Bebeğin Noro-Motor ve Zeka Gelişimi Hakkında
Bebeğin Noro-Motor ve Zeka Gelişimi
İnsan yavrusu memeliler arasında en yavaş gelişip, kendi kendine yeter hale en gec gelenidir.
Yenidoğan (0- 4 hafta):
Fizyolojik olarak kollar ve bacaklar dirsek, diz ve kalcadan kıvrık durumdadır. Yuzustu yattığında başını bir taraftan diğerine cevirir. İşitmesi iyidir, ancak nesneleri goremez. Etrafında olanlarla ilgilenmez. Yenidoğan refleksleri mevcuttur. Bunlardan bazıları Moro refleksi ( ani ses ve hareketi takiben kol ve bacakların yanlara doğru acılarak gerilmesi), yakalama (el ve ayak parmakları arasına bir nesne yerleştirildiğinde bunu tutması), emme, arama ( aclık halinde belirgin olup, dudak kenarına bir nesne ile dokunulduğunda ağızın acılarak dudakların o tarafa kayması ), stepajdır( havada ayakustu tutulunca yurume hareketleri yapması). Aclığını arama refleksiyle, gecikilirse ağlayarak belli eder.
Bir ay:
Kol ve bacaklardaki kıvrık olma hali azalmaya başlar. Yuzustu tutulunca başını orta hatta kısa bir sure kaldırabilir. Oturtulursa baş one duşer. Uyanıkken kol ve bacaklar hareket halindedir. Etrafla ilgilenmeye başlar. Annesi konuştuğunda hareketleri azalır, sakinleşir, o tarafa doner. Hareket eden parlak renkli cisimleri kısa sure takip edebilir. Memnuniyet sesleri cıkarmaya başlar.
İki ay:
Yuzustu yatırıldığında başını bir sure kaldırarak tutar, sağa sola rahatlıkla cevirir. Oturtulduğunda başını doğrultmaya calışır, kısa bir sure dik tutabilir. Etrafla ilgilidir. Hareketli nesneleri izler. Annesini tanımaya başlar. Sesleri dinler, kendisine ozgu sesler cıkarır. Goz goze gelir, gulumseyerek mutluluğunu ifade eder.
Uc-dort ay:
Yuzustu pozisyonda kollarının uzerinde baş ve omuzlarını kaldırır. Oturtulursa başını bir sure dik tutar, sonra baş sallanmaya başlar. Ellerini yumruk halinde ağzına goturur, emmeye calışır. Moro ve yakalama refleksleri kaybolmak uzeredir. Dokunulunca elini, ayağını cekmeye calışır. Kendi kendine sesler cıkarması artar. Eşyayı hemen gorur ve takip eder. Eşyalara uzanmaya başlar. Eline nesne verilirse kısa sure tutar, sallar. Sırtustu yatarken kendi ellerini hareket ettirerek seyreder.
Beş-altı ay:
Oturtulursa başını dik tutar, geri ve one duşurmez. Ellerinden tutulunca doğrulmaya calışır, ayakta tululunca basıp zıplamaya calışır. Yakındaki eşyaya uzanır, yakalar, ağzına goturur. Parmak emebilir. Ayaklarına ulaşır. Sırtustunden yuzustune doner. Yuksek sesle guler. Annesini gorunce sevinir. Elleriyle elbisesi, ortuleriyle oynar. Elindeki eşyaya bakar ve ağzına goturur. İki elini birleştirir.
Yedi ay:
Yuzustunden sırtustune donebilir. Govdesini one doğru eğerek yardımsız oturabilir. Buyukce cisimleri uzanıp alabilir, nesneyi bir elinden diğerine gecirir. Aynaya bakmak ilgisini ceker. Azarlanınca veya sevilince tepki verir. Yabancıları yadırgamaya başlar. Ayağını ağzına goturebilir. Bardaktan icebilir, katı besinleri ciğnemeye calışır.
Sekiz ay:
Seri şekilde donebilir. Oturur pozisyonda uzun sure kalabilir. Nesnelere, yiyeceklere itiraz edebilir. Tanıdıklarını, tanımadıklarını, alıştığı mekanları, yeni mekanları ayırt eder.
Dokuz ay:
Emeklemeyi dener, ileri hamleler belirginleşir. Yemek yerken elinde kaşık tutar. Katı gıdalar beslenmede oncelikli hale gelir.
