Sarılık, sebebine bağlı olarak bebeğin doğduğu gun ya da yenidoğan doneminin herhangi bir gununde belirginleşebilir.Sık karşılaşılan bu hastalık, zamanında mudahale edilmediğinde bebekte kalıcı hasarlar bırakabildiği gibi, doğru teşhisle kısa surede tedavi edilebilmektedir. Memorial Hizmet Hastanesi Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bolumu'nden Uz. Dr. Seda Oz, "Yenidoğan bebeklerde sarılık ve tedavisi" hakkında bilgi verdi.

Sarılığın tanısı zamanında konmalıdır
Zamanında ve sağlıklı doğan bebeklerin yaklaşık %60'ı, erken doğan bebeklerin %80'i yaşamının ilk gunlerinde sararabilir.

Yuz bolgesinden başlayan sarılık daha sonra karın, kol ve bacaklarda belirginleşmeye başlayabilir. Ancak sarılık tanısı koymak icin sadece vucuttaki renk yeterli değildir; kanda bakılacak "bilirubin" değeri ile bebeklerin sarılık durumu kontrol edilir. Total bilirubin değerleri 5 mg/dl' nin ustune cıkan her bebek sarılık tanısı alır. Bundan sonra sarılığın nedenlerini bulmak ve ona gore takip etmek onemlidir.

Yenidoğan doneminde gorulen sarılıkların coğu fizyolojiktir
Anne karnında en hızlı buyume surecini tamamlamış olan bebek doğduktan sonra da gelişimine devam etmektedir. Bu gelişim surecinde karaciğerin olgunlaşmasını tamamlamamış olması nedeni ile sarılığa neden olan bilirubinin vucuttan atılımı azalma gosterebilir. Bilirubin maddesinin uretimi de bebeklerde yuksektir. Bu nedenle artan bilirubin seviyesi yenidoğan sarılığının en onemli bulgusu olan cildin sararmasına neden olmaktadır. Olağan yenidoğan sarılığı (fizyolojik sarılık) yaşamın 2. gununden sonra başlayarak 1-2 hafta surebilmektedir.

Genellikle tedavi gerektirmemektedir. Bebeğin sık aralıklar ile anne sutu alması bilirubinin vucuttan atılımını hızlandırır ve sarılığın erken duzelmesini sağlar.

Uzun suren sarılık ciddi sağlık problemlerinin habercisi olabilir
Sarılığı olan her bebeğin ayrıntılı olarak değerlendirilmesi gerekir. Bebeklerde doğumdan sonraki 2. gunden erken başlayan, hızla artan ve cok yuksek seviyeye cıkan sarılık gelişmesi durumunda fizyolojik olmayan bir sarılıktan şuphelenilmeli ve ileri tetkikler planlanmalıdır. Zamanında doğan bebeklerde 2 haftadan, erken doğan bebeklerde 3 haftadan uzun suren sarılıklar uzamış sarılık olarak adlandırılır. Bu durumda kan grubu uyuşmazlığı, bazı enzim eksiklikleri, idrar yolu enfeksiyonu, tiroid bezinin yetersiz calışması, doğuştan metabolik hastalıklar araştırılmalıdır.

Anne sutu sarılık tedavisi sırasında cok onemlidir
Yetersiz anne sutu ile beslenme, sarılığı artıran nedenlerden biridir.

Aynı zamanda sarılığı olan bebekler zor uyandırılabilir ve emmeye istekli olmayabilir. Bu durum sarılık seviyesinin daha da artmasına zemin hazırlar.

Sık sık anne sutu ile beslenen bebeklerde sarılık duzeyinin daha cabuk duştuğu bilinmektedir. Bu bebeklerin sık aralıklar ile tartı kontrolleri yapılmalı ve doktoru tarafından zamanında alınacak tedbirler ile yetersiz beslenmesi onlenmelidir.

Fototerapi tedavisi ile beyinde meydana gelebilecek hasarların onune gecilebilir
Sarılık duzeyi belirli seviyenin uzerine cıktığında ve uygun tedavi edilmediğinde beyin dokusu uzerinde kalıcı hasara ve uzun donemde norolojik bozukluklara neden olabilir. Bunu onlemek icin, bilirubin duzeyi yukseldiğinde "fototerapi" denen ışık tedavisi vakit gecirilmeden doktor gozetiminde başlanmalıdır.

Bebek, bu tedavi sırasında hastanede en az 6- 8 saat belirli bir dalga boyunda ışık veren elektrikli cihazın altına yatırılır. Bu uygulama sırasında anne bebeğini doktorun onerdiği şekilde aralıklarla emzirmeye devam edebilir. Fototerapi tedavisi yenidoğan sarılığı icin oldukca etkili bir yontemdir. Nadiren de olsa; bu yontemin kullanımının sonuc vermediği hastalarda kan değişimi işlemi yapılması gerekebilmektedir.

Bebeğiniz bu sureci doktor kontrolunde atlatmalıdır
Yenidoğan sarılığı, sık gorulmesi ve bircok bebekte kendiliğinden duzelmesine rağmen bu durum her bebek icin gecerli değildir. Hangi bebeğin sarılık duzeyinin tehlikeli boyutlara ulaşabileceğini onceden tahmin etmek de her zaman mumkun olmayabilir.Bu nedenle yenidoğan her bebeğin duzenli doktor takibinin yapılması cok onemlidir. Boylece, tedavi edilmediğinde kalıcı problemlere neden olabilecek yenidoğan sarılığı kolaylıkla onlenmiş olur.

Anne ve babalar yenidoğan donemindeki bebeklerinin cildindeki ve goz aklarındaki renk değişikliğine dikkat etmelidir. Bebekte cilt renginin sarardığını fark edildiğinde, vakit gecirilmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
__________________