Bebeğiniz artık buyudu. Ek gıdalara gecme zamanı geldi cattı. Peki minik yavrunuz neyi, ne zaman yemeli?






Geciş donemini kolay atlatmak icin nelere dikkat etmeli? Asla yapılmaması gerekenler neler? Tum bu soruların yanıtını, Dr. Erdem Uzunoğlu'ndan aldık...
Gunler goz acıp kapayana kadar gecti, bebeğiniz 'buyudu' bile. Yemek yerken sizi takip ediyor, hatta catalınıza uzanmaya başlıyor. Siz de ona acıyor ve 'canı cekti' diyerek yediklerinizden vermek istiyorsunuz. Kendinizi frenleyin! Cok aceleci davranmayın. 0-6 ay arasındaki bebeklerin sadece anne sutu ile beslenmeleri gerektiğini unutmayın. Eğer aylık kilo alım hızı minimum değerlerin altına inerse, doktorunuzun da onerisi ile biberon mamasına başlayabilirsiniz. Aylık minimum değer, bilimsel olarak 0-3 ay arasında ayda en az 600 gram, 4-6 ay arasında ise ayda en az 400 gramdır. Bu değerlerin altına indiğinde bebekte başta idrar yolu enfeksiyonu olmak uzere bir hastalık yoksa, mama veya ek gıdaya başlanabiliyor.
DEĞİŞİK TATLARI DORT AYDAN ONCE OĞRENMESİN!

Pek cok anne-baba, ozellikle buyukannelerin baskısıyla bebeklerine elma, armut, sebze suları yalatarak tatları 'oğretmeye' calışıyor. Ozellikle uc aydan sonra bebeklerin net goruş mesafesi uzuyor. Yemek yerken anne babasının elindeki catalı takip ediyor, yemeği ağzına goturduğunde yalanıyor. Bunun uzerine ebeveynler de 'canı cekti' diyerek yemek sularından bebeğe tattırıyor. Birkac damla taze fasulye, bamya suyu ya da elmanın zararı yok ama bebek o lezzetli tatları hafızasına kaydediyor ve ileriki aylarda kendisine yapılan sebze pureleri (salcasız, tuzsuz ve yavan) ona lezzetsiz geliyor. Bu yuzden de kafasını ceviriyor, yemek istemiyor. Boylece anne-babalar bebeklerini kendi elleriyle iştahsızlaştırıyor.
ANNE SUTU YETMİYORSA...

Dort aydan kucuk bebeklere ek gıda vermek gerekirse, sadece biberon maması verilmeli. Cunku dort aydan kucuk bebeklerin bağırsak ve pankreasında ek gıdaları sindirecek enzimler henuz olgunlaşmıyor. Verdiğiniz zaman severek yese bile, bebeğiniz hangi ayda neyi yemesi gerektiğini bilmiyor. Şalgam suyu veya ciğ kofteyi ve hatta kolayı da sevebilir ama onun icin doğruyu biliyorsunuz. Bunu uygulamak sizin elinizde...
KRİTİK GECİŞ DONEMİ

4-6 ayda ne verilmeli?
İşte burada bazı kritik kararlar vermek gerekiyor. Aslında ilk verilebilecekler meyve suları... Ancak meyve sularının lezzetini alan bebekleri sebze puresine alıştırmak zor olabiliyor. Bu yuzden, bebeğinizi 4.5-5 ay aralığına kadar kaşık maması ile destekleyip, bu aralıkta sebze puresine başlayabilirsiniz. Sebze puresine alışır alışmaz meyveleri ekleyebilirsiniz. Bu sayede minikler hem sebzenin lezzetsiz, yavan olabilecek tadını daha kolay kabulleniyor hem de her şeye daha kolay alışıyor.
Ne gibi zorluklarla karşılaşabilirsiniz?

Dort aylık olana kadar bebekler kaşıkla ağızlarına verileni refleks olarak dilleri ile iterler. Bazı bebeklerde ise bu refleks dort aydan sonra da devam eder ve kaşıkla verileni ittiği icin anneler de bebeğin o gıdayı sevmediğini duşunur. Oysa bu, bebeğin devam eden bir refleksi olabilir. Bu durumda bir sure daha (bebek biraz daha olgunlaşana kadar, mesela 7-10 gun) biberonla beslenmeye devam edilebilir. Bebeğin ağız tadının bizim beklediğimizden farklı olması da karşılaşılabilecek ikinci sorun. Yani bebeğinizin kabağı mı, havucu mu, bamyayı mı seveceğini onceden kim bilebilir? Dolayısıyla denemelerle bebeğinizin neyi daha cok sevdiğini yakalamanız mumkun. Peki ya cok severse o zaman hızla artıracak mıyız? Hayır! Az başlayıp yavaş yavaş arttırma kuralını uygulayacağız.
DOKUZ AYLIKKEN EV YEMEĞİNE GECİŞ TEKNİĞİ

