1-Beslenme yetersizliği.

2-D vitamini eksikliği.

3-Tiroid bezinin yetersiz calışması (hipotiroidi).

4-İskelet gelişim bozukluklarını iceren sendromlar.

5-Hidrosefali (Beyin basıncını artıran, kafatasını genişlemeye zorlayan durumlar).

Hepimiz bebeklerin baş bolgesinin hassas olduğunu biliriz. Hatta bıngıldaklarına dokunulduğunda kafatasının sertliği yerine yumuşak bir doku hissederiz. Halk arasında bıngıldak olarak bilinen ve bilimsel adıyla ‘fontanel’ olarak adlandırılan yapıdan insanın baş bolgesinde altı adet bulunuyor. Bir bebeğin kafa buyukluğu bir yaşını bitirdiğinde yetişkin halinin yuzde 90’ına, 6 yaşının sonunda ise yuzde 95’ine ulaşıyor. Bebeğin gelişim sureci icinde bıngıldak kendi kendine kapanıyor. Ancak bıngıldağın kapanmasını geciktiren başlıca 5 neden bulunduğunu belirten Aile Hastanesi Bahcelievler Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Dr. Hamit Aytar, bunları şoyle sıralıyor:


Bıngıldağın gelişimi nasıl meydana geliyor?

Bebeklerde beyin gelişimi ozellikle hayatın ilk iki yılında kafatasının gelişiminden cok daha hızlıdır. Bu nedenle baş buyumesinin nedeni kafatası kemikleri değil, beyin buyumesidir. Kafatası buyuyen beyine uyum gostererek buyuyor. Tabii ki bu kadar hızlı buyuyen yumuşak bir dokuya kemik gibi sert bir yapı aynı hızla eşlik edemiyor. Bu nedenle yaratılışta kafatası kemikleri arası kaynamamış haldedir ve geniş bağ doku yani kalın zardan yumuşak ara bağlantılarla birbirine tutunmuş gibi dururlar. Boylece beyin buyurken bu esnek bağlar yardımıyla kafatası da ona uyum sağlayarak genişleyebiliyor. Bebeğin ilk yılındaki surecte kafa kemikleri arasındaki bağ dokudan yapılma boşluk alanlarına fontanel ya da halk arasında soylendiği gibi bıngıldak deniliyor. Kafada 6 adet fontanel var. Onde ve en buyuk olanı on fontanel, arkada bir tane arka fontanel, yanlarda da birer cift sfenoid ve mastoid fontaneller olarak isimlendiriliyor.

Bu dokunun kapanması ne kadar suruyor?

On fontanel esas ebeveynlerin farkına vardığı, elle rahatlıkla hissedebildikleri ve bıngıldak diye nitelenen en buyuk fontaneldir. Normalde aylar icinde yavaş yavaş, normalde 18. aya kadar tamamen kapanıyor. Diğer fontaneller ise daha kucuk ve kapanma suresi daha kısa. Yaklaşık doğum sonrası 2-3 ay icinde kapanarak kayboluyorlar.

Bıngıldakların kapanma sureci nasıl oluyor?

Bıngıldakların kapanması bebeğin buyumesine bağlı olarak kafatası kemikleri de buyuyor ve kemikleşme sureci yani sertleşme oluşuyor. Yani yumuşak bağ dokudan kemikleşmeye, mesafenin kemikle kapanmasına doğru gelişen bir surec yaşanıyor. Bu donemde iyi beslenme, D vitamini takviyesi cok onemli. Cunku iyi beslenme ve D vitamini kemikleşmeyi sağlayan onemli unsur.

Bebeğin birtakım hastalıklar bıngıldağın kapanmasını etkiler mi?

Beslenme yetersizliği, D vitamini eksikliği, tiroidin yetersiz calışması olan hipotiroidi, bazı iskelet gelişim bozukluklarını iceren sendromlar gibi durumlar kapanmada gecikmeye neden olabiliyor. Ayrıca onemli bir durum olarak hidrosefali gibi beyin basıncını artıran, kafatasını genişlemeye zorlayan durumlar kafanın yumuşak kısımları olan bıngıldaklar aracılığıyla genişlemeye yol acabiliyor. Boylece de bıngıldağın kapanmasına engel olduğu gibi daha da genişletebiliyor.

Anne babalar bebeğin bıngıldağına dokunmaktan korkar. Dokunmak bıngıldağa zarar verebilir mi?

