Tanzimat Donemi’nde değişmeye başlayan mizah anlayışının seckin ve dikkate değer kalemlerinden Âli Bey’in Duyûn-ı Umûmiye mufettişi olarak 1885-1888 yılları arasında cıktığı seyahatin guncesi olan Seyahat Jurnali gorduğu yerlerin coğrafi, demografik ve kulturel ozelliklerini aktaran onemli bir tanıklıktır. Kendisinin, “Bu jurnalin iceriği sadece gozlemlerden oluşmaktadır. Bir meziyeti varsa o da Irak gibi uzak memleketlerin ve ozellikle Hindistan şehirlerinden bazılarının buralarca bilinmeyen durumlarına ve Âdetlerine dair genel bir fikir vermesinden ibarettir,” diye tanıttığı Seyahat Jurnali elbette mizahi vurgudan cok da uzak değildir.
-Âli Bey (Direktor) (1846-1899)
Yaşadığı donemde “Osmanlıların Molière’i” olarak tanınan Âli Bey İstanbul’da doğdu. Oğrenimine ozel dersler alarak başladı. Ruştiyeyi bitirdikten sonra yine ozel derslerle tarih, coğrafya, felsefe, astronomi, kimya, ekonomi, yonetim bilimi, hukuk ve matematik bilgisini geliştirdi. Arapca, Farsca ve Fransızca oğrendi. Mektubî-i Sadr-ı Âli Odası’nda calışmaya başlayan Âli Bey, 1876’da mutasarrıf olarak mulki goreve atandı, 1884-1888 yıllarında Duyûn-ı Umûmiye’de mufettiş olarak calıştı. Daha sonra Elazığ ve Trabzon valiliklerinde bulundu. Edebi faaliyeti idari makamlarca hoş karşılanmayıp azledilen Âli Bey tekrar Duyûn-ı Umûmiye’ye dondu, 1895 yılında direktorluğe atandı ve hayatının sonuna dek bu gorevi surdurdu. Âli Bey edebiyatla uğraşmaya genclik yıllarında Yeni Osmanlılar’la yakınlığını surdururken başladı. Batılı orneklere uygun bir tiyatronun gelişmesi icin oyunlar yazdı ve Fransız yazarlardan bircok oyun uyarladı. Teodor Kasap’ın cıkardığı Diyojen dergisinde yayımlanan mizah yazılarını sadece “Âli” adıyla imzaladı. Diyojen kapatıldıktan sonra Cıngıraklı Tatar ve Hayal dergilerinde yazmaya devam etti. Turk edebiyatında mizah sozluğu turunun ilk orneği olan Lehcetu’l-hakāyık, uc perdelik komik opereti Letafet, bir mizah hikÂyesi olan Seyyareler ve Seyahat Jurnali en onemli eserleri arasındadır. Âli Bey’in secme eserlerine Turk Edebiyatı Klasikleri Dizimizde yer vermeyi surdureceğiz.
(Tanıtım Bulteninden)


Kitap Adı: Seyahat Jurnali-Turk Edebiyatı Klasikleri 25 Yazar: Ali Bey Yayınevi: İş Bankası Kultur Yayınları Hamur Tipi: 2. Hamur Ebat: 12,5 x 20,5 İlk Baskı Yılı: 2019 Baskı Sayısı: 1. Basım Dil: Turkce Barkod: 9786052959688