- Cocuklarda zaman zaman anne-babalarının sozunu dinlememe kendi bildiklerini okuma davranışları gorulebiliyor. Bu soz dinlememe durumu ile anne-babaların cok hangi donemlerde karşılaşılabilir?

- Bu durumla en sık karşılaşılan zaman cocuğun 2 yaş civarında olduğu donemdir. Bu donem aynı zamanda cocuğun tuvalet alışkanlığını da kazandığı zamana denk duşer. Cocuk artık kendi vucudu uzerinde iyiden iyiye kontrol kazamaya başlamıştır. Bu donemde cocuk istekleri uzerinde daha ısrarcı, inatcıdır. Anne babanın tahammul sınırlarını zorlayacak kadar zıtlık cıkarabilir, gereksiz yere ağlar, istekleri olmadığında eşyaları fırlatabilir, kendini yerlere atabilir. Bu durum zordur ancak normal gelişimin de bir pacasıdır. Bakım verenin bu surecin gecici olduğunu bilerek sabırlı olması gerekir. Cocuğa bağırmak, şiddet uygulamak gibi yanlış tavırlar cocuğun daha da negatif bir tavır icine girmesine neden olmaktan başka işe yaramaz. Boyle durumlarda en uygun davranış sabırlı, sakin ve kararlı olmak, cocuğun sakinleşmesini beklemektir.

- Soz dinlememe durumunun nedenleri neler olabilir?

- Cocuğun icinde bulunduğu yaş doneminin yanı sıra, cocuk eğitiminde anne babanın takındığı tavır ve farkında olmadan yaptıkları tutum hataları da cocuğun soz dinlememe davranışı gostermesine sebep olabilir. Ozellikle cocuklara uygulanan katı disiplin veya tam tersi fazla gevşek bir disiplin, ebeveynlerin kararlı ve net bir tavır sergileyememesi ve cocuğa farklı mesajların verildiği kalabalık ortamlarda yetişmiş cocuklarda bu tip olumsuz davranışları daha fazla goruyoruz. Ayrıca cocuğa bir kardeş gelmesi cocukta yarattığı stres nedeniyle sinirli olmasına ve olumsuz da olsa ilgiyi uzerine cekmeğe yonelik zorlayıcı, soz dinlemez davranışların ortaya cıkmasına neden olabilir. - Anne-babalar cocuklarına nasıl soz gecirebilirler? Neler yapmalılar?

- Cocuğun toplum icinde uyum icinde yaşayabilmesi, sorumluluk duygusu ve ic denetim kazanabilmesi icin belli bir disiplin icerisinde yetiştirilmesi gerekir. Kural tanımayan, her istediği yapılmış, soz dinlemeyen cocuklar hem kolay mutlu olamazlar, hem de davranışlarındaki benmerkezci tutum nedeniyle sosyal cevre tarafından dışlanabilirler. Bu nedenle anne babaların cocuklarına bazı toplumsal kuralları ve sağlıklı davranış modellerini oğretmeleri cok onemlidir. Burada en onemli noktalardan birisi anne ve babanın cocuklarına kendi davranışlarıyla ornek olduklarını unutmamalarının gerektiğidir. Kendisiyle ve birbirleriyle surekli bağırılarak ve azarlayarak konuşulan cocuklar aynı davranışları kendi anne baba ve kardeşlerine gosterirler. Aynı şekilde saygılı, calışkan, girişken olabilmeleri icin cocuklarımıza davranışlarımızla ornek olmalıyız. Aşırı katı disiplin uygulanması ise cocuğun korkak, ofkeli ve kızgın davranışlar sergilemesine yol acabilir.
- Odullendirme yonteminin cocuğa istenilen davranışı yaptırmada nasıl etkisi vardır?

- Doğru davranışlarının gozden kacırılmadan, fazla abartılı olmamak kaydıyla ovulmesi ve takdir edilmesi cocuğu mutlu ederek olumlu davranışın tekrarlanması ve pekişmesini sağlar. Somut hediye ve oduller de sık olmamakla birlikte verilebilir.

- Cocuk soz dinlemediğinde cezalandırmak ne kadar doğru bir davranıştır?

- Ceza ve odullendirme cocukların eğitiminde kullanılan ve etkinliği kanıtlanmış yontemlerdir. Oncelikli olarak tercih edilmesi gereken her zaman odullendirme olmalı, cezaya en son başvurulmalıdır. Cezalar asla cocuğun kişiliğini zedeleyecek, onun kendine guvenini sarsacak nitelikte olmamalıdır. Bilgisayar oyunu oynamasının kısıtlanması, sokağa cıkmasına belli bir sure izin verilmemesi, odasında bir sure oturup beklemesi gibi onun icin onemli ve severek yaptığı birkac aktiviteden uzaklaşması şeklinde cezalar daha uygun olacaktır. Cocuğu da eleştirirken "Sen yaramaz bir cocuksun" gibi genel ifadeler kullanmak yerine, "Bu yaptığın davranış yanlıştı" gibi hataya odaklanmak cok daha doğrudur.

- Sizin anne-babalara bu konuda tavsiyeleriniz nelerdir?

- Sonuc olarak kendine guvenen, mutlu ve sosyal ilişkilerinde başarılı cocuklar yetiştirmek istiyorsak onlara davranışlarımızla ornek olmalı, onlara guvendiğimizi hissettirmeli, olumlu davranışlarını takdir etmeli, onlarla ilişkilerimizde hoşgorulu, tutarlı, net ve kararlı davranmaya dikkat etmeliyiz. Aşırı gevşek ve aşırı katı bir disiplin cocuklarda davranış sorunları oluşmasına neden olacağından dengeli bir eğitim cok onemlidir.

mcaturk.com

__________________