Bebeğiniz 9-10 aylık olduktan sonra ev yemeklerinden vermeye başlayabilirsiniz. Bebeklerin bu aylarda annebabanın yediklerini yemeye hevesleri oluyor. Onun bu zaafından yararlanabilirsiniz. Ancak ev yemekleri, kulturden kulture değişen tatlarda pişiriliyor. Orneğin Guneydoğu mutfağı ağır baharatlı ve yağlı yemeklere sahip. Elbette bebeğinize dokuz aylıkken ciğ kofte veya acılı patlıcan dolması veremezsiniz. Ancak yemekleri pişirirken baharat ve tuz katma anında 1-2 kepce ayırarak bebeğiniz icin onu pişirmeye devam eder, kendinizinkine tuz, yağ ve baharat ekleyebilirsiniz. Dış gorunuşu ile sizin yemeğinizin aynısı olan bu yemeğe heveslendiğinde bu zaafını kullanarak ev yemeklerine alıştırabilirsiniz. Ev yemeğini, mesela kereviz veya pırasayı ciğneyemeyen bir bebek icin catalla ezme oneriliyor. Mumkun olduğu kadar rondodan gecirmeden, ezerek yemeye alıştırmaya calışın.
YAŞASIN BEBEĞİM BİR YAŞINDA

Aslında bir yaşından sonra verilmemesi gerekenleri saymak daha kolay:
Kafeinli icecekler, asitli icecekler, şeker ve cikolatalı abur cuburlar ile ciğer dışında hicbir sakatat ve şarkuteri urunu verilmemeli. Bir yaşından sonra catal-kaşık kullanma alıştırmaları yapılmalı. Ailenin diğer fertleriyle birlikte sofrada oturan cocuğun ayrı tabağı olmalı, neyi ne kadar tukettiğine dikkat edilmeli.
Bu yaş grubunda yeterli enerji ve protein almaları icin her besin grubundan dengeli almaları gerekiyor.
Protein, yağ ve karbonhidrat ihtiyaclarını karşılayan besin grupları beş ana başlığa ayrılıyor:
Et, yumurta ve baklagiller: Protein, demir ve cinko kaynağı.
Sut grubu: Sut, yoğurt, peynir; protein ve kalsiyum kaynağı.
Tahıllar: Ekmek, makarna, bulgur, pilav, erişte, patates; kompleks karbonhidrat kaynağı.
Sebze ve meyveler: Lif, posa, C vitamini ve fruktoz (bir meyve şekeri) kaynağı. Yağlar: Her tur bitkisel ve hayvansal yağ bu grupta yer alıyor. Karbonhidratlardan iki kat fazla enerji sağlıyorlar.
İki yaşından once vermeyin!
● Ciğ veya az pişmiş yumurta
● Ciğ yumurta ile yapılan gıdalar: Başta mayonez!
● Midye
● Taze peynir: Pastorize sut kullanılmadan yapılan peynirler Ciğ veya az pişmiş yumurta
PRATİK ONERİLER

● İlk gunlerde tek ceşit başlayın ki, bebeğinizin bağırsakları birkac yeni gıda ile birden ilgilenmek zorunda kalmasın. Ayrıca birkac ceşit birden başlanırsa ortaya cıkan yan etkilerin hangi gıdaya bağlı olduğunu ayırt edemezsiniz. Yani her 2-3 gunde bir tek ceşit verin. İkinci ceşidi, ilkine alıştıktan sonra verin.
● İlk ek gıdaların miktarı cok az olup yavaş yavaş artırılıyor. Ornek: Sebze puresi birinci gun 1-2 tatlı kaşığı ile başlanır. İkinci gun 3-4 corba kaşığı, ucuncu gun 7-8 corba kaşığı, dorduncu gun yarım kase ve beşinci gun bir kase olarak giderek artırılır. Amac, yine bağırsakları zorlamadan alıştırmak. (Bir kase yaklaşık 150 ml. olarak kabul edilebilir.)
● Ek gıdalara başlandığı sırada bebek zaten biberon mamasıyla besleniyorsa ek gıda miktarı artırılırken yavaş yavaş biberon maması miktarı da azaltılıyor. Orneğin birinci gun 1-2 tatlı kaşığı sebze ac karna yedirilip uzeri mama ile tamamlanır. İkinci gun sebze, daha fazla mama daha az.... Boylece 1 kaseye ulaşılır ve o oğunden biberon maması cıkarılır. Sebzeye devam edilirken aynı yontem (tabii yaşı uygunsa) meyve, yoğurt vs. icin de uygulanır.
● Ek besinleri kaşık veya suluk ile verin, biberon kullanmayın.
● İlk ek besinleri oğle oğununde ve ac karna deneyin. Tok bebek yeni gıdaları reddedebilir.
● Verilecek miktarı bebeğinize bırakın. "Bu aydaki bebek en az 250 ml. yemeli" şeklinde bir standart olamaz. (Yine de yaklaşık 150 ml. yeterlidir.)
● Bebek, almadığı besinler icin zorlanmamalı, bir sure sonra tekrar denenmeli.
● Ek besinleri annenin yorgun olmadığı, keyifli olduğu, bebeğine yeni bir şeyler verme heyecanını duyduğu zaman vermek daha uygun. Cunku bebekler annedeki endişeyi, gerginliği hissediyor. Gulumseyerek verilen gıdaları ise pek reddetmezler.
Elif Ergun Tuncer