Aslında bağ doku olsa da sert bir tabaka olarak bıngıldak dokunmakla, hafif travmayla kolay kolay zarar gorecek bir yapı değil. Bebeğin gunluk rutin bakımlarda, taşınmasında, anne babaların eliyle hafifce başına dokunmasından kaynaklanan bir sorun yaşanmıyor. Ancak cok sert bastırmakla, keskin bir cismin batmasıyla onemli travma olabiliyor.

Bu konuda anne ve babaların sık yaptıkları yanlışlar var mı, varsa nelerdir?

Acıkcası ebeveynler bu bolgeye karşı oldukca cekingen ve temkinli yaklaştıklarından genelde polikliniğimize yansıyan aile kaynaklı soruna genelde rastlanmıyor. Bebeği yıkarken, sacıyla uğraşırken, taşırken ‘bıngıldağına hic dokunmamalıyım’ fikriyle hareket etmemelerini oneriyoruz.

Kız cocuklarında mı erkek cocuklarında mı daha erken, daha gec kapanıyor?

Literaturde kabul gormuş, sınıflandırılmış bir cinsiyet farkı da yok. Kız ya da erkek bebek olsun, bıngıldaklar yaklaşık aynı zamanlarda kapanıyor.

Bıngıldağın erken ya da gec kapanması bir sorun işareti mi?

Bıngıldağın gec kapanması, beyin acısından bir sorun olmayıp altta yatan nedeni erken tanımak ve o hastalıkla mucadele etmek icin anlamlıdır. Bıngıldağın erken kapanması onemli bir durum. Cunku erken kapanması, kafatasının gereğinden kucuk hacimle geliştiğine, yeterince beyin gelişimine izin vermediğine işaret eder. Bu durum tıpta “Kraniyosinostozis” olarak isimlendirilir ve beyin gelişimini bozduğu gibi beyin uzerinde basınc da yaratır. İlerleyici ve ciddi boyutta olması cerrahi tedaviyle duzeltilmesini dahi gerektirir!

Gec kapanmasından sure olarak kastettiğimiz bir zaman dilimi var mıdır?

Aslında gec kapanmasından kast edilen sadece boşluk değil, kafa kaynama cizgilerinin erken kaynaması sorunudur. Bu durumun takibinde bebeğin 6-12 aylık doneminin takip edilmesi ve gerekirse cerrahi tedaviye başvurulması gerekiyor. Normal kapanma suresi olan 18 aya kadar beklenmeyebilir. Cunku ciddi baş gelişim geriliğine, ciddi kafa şeklinde bozukluğa giden bir tablonun zamanında fark edilme ve mudahale donemi, ilk 6-12 aylık donemdir.

Aileler hangi durumlarda endişelenmeliler, ne zaman doktora gitmeliler?

Ailelerin bıngıldak konusunda aşırı hassas davranmaları gerekmiyor. Bebeklerin doğum sonrası rutin sağlık kontrollerini yaptırmaları cok onemli. Takiplerini yapan pediyatri hekimleri bu acıdan rutin olarak bebekleri takip ederek, olası sorundan şuphelenmeleri halinde beyin cerrahi uzmanlarına yonlendiriyor. Her bıngıldak sorunu diye nitelendirilen durum, ciddi bir sorun anlamına gelmez. Aileler hemen endişeye kapılmamalılar. Takip gerektiren onemli olmayan bir sapma ya da ailesel, hicbir tıbbi sorun oluşturmayan bir ozellik de olabilir. Kraniyosinostozis olarak isimlendirilen erken veya sorunlu kapanma durumu cerrahi tedavi ile kolayca duzeltilebilen bir sorundur. Uygunsuz kaynamakta olan kafa kemiklerinin araları acılıyor, yeniden şekillendiriliyor ve kemiklere rahat gelişmeleri ve duzgun kaynamaları icin yeni bir mesafe oluşturuluyor. Bu ameliyatlar korkulacak bir beyin ameliyatı olmayıp tamamen kafatası kemikleri uzerine planlanan ameliyatlar. Ancak bu ameliyatların doğru zamanda yapılması cok onemli. Gecikmeler, duzeltilmesi cok zor ya da imkansız şekil bozukluğu ya da beyin gelişimine neden olabileceği unutulmamalıdır.



Alıntıdır

__________________