Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Sudan'la normalleşen İsrail, attığı bu adımlarla bolgedeki onemli noktalar ve boğazlarda kontrolu ele gecirerek, bolgesel nufuzunu ve dunyadaki etki alanını genişletmek istiyor. Tel Aviv yonetimi tum bunları, Arap ulkelerini penceleri şeklinde kullanarak yapmaya calışıyor.
Sadece bolgede değil, dunyada da etki alanını buyutmek isteyen İsrail'in, Orta Doğu'nun da otesine de acılma cabaları kapsamında son 20 yıldır Hindistan'la yakın ilişkiler icine girdiği goruluyor. İsrail'in bu emelleri, nufuz haritası kapsamına liman haritasını da eklemeyi gerektiriyor. Bu harita İsrail acısından ceşitli deniz nakliye hatlarına ulaşmak icin son derece onem arz ediyor.

Bu liman haritasında BAE'nin Dubai Emirliği'nde bulunan Cebel Ali Boğazı dikkati ceken noktalardan. Cebel Ali Boğazı dunyaya ticari urunlerin taşınması acısından onemli nakliye limanlarından biri. Oradan da Hindistan hattının İsrail'e uzanması isteniyor.
Ancak burada, "İsrail'in limanlar arasında gezecek ticari gemilerinin askeri gemilere donuşmesi konusunda endişe duymalı mıyız?" sorusu gundeme geliyor.
İsrail'in guvenlik teorisi ve yayılmacılık anlayışı
Ulkelerin nufuzunu genişletme cabaları, uluslararası ilişkiler kavramlarına ve yeni realist teorilere gore değerlendirilir. Bir araştırmacının ulkelerin nufuzunu genişletme isteği uzerine konuşabilmesi ve bu konuda değerlendirmelerde bulunabilmesi icin o ulkelerin attığı adımları ve projelerini iyi okuması gerekir.
İsrail guvenlik teorisi, "ustun olma" fikri uzerine kuruludur. Bu nedenle bolgesel yayılmacılık, bu teorinin gerektirdiklerinden biridir. ya da bu durum, "Ustun olma yayılmacılık yoluyla sağlanır" şeklinde de ifade edilebilir.
Eski İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, 1996'da yazdığı "Buyuk Orta Doğu" kitabında bolgede bir ekonomik kalkınma planından soz eder. Peres bu plan kapsamında buyuk olcude, İsrail'in barış, kalkınma ve refah kapısı uzerinden yayılması gerektiği uzerine yoğunlaşır. Peres'in burada yola cıktığı ana nokta, İsrail'in bolgede barış gibi yumuşak yontemler kullanarak yayılmasıdır.
İsrail diğer taraftan, Turkiye ve İran'ın, bolgede ustun gucler olmasından endişe ediyor. Bu endişe sebebiyle Turkiye ve İran'a yakın yerlerde bulunmak istiyor. Boylece, Ankara ve Tahran yonetimlerine karşı "İsrail toprakları dışında savaş" kuralı altında oluşturduğu sorunlardan birinin ustesinden gelebilecek.
İsrail'in guvenlik teorilerinden biri olan bu "İsrail toprakları dışında savaş" kuralı sayesinde, başta Suudi Arabistan ile BAE arasında olmak uzere Korfez ulkeleri arasında bir duşmanlık hali oluşturduğunu da hatırlatmış olalım.
Amac Orta Doğu'nun kontrolu meselesi
ABD ve İsrail, her yonden Orta Doğu'nun kontrolunu elde tutmak icin caba sarf ediyor. Limanlar da bu konuda buyuk onem arz ediyor. Orta Doğu'nun kontrolu meselesini guvence altında tutmak isteyen İsrail, BAE'nin limanlar konusunda verdiği savaşı bizzat kendisi yonetiyor.
Jeopolitik değerlendirmeye gore de İsrail'in ABD'nin bolgedeki "gelişmiş askeri kışlası" olduğu soylenebilir. Bu noktadan yola cıkıldığında ve İsrail'in ABD'ye bağlılığı da goz onune alındığında, Tel Aviv yonetiminin yayılmacılığının, ABD'nin dunyadaki yayılmacılık politikasına gore gercekleşmesi gerekiyor.
Fuceyre'den başlayıp Cebel Ali'ye kadar BAE'nin 7 emirliğinden gecmek, normalleşmenin otesinde bir normalleşme, barışın otesinde bir barış olduğunu gosteriyor. Yedi Emirlikte ise Muhammed bin Zayid liderliğinde ve iki yuzlu planları golgesinde derin bir sessizlik yaşanıyor.
İsrail sadece cıkarlarına gore hareket eder
Sonuc olarak İsrail bir başka devletle sadece cıkarlarını gercekleştirmek icin hareket eder. İsrail'in bir Arap ulkesiyle birlikte hareket etmesinden soz ettiğimizde de iyi niyetten bahsetmemiz pek mumkun gorunmuyor. Cunku İsrail siyasetinde en etkili ve en goze carpan şey, o "buyuklenme" ve "kibirdir".
Bazı Arapların, İbranice konuşmak icin halden hale girmelerinin, kendilerini bolgedeki "İran ocusu kompleksinden" kurtarabileceğini duşunmeleri, hayal gorduklerini gosterir. Gercekte neler olacağını ise sadece gelecek gunler belirleyecektir.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Hacer Başer