Cocuklara Uyuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırılır?




Bu konu ailelerin cok sık şikayet ettiği konulardan biridir. Bu konu aile icinde başka sorunları da beraberinde getirir. Orneğin; anne babanın aynı fikirde olmamasından doğabilecek tartışmalar, sıkıntılar, kavgalar ortaya cıkabilir. Uyku cocuk icin cok onemlidir. Psikologlar uykuyu cocuk icin besinden de değerli olarak duşunmektedirler. Ozellikle ilkokul oncesi cocuklarda uykunun onemi daha fazladır. Cocuğun uyku duzeni onem verilmesi gereken bir konudur. Duzenli uyku alışkanlığının cocuğa kazandırılması gerekmektedir. Bunun icin ilk bir kac hafta aile sıkıntı cekebilir. Ama kararlı tutumlarını surdurebilmeleri sayesinde bu alışkanlık bir defa edinildikten sonra evde huzur ve uyum surecektir.
Bu alışkanlık icin, ilk once aile uyuması gereken saatte fikir birliğine varılmalıdır. Cok ozel zorunlu durumların dışında cocuk duzenli olarak bu belirginlik kazanmış sabit saatte uyutulmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken ailenin yaşam duzenine uygun bir saat tespit edilmesi ve hem anne hem de babanın bu belirlenmiş saatte uyumalarıdır. Uyuma alışkanlığının kazanılması veya kazandırılması ailenin kararlı ve tutarlı tutumuyla oluşacaktır. Bu durum olumlu alışkanlıklar kazandırılmasıyla benzerlikler gostermektedir. Diş fırcalama, el yıkama alışkanlıkları gibi. Uygulamanın başında cocuk yatağa girmek istemeyebilir, ağlar veya zorluk cıkarabilir. Bu normal bir tepkidir. Boyle durumlarda anne baba paniğe kapılmamalı, sakin ve kararlı tavrını surdurmeli ve hicbir şekilde geri adım atmamalıdır.
Bu alışkanlık icin anne ve babanın sectiği saatte cocuk odasına goturulur, yatağına yatırılır. İlk birkac hafta anne veya baba cocuk uykuya dalıncaya kadar cocuğun odasında kalıp mumkunse onunla birlikte cocuğun yatağına uzanabilmeli, masal, hikayeler anlatabilmeli, kendi cocukluğu ile ilgili yaşadığı guzel deneyimleri cocukla konuşabilmelidir. Anne veya babanın odada kalma suresi gittikce azaltılır. Cocuğu yatak odasına goturduğunuzde yaşına bağlı olarak sizden kitap okumasını istiyorsa veya kendisi kitap okumak istiyorsa bu isteği yerine getirilir. Yani anne babanın birlikte kararlaştırdığı saatten cocuğun yaşına bağlı olarak yarım saat veya 15 dakika erken cocuk kendi odasına gonderilerek kitap okuması sağlanır. Yatması gereken saat geldiğinde ışık sondurulur. Kitabında yarın okumak uzere kaldığı yer işaretlenir. Ama ebeveynlerin vakti olduğu surece masal veya hikaye okumak cocukları psikolojik olarak rahatlattığından bu davranışa devam edilebilir.
Cocuk birkac hafta sonra artık ağlamadan, sorun cıkartmadan uyumaya başlayacaktır. Eğer cocuk uyumakta zorlanıyorsa uygulamadaki kararlılığınızı devam ettirin. Bazen bu uyku duzenini kurma 1-1,5 ay surebilir. Hatta daha fazla bir surede devam etmeniz gerekebilir. Bu alışkanlığı kazandırdıktan sonra ateşli hastalıkların dışında alışkanlığın kaybolması mumkun değildir. Ateşli rahatsızlıklardan sonra ise alışkanlık hic kurulmamış gibi yeniden kazandırılmalıdır. Uyku alışkanlığının kazandırırken hep aynı saatte yatağa goturulmesine cok ozen gosterilmelidir. Bu konuda ailenin yakın cevresine ve komşulara, ozellikle cocuğu olan diğer annelere cocuğunun uyuduğu saat konusunda bilgi vermesi, bu saatten sonraki saatlerde cocuklu misafir kabul etmemesi, kendisinin de cocukların olduğu evlere misafir giderken cocuğun yatma saatini goz onunde bulundurması cok onemlidir.
Eğer kendisi eşiyle birlikte gec saatlere kadar kalabileceği değişik iş yemeklerine gidecekse mutlaka cocukla birlikte kalacak birisini bulmalı, gerekiyorsa aile yakınlarını devreye sokmalı, cocuğun gec saatlerde yaşına uygun olmayan mekanlara goturulmesi uygun değildir. Tercih edilmemekle birlikte bazı durumlarda cocuk aile yakınlarına bırakılır, uyku duzeni konusunda cocuğa eşlik edecek yetişkine bilgi verilir. Ailenin onayladığı yatma saati aynen uygulanır. Cocuğa uykuya dalmasını cabuklaştırmak ve kolaylaştırmak icin 2-3 dakikayı gecmeyecek kısa bir masal anlattıktan sonra yatağın icinde minik okşamalarla veya sırt kaşımalarla yine 2-3 dakikayı gecmeyecek masaj yapılabilir. Toplam 5-6 dakika sonra cocuğa şimdi kıpırdamıyoruz, konuşmuyoruz, uykumuzu kacırmıyoruz denir.
Cocuğun bu noktadan itibaren sorduğu sorulara kısaca yarın bunları konuşalım diyerek yumuşak bir tepki verilir. Cocuğun yatak icinde donmesi, kıpırdaması serbest bırakılır. Ozellikle ilk birkac hafta cocuk uyumadan cocuğun odası terk edilmez. O gece icin anne veya babadan cocuğun uyutulmasını ustlenmiş olan ebeveyn eğer uyuya kalır da cocuk diğer ebeveyne hadi oturup ta televizyon seyredelim derse diğer ebeveyn uyuyanı kaldırıp uygulamaya devam etmesini onermeli veya kendisi gorevi almalıdır. Cocuğu uyutmak konusunda yetenekli ve becerikli olan ebeveyn bu işi ustlenmelidir. Bu konu annenin gorevi gibi algılanmamalıdır. Cocuk babayla daha iyi anlaşıyorsa ve cocuk babanın sozunu dinliyor ise cok kısa surecek bu gorevi onun ustlenmesi en doğru yol olacaktır. Cocukları bu konuda teşvik edebilmek icin yataklarını cocukların sevebilecekleri oyuncaklarla susleyebilirisiniz veya yatak carşaflarını ayılı, balonlu, hayvanlı veya cocuğun sevdiği cizgi film karakterlerinin olduğu yatak carşafları kullanılabilir. Zaman zaman balonlar, duvar panoları uyuyan tavşanlar, uyuyan ayıların resimleri odasında bulunması bu işte ailenin işini kolaylaştıracaktır.
Anne ile babanın aynı fikirde olması yeterli değildir. Ozellikle buyukannelerin ve buyukbabaların da cocuğun uyku duzenine ve saatine destek vermeleri onemlidir. Bu konuda zorluk yaşanıyorsa eğer burada bir cocuk psikologundan buyuk ebeveynleri bilgilendirmesi konusunda destek alınmalıdır. Uyku yetişkinlerin yaşantısında da onemli yer tutar. Psikolojik durum bozulduğunda ilk sinyal uykunun bozulmasıyla ortaya cıkar.

__________________