İşgal gunlerinde Malta’da tutsak. Bağımsızlık Savaşı’nda Kuva-yı Milliye’nin iaşesinden sorumlu Konya valisi. Kurtarılan İzmir’e Ankara hukumetinin atadığı ilk vali. Cumhuriyet’in ilk sivil Milli Savunma Bakanı. Merkez Bankası’nın kuruluşuna nezaret eden Maliye Bakanı. Ataturk’un vefatı ertesinde cumhurbaşkanlığını İsmet İnonu’ye teslim eden Turkiye Buyuk Millet Meclisi Başkanı. 1938’den 1950’ye Cumhurbaşkanı İnonu’nun en yakın calışma arkadaşı.
Hatırat’ını 2018 yılında yayımladığımız Mustafa Abdulhalik Renda’nın Gunlukleri (1920-1950), bir devrin siyasi tarihini, Turkiye Cumhuriyeti’ni kuran kadroların gunluk hayatlarının olağanlığı icinde gozler onune seriyor.
1 Ocak 1921, Cumartesi
Bu seneye pek mahzun bir hÂlde giriyorum. Sevgililerimden, Saadet’imden, kızlarımdan, hemşirelerimden, ebeveynimden, kardeşlerimden uzak, Malta adasının bir kışlasında mevkûf bulunuyorum. Bana bu menfî hayatta en guc gelen cihet, beni en ziyade duşunduren mesele cocuklarımın temin-i maişetidir. Ki bugune kadar bazı arkadaşlarımın, pederimin muavenetiyle, eşya ve bilhassa refikama ait epeyce şeyler satmakla temin olunmuştur. Bakalım bu sene nasıl temin olunacak?
Ey sevgililerim; aklı, fikri, duşuncesi daima, her dakika sizde olan, mutehassir refikinizden, mutehassir babanızdan, gurbetteki ağabeyinizden yeni senenin hic olmazsa az kederli bir sene olması icin binlerce temenniyÂt. Cumlenizi hasretle kucaklar, Allah’a emanet ederim.
30 Ekim 1923, Salı
İsmet Paşa’nın muvaffak olmasına butun kalbimle dua ettim. Meclis efkÂr-ı umumiyesi bilmiyorum ne sebepten Ferit Bey aleyhinde gorunuyor. Kabinenin resanetini belki bir gun gelir bu mesele ihlal eder. Demek oluyor ki eski kabinede zayıf olan uzuv Fethi Bey’di. Buna da akıl erdiremedim. Fethi Bey herhÂlde akıllı, malumatlı bir adamdır. Meclis’te husn-i kabul gormemesi esbabı nedir anlayamadım. Cok da temas ettiğim yok. Encumenden vakit bulamıyorum ki Meclis koridorlarında sabahleyin gezeyim. Allah hukumet-i cumhuriyemizi muvaffak buyursun, Âmin.
11 Kasım 1938, Cuma
Bugun reisicumhur intihabı yapıldı. Malatya mebusu İsmet İnonu 348 rey ile ve ittifakla reisicumhur secildi. Emaneti salim olarak kendilerine tevdi eyledim ve evinden Meclis’e goturdum. Meclis’in hÂli tarihî idi.
14 Mayıs 1950, Pazar
Sabah oylarımızı verdik. Oğleden evvel İnonu, hanımı ve cocukları ile beraber eve geldiler. Yarıma kadar oturdular, konuştuk. Radyonun gece bir saat sonraya kadar verdiği havadislerde bir netice anlaşılamadı. Bizde iken Aydın’ın bir koyunun neticesi geldi. 58 CHP, 23 DP.

(Tanıtım Bulteninden)


Kitap Adı: Mustafa Abdulhalik Renda Gunlukler: 1920-1950 Yazar: Kolektif Yayınevi: Yapı Kredi Yayınları Hamur Tipi: 2. Hamur Ebat: 16,5 x 24 İlk Baskı Yılı: 2019 Baskı Sayısı: 1. Basım Dil: Turkce Barkod: 9789750845734