Cocuklara disiplin oğretimi, Cocuklara disiplin oğretmek
Cocuklara disiplin oğretimi

Disiplin ; cocuğunuzun kendi sınırlarının nerede başlayıp nerede bittiğini ona gostermektir. Bu cocuğunuz icin bir sosyalleşme surecidir. Okulda arkadaşlarına vuran, yemek masasında kurallara uymayan, durmasını istediğinizde durmayan , oyuncaklarını kıran, size bircok konuda uyum sağlamakta zorlanan cocuğunuz icin disiplini yerleştirmek cok da zor değildir.

Bir davranışı ya da kuralı cocuğunuza benimsetmek ve yaşam boyu uygulamasını sağlamak icin; oncelikle ona doğru bir model olmalısınız. Akşam yemeğinde ıspanağı yemeyen babayı goren cocuğunuzun yemek secmesi beklenen bir sonuctur. Bu durumda ona yemek kuralları ve beslenme ile ilgili gerekli disiplini yerleştiremezsiniz. Kurallar; cocuğunuzun yaşına uygun bir şekilde ve anlayabileceği bir dilde anlatılmalıdır. Neden bu kuralların koyulduğu , bu kurallara uyduğunda neler kazanacağı ve uymadığında neler kaybedebileceği ile ilgili bilgiler anne – baba tarafından acıklanmalıdır. Bu acıklamalar icin ; tum aile uyelerinin bulunabileceği bir toplantı saati ve evde bir koşe belirleyin. ( mutfak masası, Ali’ nin odası vb. ) Toplantı esnasında yiyecek ve icecek ikramının yapılması cocuğunuzu mutlu edecek ve bu olayın ciddiyetini algılamasını kolaylaştıracaktır. Gerekli acıklamalar yapıldıktan sonra , cocuğunuza guvendiğinizi ve bu davranışı yapabileceğine inandığınızı soylemeyi unutmayın. Evde ya da yaşamda sizin de uymanız gereken kurallardan bahsedin. Kurala uyulmadığında cocuğunuzun karşılaşabileceği durumları kendisine ifade edin ve bu soylediklerinizde KARARLI ( şifremiz = kararlılık ) olduğunuzu ona hissettirin. Her ne olursa olsun bu kararınızdan vazgecmeyeceğinizi ona gostermelisiniz. Bazen yapılan konuşma sonrasında karşılıklı yazılı bir form ve imzalar cocuklar icin daha motive edici olabilir.

Beklenen davranış gercekleşmediğinde yani koymuş olduğunuz kurallar uygulanmadığında oncelikle sakin olun ( sinirlenmeyin, bağırmayın, eleştirmeyin ) ve kararlı ifadenizi devam ettirin. Başlangıcta soylemiş olduğunuz sonucları uygulayın. Eğer cocuğunuz beklenilen davranışı gosterdiyse oncelikle bundan cok mutlu olduğunuzu ( manevi odul ) ifade edin. “ Bu davranışın beni cok mutlu etti. ”,“Yemeğini bitirdiğin icin cok mutlu oldum.”, “ Misafirliğe gittiğimizde arkadaşlarınla hic kavga etmedin, onlarla cok guzel oyun oynadın ben de anneleriyle sohbet ettim, bunu yapabileceğine inanıyordum, aferin.” Gibi. Cocuklarınıza sık olmamakla birlikte maddi oduller de sunabilirsiniz. Fakat istediğimiz ozellikle doğal ihtiyaclar ( beslenme, uyku vb) ve sosyal kurallarda cok fazla maddi oduller sunulmaması cunku cocuğunuzun bu davranışı yapılması gereken bir davranış olarak oğrenmesi gerekmektedir. Bir şey elde etmek icin bir davranışı gostermek anlayışı cocuğunuzun disiplin eğitimi ve psikososyal gelişimi icin cok da yararlı değildir. Bu nedenle maddi oduller sunulurken sıklığına dikkat edilmesi gerekir.

Disiplin oluşturulmaya calışılırken uygulanan ceza davranışları cok onemlidir. Cezanın cocuğunuzun psikolojisine ve onunla kurduğunuz ilişkiye zarar vermeyecek nitelikte olmalıdır. Ceza da amac ;cocuğunuzun farkındalığını arttırmak ve ona ic goru kazandırmaktır. Yapılan yanlış davranış sonrasında ondan yaptığı davranışı duşunmesini isteyin ve evde bir duşunme koşesi belirleyin. ( bu koşeye birlikte eğlenceli bir isim takabilirsiniz, bazen siz de yanış davrandığınızda bu koşeye gidebilirsiniz) Verilen ceza cok uzun sureli olmamalı ve yapılan davranıştan hemen sonra uygulanmalıdır. Sure olarak uc yaş icin uc dakika, dort yaş icin dort dakika , beş yaş icin beş dakika, 6 yaş icin yine 5 dakika olarak belirlenmelidir. Surenin uzun olması cocuğunuzun davranışı ile ceza arasında bağlantı kurmasını engelleyecek ve ceza amacına ulaşmayacaktır. Ceza amacına uygun olarak verilmelidir. Orneğin; oyuncaklarını toplamadığı icin hafta sonu gidilecek bir geziden tamamen mahrum bırakılması cocuğunuzu cok mutsuz edecek ve sizden uzaklaşmasını sağlayarak bundan sonra koyacağınız kurallarda uyumsuzluğunu arttıracaktır

Kendi sınırlarını belirleyebilen ve kendi ihtiyacları icin yapılması gereken davranışları kazanabilen bir cocuk ileride kendine guvenen, sosyal ilişkileri kuvvetli bir birey olacaktır. Bu nedenle okul oncesi donemlerde bu davranışın kazandırılması cok onemlidir.