Evrende bulunan gok cisimlerine anlam vermek oldukca zor bir iş. Ne kadar fazla duşunursek, o kadar cok cıkmaza girilen bu durumun en ciddi orneklerinden biri de kara delikler. Saatlerce, aylarca, yıllarca hesaplamalar yapılsa bile keşfedilen oldukca az veri olduğundan, sonuca varmak ve bir fikir ortaya koymak pek de mumkun gorunmuyor. Ancak artık eminiz ve gercek olduklarını biliyoruz.
Supernova patlaması sonrası oluşan kara deliklerin, buyuklukleri fazlasıyla goreceli. Yıldızların carpışması esnasında ortaya cıkan enerjinin buyukluğune, oluşan elementlerin ağırlığına bağlı olarak kara deliklerin buyukluğu de değişiyor. Ayrıca kara delikler, gezegenlere ve yıldızlara gore cok daha yoğun cisimler oldukları icin boyutlarına oranla korkunc duzeyde cekim gucleri bulunuyor.
NOT: Listede goreceğiniz "Guneş kutlesi" değeri, ilgili kara deliğin Guneşimizden kac kat daha ağır olduğunu gosteriyor. [h=2]Bugune kadar keşfedilmiş en buyuk kara delikler:[/h] TON 618 Holmberg 15A IC 1101 S5 0014+81 NGC 6166 NGC 4889 OJ 287 NGC 1600 [h=2]NGC 1600[/h]
Guneş kutlesi: 17 milyar Bu galaksinin, en az 30 daha uydu gokadaya sahip olduğu ve X ışını kaynağı olarak bilinir. NGC 1600’un 4 milyar ışık yılı oncesinde gercekleşen bir galaksi carpışmasının sonucu ortaya cıktığına inanılıyor. Bu galaksinin yaşının 4.6 ila 8.8 milyar yıl olduğu tahmin ediliyor. Merkezindeki kara delik ise listemizin ilk sırasında yer alıyor.
[h=2]OJ 287[/h]
Guneş kutlesi: 18 milyar OJ 287, yaklaşık 120 yıl oncesine kadar yarı optik patlamalar ureten, 3.5 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir BL Lac* nesnesidir. İlk olarak radyo dalga boylarıyla tespit edildi. Bu super kutleli kara deliğin cevresindeki galaksi, Guneş’in parlaklığının trilyon katından kadar parlaktır.
BL Lacertae nesnesi: BL Lacertae veya BL Lac nesnesi, bir tur aktif galaktik cekirdek galaksidir. Diğer kara deliklerin aksine, emisyon surekliliğinin hakim olduğu kara deliklerdir.
[h=2]NGC 4889[/h]
Guneş kutlesi: 21 milyar Caldwell 35 olarak da isimlendirilen E4 superdev eliptik gokadası, 1785 yılında İngiliz astronom William Herschell tarafından parlak, belirsiz bir parca olarak keşfedildi. Dunyadan 308 milyon ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Galaksinin merkezinde, iceri sızan gazlar ve tozdan kaynaklanan surtunme etkisiyle kume ici ortamı ısıtan super kutleli bir kara delik vardır. Eliptik galaksilerde olduğu gibi, NGC 4889’un kutlesinin yalnızca bir kısmı yıldıza benzer. Ayrıca NGC 4889, guclu bir X ışını, ultraviyole ve radyo frekansı radyasyon kaynağıdır.
[h=2]NGC 6166[/h]
Guneş kutlesi: 30 milyar X ışını emisyonları acısından bilinen en parlak kara deliklerden biridir. NGC 6166’nın bir dizi galaksi carpışması sonucu olduğundan şupheleniliyor, cok sayıda kuresel yıldız kumeye sahip olduğu biliniyor. Bu galaksinin en zengin kuresel yıldız kume sistemine sahip olduğu duşunuluyor. 30 milyar guneş kutlesi ağırlığa sahip olduğu tahmin ediliyor.
[h=2]S5 0014+81[/h]
Guneş kutlesi: 40 milyar Guneşten 300 trilyon kat parlaklığıyla bilinen en parlak kuasarlardan biridir. Samanyolu Galaksisi'nde bulunan tum 100 ila 400 milyar yıldızdan cok daha parlaktır. Ne kadar parlak olsa da 12.1 milyar ışık yılı uzaklığından dolayı, incelenmesi oldukca zor bir kara deliktir. Bu kara delik, X ışınlarından radyo dalgalarına kadar, hatta gama ışınlarına kadar oldukca buyuk bir radyasyon kaynağıdır.
[h=2]Holmberg 15A[/h]
Guneş kutlesi: 40 milyar Bizden 700 milyon ışık yılı uzaklıkta olan Holmberg 15A, 1937 yılında Erik Holmberg tarafından keşfedildi. Gozlemlenen en buyuk cekirdeğe sahip olduğu gerekcesiyle kısa surede, oldukca buyuk bir şohrete kavuştu. Ancak sonrasında bunun yanlış olduğu acıklandı. Cekirdeği olmasa da kendisi, 40 milyar guneş kutlesi ağırlığı ile şohretini devam ettirdi.
[h=2]TON 618[/h]
Guneş kutlesi: 66 milyar TON 618, 66 milyar Guneş kutlesiyle şimdiye kadar keşfedilen en buyuk kara deliktir. 10.4 milyar yaşında olduğu tahmin edilen TON 618’in, bir galaksinin merkezinde bulunan dev bir kara deliğin etrafında donen, yoğun derecede sıcak gazdan oluşan bir kuasar olduğuna inanılıyor. olan TON 618’i cevreleyen galaksi, Evrendeki en parlak oluşumlardan birisi. Ancak Dunya'da bulunan hicbir teleskop tarafından gorulemez.