Cocukların coğu bir donem silahların yer aldığı savaş oyunları ya da super kahraman oyunlarını oynarlar. Ozellikle dort yaş civarındaki erkek cocuklar arasında super kahraman ya da başka bir savaş kahramanı olmak isteği yaygındır. Konuyu ne şekilde ele alacağınız kendi inanc ve duygularınıza bağlı olmakla birlikte, bu oyunların cocuklar icin ne anlama geldiğini de bilmeniz onemlidir. Savaş oyunları konusunda uzmanlar başlıca iki şekilde goruş bildirmektedir. Yararları neler olabilir?
Bazı uzmanlar bu tur oyunların ceşitli yararları olduğunu duşunmekte ve anne-babanın belli olcudeki denetimi haricinde, yasaklanmaması gerektiğini belirtmektedirler. Buna gore:
Bu oyunlar cocuk gelişimi acısından onemlidir
Bazı uzmanlar savaş oyunlarının cocuğun gelişimi acısından onemli olduğuna inanırlar. Cocuklar her zaman askercilik ya da kovboyculuk gibi silahlı oyunlar oynarlar ancak yaşadıkları ortamda şiddet yer almıyorsa, sırf bu oyunları oynadıkları icin buyuduklerinde şiddete meyilli insanlar olmazlar.
Cocukların belli bir guc ve kontrol duygusu yaşamalarını sağlar
Ozellikle de etraflarındaki diğer şeyler kendilerini zayıf ve gucsuz hissetmelerine neden oluyorsa, bu tarz guclu oyunlar oynamak belli bir guc ve kontrol duygusu hissetmelerini sağlar.
Cocukların ofke duygularını ifade etmelerini sağlar
Şiddet ya da saldırganlık yaşadığı icin ofkeli olan cocukların, yaşadıkları ile ilgili oyunlar oynamaları duygularını ifade etmelerine yardımcı olur. Ancak bu anlamda, televizyonda izledikleri bir şeyi aynen kopyaladıkları oyunlar, kendi urettikleri oyunlar kadar yarar sağlamaz.
Sakıncaları neler olabilir?
Bazı uzmanlar ise bu tur oyunlara izin verilmesinin cocukların şiddeti onayladığınıza inanmalarına yol acacağını duşunmektedir.Buna gore:
Bu oyunlara izin vermeniz şiddeti onayladığınıza inanmalarına neden olabilir
Sosyal ve politik gelişimi inceleyen diğer bazı uzmanlar da savaş oyunları oynamalarına izin verilmesinin cocukların, anne-babaların şiddet kullanmayı onayladığına inanmalarına yol acacağını duşunurler.
Bu oyunlar bazı onyargıları desteklenmesine yol acabilir
Ayrıca savaş oyunun bazı kişi ya da gruplara karşı on yargıları destekleyeceği duşunulmektedir. Orneğin oyundaki “kotuler” farklı bir ırk, milliyet ya da kulturel grubun mensupları olabilmektedir. Ancak bu noktada cocukların bu tarz yaklaşımları asıl olarak etraflarında gordukleri ve duyduklarından oğrendiklerini unutmamak gereklidir.
Cocukların savaş oyunları konusunda neler yapabilirsiniz?
Kendi duygu, duşunce ve inanclarınız doğrultusunda başvurabileceğiniz ceşitli yontemler mevcuttur. Orneğin:Savaş oyunlarını komple yasaklayabilirsiniz
Ancak bu cocuğun sizin yasaklamanıza rağmen oynaması ve bunu sizden gizlemesi riskini doğurur. Bu durum ise oyun hakkında cocuğunuzla konuşma fırsatına sahip olmanızı engeller.
Sınır koyabilirsiniz
Orneğin bu tur oyunların nerede ve ne zaman oynanabileceği, hic kimsenin zarar gormemesi ve başka cocukların oyunlarına engel olmaması gibi.
Oyuncak tabanca-tufek gibi silahları yasaklayabilir ancak cocukların isterlerse kendi silahlarını yapmalarına izin verebilirsiniz.
Bu noktada onemli olan cocuğunuzun bunun gercek olmadığını, yani oyundaki “kotu” adamların gercekte kendi arkadaşları olduğunu unutmamasını sağlamanızdır.
İzin verebilir ve bundan faydalanabilirsiniz
Bu oyunlara izin verebilir ve bunları cocuğunuzun yaratıcı oyun geliştirmesine ve bu oyunun ne anlama geldiği konusunda duşunmesine yardımcı olmak icin kullanabilirsiniz. Yani cocuğunuz bu oyunları oynarken sonra ne olacağı, yaralanan duşmanın ne hissettiği, nasıl barış sağlayabileceği, savaştan sonra ne olacağı, vb. gibi sorular sorabilirsiniz. Oyunun cocuğunuzun televizyonda gorduğu belli grupları ya da konuları iceriyor olması durumunda, daha sonra cocuğunuzla onemli konular ve değerler hakkında konuşabilirsiniz.
Gercek yaşamları uzerinde belli bir denetime sahip olmalarını sağlayabilirsiniz
Cocuklara yaşlarına uygun secme fırsatları vererek kendi yaşamları uzerinde belli bir denetim hissetmelerini sağlayabilirsiniz.
Kızlar yardıma gereksinim duyabilir
Bu tur oyunlara izin veriyorsanız ve kızlar da oyuna katılmak istiyorsa, oyunda yer bulabilmek icin sizin yardımınıza ihtiyac duyabilirler.
Başka hareketli canlandırma oyunları icin fırsat sağlayabilirsiniz
Mutlaka, başka hareketli canlandırma oyunlarını da oynamaları icin fırsatlarının olmasını sağlayın ve bu oyunları destekleyin. Orneğin orman kaşifleri, uzay kaşifleri, dağcılık, itfaiyecilik, vb. gibi.
Travma yaşamış cocukların oyunlarına engel olmamak gerekir
Travma yaşayan cocuklar saldırgan oyunlar oynuyorsa engel olunmamalıdır. Bu cocukların oyunlar ve resimler aracılığı ile duygularını ifade etmeleri cok onemlidir. Yaşadıkları acı hafifledikce olağan oyunlarına doneceklerdir. Bu gercekleşmiyorsa bir cocuk psikiyatrından yardım alınması yararlı olacaktır.

Dr. Ayten Erdoğan
Cocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Kaynak : Sağlık ve Yaşam Dergisi .

__________________