
ABD Nufus Burosu tahminlerine gore 1 Temmuz 2015'te Wisconsin eyaletinin nufusu 5,771,337 kişi olup bu nufus eyaletinin nufusunun 2010 Nufus Sayımı'na gore %1.48 yıllık artış gosterdiğine işaret etmektedir. Peki, Wisconsin nerede? Wisconsin tarihi nedir? Wisconsin iklimi ve ekonomik yapısı nedir?
[h=3]WISCONSIN NEREDE?[/h]Wisconsin ABD'nin Ortabatı eyaletleri ve Buyuk Goller bolgelerindedir. Eyaletin batısında Minnesota eyaleti; guneybatısında Iowa eyaleti; guneyinde Illinois eyaleti; kuzeybatısında Michigan eyaleti; doğusunda Michigan Golu ve kuzeyinde Superior Golu bulunur. En buyuk şehri Michagan Golu'nun batı kıyısında konumlanmış Milwaukee'dir. Başkenti Madison'dur. Wisconsin eyaleti 72 county'ye bolunmuştur.
Wisconsin'in ceşitli değişik coğrafi alanları bulunmaktadır. Kuzeyde "Northern Highland" Platosu ve batıda "Western Uplands" Platosu eyaletin yuksek rakımlı alanlardandır Bunların arasında eyaletin batısından Michigan Golu sahillerine kadar uzanan "Central Plains" ovalarının bir kısmı bulunur. Wisconsin'in Buyuk Goller kenarında bulunan gol sahillerinin uzunluğu, Michigan eyaletinin Buyuk Goller sahillerinin uzunluğundan sonra ikinci sahil uzunluk sırasındadır.
[h=3]WISCONSIN TARİHİ NEDİR?[/h]Eyalette 14,000 yıldır bu topraklarda yerleşik olarak yaşayan Kızılderililer kabileleri vardı. Eyalet beyaz Avrupalılar tarafından ilk defa 1644'te Fransız Jean Nicolet tarafından ziyaret edildi. Wisconsin arazileri 17. ve 18. yuzyıllarda arazilere tarım icin yerleşip devamlı yaşanan hicbir yerleşke kurmadan tuzak kurup "kurk hayvanı" avlayan genellikle Fransız asıllı beyaz tuzakcı avcılar tarafından kolonize edildi. Bu kurk hayvanı tuzakcıları daha once Fransızlarca yerleşilen ve sonra Britanya tarafından savaşla işgal edilip Kanada kolonisi yapılan arazilerde yaşamaktaydılar ve Wisconsin arazilerine gecici olarak gelmekteydiler. 1763'te Fransızlar ile Kızılderililer arasında yapılan bir savaştan sonra Fransız tuccarlar bu arazilere yerleşip ticaret etmeye başladılar ve bunlardan ilk defa Charles de Langlade 1764'te devamlı olarak bu arazilerde yaşamaya başladı. İngiliz Amerikan koloniler mensupları da Wisconsin arazilerine once tuzakcı avcı ve sonra ticaret icin yerleşmeye başladılar. 1761'de Green Bay'i ele gecirdiler ve bu kenti bir yerleşke olarak geliştirmeye başladılar. 1763'te tum Wisconsin araziler Green Bay adı ile İngiliz koloni toprakları olarak ilan ettiler.
1783'te Amerikan Bağımsızlık Savaşı sona erip ABD devleti kurulunca Wisconsin toprakları da ABD arazileri olarak ABD'ye ilhak edildi. Bu ABD idaresi doneminden bu arazilerde bulunan madenler, ozellikle kurşun madenleri, yeni gelip bu arazilere gelen beyaz koloniciler tarafından işletilmeye başlandı ve bu madencilik sektoru, eski tuzakcı kurk hayvanı avcılık sektorunden cok daha onemli, ana ekonomi sektoru oldu. Bu madencilerin Wisconsin arazilerine actıkları kurşun madeni ocakları porsuk hayvanı yuvalarına benzemekteydi. Bundan sonra bu arazilere ve gunumuzde bile Wisconsin arazilerine "Porsuk Eyaleti (Badger State)" adı miras kaldı. Bundan sonra dışarıdan gelen beyaz madenci yerleşiciler bu arazilerde yaşayan Kızılderili kabileleri ve yerli Kızılderilileri imha edip geride kalanları bu arazilerden uzaklaştırıp onların arazilerine yerleşmek icin 1827'de "Winnebago Savaşı" ve 1832'de "Black Hawk Savaşı" adı verdikleri gayet haksız ve saldırgan bir şekilde savaşlara giriştiler. Beyaz ırktan olup gocerek buraya yerleşen sayısı ozellikle ABD doğusunda Hudson Nehri'ni Buyuk Goller'e bağlayan Erie Kanalı acıldıktan sonra gittikce arttı. 20 Nisan 1836'da ABD Kongresi'nden gecen bir kanunla bu araziler, bir ABD eyaleti olmada bir son etap sayılan, "Wisconsin Topraklar (Wisconsin Territories)" olarak kabul edildi. 29 Mayıs 1848 tarihinde Kongre'nin cıkardığı bir kanunla Wisconsin ABD eyaletlerinden biri olarak ilan edildi.
[h=3]WISCONSIN İKLİMİ VE EKONOMİK YAPISI NEDİR?[/h]Wisconsin ABD'nin Ortabatı eyaletleri ve Buyuk Goller bolgelerindedir. Eyaletin batısında Minnesota eyaleti; guneybatısında Iowa eyaleti; guneyinde Illinois eyaleti; kuzeybatısında Michigan eyaleti; doğusunda Michigan Golu ve kuzeyinde Superior Golu bulunur. En buyuk şehri Michagan Golu'nun batı kıyısında konumlanmış Milwaukee'dir. Başkenti Madison'dur. Wisconsin eyaleti 72 county'ye bolunmuştur.
Wisconsin'in ceşitli değişik coğrafi alanları bulunmaktadır. Kuzeyde "Northern Highland" Platosu ve batıda "Western Uplands" Platosu eyaletin yuksek rakımlı alanlardandır Bunların arasında eyaletin batısından Michigan Golu sahillerine kadar uzanan "Central Plains" ovalarının bir kısmı bulunur. Wisconsin'in Buyuk Goller kenarında bulunan gol sahillerinin uzunluğu, Michigan eyaletinin Buyuk Goller sahillerinin uzunluğundan sonra ikinci sahil uzunluk sırasındadır.
İklim
Wisconsin eyaletin onemli bir kısmı ılıman-yazlı nemli kıtasal iklim (Koppen sınıflandırmasına gore DFb) bolgesindedir. Yalnız eyaletin guney ve guneybatı bolgeleri sıcak-yazlı nemli karasal iklim (Koppen sınıfladırması Dfa) bolgeleri olarak nitelendirilmektedir. Eyaletin tumunde gozlemlenen en yuksek ısı 13 Temmuz 1936'da Wisconsin Dells gozlem mevkiinde 46 °C olmuştur. Wisconsin eyaletinin tumunde gozlemlenen en duşuk ısı ise Couderay koyunde 2-4 Şubat 1996'da gozlemlenen -48 °C olmuştur. Wisconsin eyaleti kış aylarında epeyce kar yağışına sahne olmaktadır. Ortalama olarak eyaletin guneyinde yıllık ortalama kar yağışı 110 cm ve Superior Golu ve civarında "kar kemeri" adı verilen arazilerde ise yıllık ortalama kar yağışı 410 cm olmaktadır.