Buyuk Goethe “gelişmiş” diyordu, “kendisiyle alay edebilendir”, yayınlanan araştırma sayısı, gecerliliğiyle birlikte, toplumların gelişmişliğinin gostergesidir. Ulkemizin yayın sıralamasında yukseldiği iddiaları, bulunduğumuz seviyeyi unutturamamakta ve ne unutturanı ne de unutanı “gelişmiş” yapamamaktadır; artan araştırma sayısının her zaman daha fazla bilgi uretilmesi anlamına gelmediğini, hakemi olduğum dergiye tıp profesorlerinin gonderdiği acınacak durumdaki yayın tekliflerinden biliyorum. Bu cep rehberinin yazılma nedeni budur.
Ayırma ve karşılaştırma, kontrollu klinik deneyin temel yapıtaşıdır: Aspirin nedeniyle anafilaksiye girenlerin yuzdesinin yuzbinde 3 olduğu bilgisi, kendi başına Aspirin alırken dikkatli olmayı gerektirmez. Ancak aynı anda plasebo alanlar arasında anafilaksi geliştirenlerin yuzdesi yuzbinde 1 ise, Aspirin almayla anafilaksi geliştirme riskinin, plaseboya gore uc kat fazla olduğu bilgisini verir. Klinik deney, yeni bir molekulun bulunması ve uretilmesiyle başlayan faz 1-4 deneylerinin 3 numaralısını ifade eder. Faz 3 deney, yeni molekulun plasebo ya da referans bir ilacla karşılaştırılarak daha etkili olup olmadığına karar verme işlemidir. Bu konuyu bordalayabilme on koşulunun temel stokastik ve epidemiyolojik kavramların bilinmesi, hic değilse sezilmesi olduğuna inanıyorum.
“Klinik deney” teriminden oyle anlaşılsa bile, hastane ortamında gercekleştirilen calışmalar ilac deneyleriyle sınırlı değildir. Bu ortamda yapılan calışmaların coğu tanımlayıcı, geri kalanın buyuk kısmı etiyolojiktir ve ancak pek azı faz 3 deney ozelliğindedir. Bu saptamalara uygun bicimde, bu rehberin planı “araştırmada temel kavramlar ve karşılaştırmalı deney ilkeleri” olarak saptanmıştır; olmazsa olmaz en temel konuları kapsamaya calıştım.


(Tanıtım Bulteninden)



Kitap Adı: Kontrollu Randomize Klinik Deney Yazar: Cem Turaman Yayınevi: Cinius Hamur Tipi: 2. Hamur Ebat: 11 x 18 İlk Baskı Yılı: 2018 Baskı Sayısı: 1. Basım Barkod: 9786052968567