Butun toplumlar tarih sahnesinde var oldukları andan itibaren edebî urunler ortaya koymuşlardır. Sozlu ve anonim olarak ortaya cıkıp zaman icinde gelişen urunlerden edebî değer taşıyanlar, "halk edebiyatı" adı altında incelenmiştir.

Edebiyat, bir ulusun veya bir donemin yazar ve şairlerinin urettikleri eserlerdir. Edebiyatın bir kitabın icinde bicimlenen başlı başına bir etkinlik olarak kavranması daha sonraki bir olgudur. Yazıyı henuz bilmeyen ilk uygarlıklar, heyecan ve kultur miraslarını sonraki kuşaklara sozlu olarak aktarmıştır. Kulaktan kulağa taşınan masallar, anlatılar, bir topluluğun belleği, bir halkın uyduğu kuralların kutsal mirasıdır.

Sozlu edebiyat aynı zamanda insanların hangi durumda ne tutum takınacağının, neler yapmaları gerektiğinin orneklerini sunar. Sozlu edebiyatın bu tam anlamıyla eğitici işlevi atasozleri, ozdeyişler, bilmeceler ve masallarla ortaya cıkar. Sozlu edebiyat topluluğun ortak ruhudur. Sozlu edebiyat belirli toren kurallarına uyularak gercekleştirilir. Yazılı edebiyatlara da kaynaklık yapan bu zengin dil ve kultur malzemesi, sosyal ve doğal olaylar cercevesinde oluşmuştur.

Halk edebiyatı urunleri başlangıcta destanlar, efsaneler, masallar ve halk hikÂyeleri şeklinde gelişmiştir. Daha sonra manzum ve mensur olmak uzere iki koldan yurumeye devam etmiştir. Atasozu, ninni, turku, bilmece gibi şekil ve turlerle zenginleşmiştir. Dil, edebiyatın malzemesini oluşturan sosyal, kulturel ve coğrafî yapı ile sıkı sıkıya bağlı millî bir ogedir. Edebiyatın gelişimi, tarihî, sosyal ve kulturel faktorlerle cok yakından ilgilidir. Halk edebiyatı, tarihsel ve toplumsal ortaklıklardan beslenen diliyle, iceriğiyle, zorlama etkenlerin olmadığı, en onemlisi de Turk halkının ulusal ozunu taşıyan edebiyattır.

Turk halk edebiyatının cercevesinin cizilmesi calışmaları surmektedir. Bu durum halk edebiyatının sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiği sorununu da beraberinde getirmiştir. Halk edebiyatı konusunda daha belirli bir cerceve ortaya koyabilmek icin turlerden değil dallardan hareket etmek gerekir. Gunumuzde halk edebiyatı denildiği zaman uc ayrı dal duşunulmektedir: Anonim halk edebiyatı, dinî-tasavvufî halk edebiyatı, Âşık edebiyatı.

Bu kitapta halk edebiyatının kulturel değişim ve gelişim bakış acısıyla genel cercevesi cizildikten sonra anonim Turk halk edebiyatı nazım urunlerinin tanıtılması amaclanmıştır. Giriş bolumunde halk edebiyatının oluşumu ve kaynakları uzerinde durulmuştur. Birinci bolumde halk edebiyatının genel cercevesi ana hatlarıyla cizilerek İslÂmiyet oncesi Turk edebiyatı, İslÂmiyet sonrası Turk edebiyatı, anonim halk edebiyatı, dinî tasavvufî halk edebiyatı ile Âşıklık geleneği ve Âşık edebiyatı değerlendirilmiştir. İkinci bolumde halk edebiyatı bicim ve tur, ucuncu bolumde uslûp, dorduncu bolumde icerik yonunden incelenmiştir. Beşinci bolum anonim halk edebiyatı nazmına ayrılmıştır. Altıncı bolumde motiflere, yedinci bolumde terimlere, sekizinci bolumde genel hatlarıyla halkbilimine yer verilmiştir.

Halk edebiyatıyla ilgili olarak araştırmacılar, bugune kadar bircok onemli araştırma yaptılar. Onlara şukran borcluyuz. Halk edebiyatını ve anonim Turk halk edebiyatı nazmını, genel cizgileriyle belirleyip, bir kultur varlığı olarak tanıtıp, gelecek kuşaklara aktarmayı bir gorev bildik. Bu tur calışmalarda eksiklerin bulunması kacınılmazdır. Alanla ilgili calışanların katkıları bize daha sonraki calışmalarımızda rehber olacaktır.
(Tanıtım Bulteninden)



Sayfa Sayısı: 214

Baskı Yılı: 2016


Dili: Turkce
Yayınevi: Karahan Kitabevi
Kitap Adı: Anonim Turk Halk Edebiyatı Nazmı Yazar: Erman Artun Editor: Seyfi Karahan Kapak Tasarımı: Erdinc Yağmur Yayınevi: Karahan Kitabevi İlk Baskı Yılı: 2016 Dil: Turkce Barkod: 9786054454600