi
Yapılan değerlendirme sonucunda 2019 yılında performansı en yuksek ilk 5 universite sırasıyla Orta Doğu Teknik Universitesi (ODTU), İstanbul Teknik Universitesi (İTU), Boğazici Universitesi, İzmir Yuksek Teknoloji Enstitusu ve Ankara Universitesi olarak belirlendi. 2019 yılı performanslarına gore yapılan sıralamada ilk 5'te yer alan bu araştırma universiteleri icin Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Butce Başkanlığı tarafından ek butce tahsisi yapıldı.
Aynı donemin performans değerlendirme sonuclarına bakıldığında, program kapsamındaki universitelerden İstanbul Teknik, Ankara, Ege, Bursa Uludağ ve Cukurova universitelerinin onceki yıla gore sıralamada yukseldiği goruldu. Sıralamada yukseliş kaydeden bu 5 universiteden ucunun (Ege, Bursa Uludağ ve Cukurova Universiteleri) aday araştırma universitesi olması dikkati cekti. Bu gelişmenin, projenin amacları doğrultusunda başarıyla devam ettiğini gosterdiği belirtildi.
"Etiket değişikliği" 2021'de
Proje kapsamında belirlenen 11 universite icin araştırma universitesi unvanının ilanihaye taşınılacak bir etiket olmayacağı proje kamuoyuna tanıtılırken acıklanmıştı. Her yıl araştırma universitelerinin performanslarına dair raporlar kamuoyu ile paylaşılırken bu sonuclara gore bazı universitelerin, duşuk performansları dolayısıyla araştırma universitesi vasfını kaybedebileceği, aday araştırma universitesi iken ustun performansları dolayısıyla araştırma universiteliğine yukselebileceği bir surec kurgulandı. Bu kurguda araştırma universitesi ve aday araştırma universitesi sayısında herhangi bir artış yapılmayacak, kaybedilen pozisyonlara yeni universiteler yukselecek.
Bu kapsamda araştırma ve aday araştırma universitelerinin performansları dikkate alınarak yapılacak "etiket değişikliği", 2020 performans değerlendirmesinin de tamamlanmasından sonra 2021'de gercekleştirilecek. Yapılacak değerlendirmeler neticesinde araştırma ve aday araştırma universiteleri arasında karşılıklı geciş durumları soz konusu olabilecek.
Yuksekoğretimde kalite icin şeffaf, hesap verebilir ve rekabetci surecler
YOK Başkanı Prof. Dr. Yekta Sarac, Araştırma Universiteleri Performans İzleme Endeksi calışmalarına ilişkin Twitter'dan paylaşımda bulundu.
Yeni YOK olarak, yuksekoğretimin memleketin kalkınmasına ve bilime katkısı icin şeffaflık ve rekabetin cok onemli olduğuna inandıklarını ifade eden Sarac, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Yuksekoğretimde kalitenin şeffaf, hesap verebilir ve rekabetci sureclerde gelişeceğini duşunuyoruz. Bu bağlamda butun verilerin analitik bir tarzda kamuoyu ile paylaşılması universitelerimizin akademik cıktılara dayalı rekabet ortamında birbirleriyle yarışmaları sonucunu doğuracaktır.
Yuksekoğretim Kurulu olarak performansını yukseltmek icin calışan butun universitelerimizi kutluyor, başarılarının artarak devam etmesini diliyoruz."
Kaynak: Anadolu Ajansı / Selma Kasap