On ay:
Yatar durumdan oturur duruma gecebilir. Tutunarak, kendini cekerek ayağa kalkabilir. Emekleyerek, surunerek ileri, geri hareket edebilir. İstediği eşyayı işaret parmağı ile gosterebilir. Tanıdığı nesne veya kişiden bahsedilince o tarafa bakabilir. Kucuk cisimleri kavrayabilir. Elindekini isteyerek yere atar, duşeni tekrar almaya calışır. İsmine tepki verir. Basit oyunlara (el cırpma, gule gule yapma gibi) katılabilir. Kendini beslemeye calışır.
Oniki ay:
Eşyalara tutunarak adımlar, kısa sure ayakta yardımsız durabilir. Bir elinden tutulursa yurur. Basit emirleri anlamaya ve yapmaya (gel, yap, ver gibi) başlar. İki- dort kelimeyi anlayarak soyler. Top ile oynar, resimli kitaplara bakmaktan hoşlanır. Nesneyi masaya carparak ses cıkarır. Giyinirken yardımcı olmaya calışır. Yabancıları yadırgar.
Onbeş ay:
Yardımsız kalkar, yurur. Yuruyuşu giderek dengeli hale gelir. Merdivenleri emekleyerek veya ellerinden tutulunca cıkar. Kalem ile duzensiz cizgi cizebilir. İki kupu ust uste koyabilir. Eşyayı yere atmaktan hoşlanır. Oda eşyalarını tanımaya calışır, kurcalar. Bazı eşyaların isimlerini soyler. Diğer soyledikleri anlaşılmaz. Soylenenleri tekrar etmeye calışır. İsteklerini işaretle gosterir. Altını ıslattığında annesine haber verebilir.
Onsekiz ay:
Acemice koşar, alcak iskemleye oturur, erişkin iskemlesine tırmanabilir. Bir elinden tutulunca merdiven cıkabilir. Cekmece ve dolapları karıştırır, icindekileri dışarı cıkarır. Uc kupu ust uste koyabilir. Topu kısa mesafeye atabilir. Yaklaşık on kelimeyi anlayarak soyler. Resimleri tanır ve adlandırır. Dik cizgi cizmeye calışır. Yemeği kendisi yemeğe calışır. Kızgınlık reaksiyonları gostermeye başlar.
İki yaş:
Rahatlıkla koşar. Tek ayağını kullanarak basamakları yardımsız inip cıkabilir. Topa tekme vurabilir. Kitap sayfası cevirir, kapı tokmağını acabilir. Koltuklara tırmanır. Ayakkabı ve corabını giyip cıkartabilir. Altı kupu ust uste koyabilir. Kalem ile daire ve enine cizgi cizebilir. İki- uc kelimelik cumleler kurar. Burun ağız gibi yuz kısımlarını tanır, gosterir. Ben, sen, o gibi kavramları anlar. Catal ve kaşığı iyi tutar. Masal dinlemekten hoşlanır. Dışkı ve idrar ihtiyacını haber verir.
İki yaş altı ay:
Sıcrayabilir, ayak parmakları uzerinde durabilir. İsmini bilir. Ev işlerine yardım etmekten hoşlanır. Genital organı ile ilgilenmeye başlar. Kendisi tuvalete gidebilir. Bazı geceler kuru kalabilir. Renkleri ayırt etmeye başlar.
Uc yaş:
Merdivenleri iki ayakla rahatlıkla cıkar. Uc tekerlekli bisiklete biner. Tek ayak uzerinde durabilir. Kalemi guzel tutar, daire cizebilir. Yaşını ve cinsiyetini bilir. Ona kadar sayabilir. Eşyaları, oyuncakları sahiplenir. Kısanclık belirtileri gosterir. Gurup icinde ancak kısa sure oynar. Karanlıktan korkabilir. Elbiselerini secebilir.
Dort yaş:
Tek ayak uzerinde zıplayabilir. Makas ile kağıt kesebilir. Resim yapmayı sever, renk kullanmaya calışır. Birden fazla renk tanır. Benlik duygusu kuvvetlenmiştir. Oyun oynamaktan hoşlanır. Dişini fırcalayabilir.
Beş yaş:
Ucgen resmi yapabilir. Dort renk bilir. Ağır olan nesneyi ayırt eder. Paraları tanımaya başlar. Kendisi giyinir ve soyunur. Gurup oyunlarından, evcilik oyunundan hoşlanır. Adam resmi yapar, birkac harf bilir ve yazar. Korkuları azalmıştır. Sorumluluk almak hoşuna gider. Kurallara uymaya calışır. Hafızası iyi gelişmiştir. Yabancıları başlangıcta yadırgar ancak cabuk alışır.