Cocuklarda Anneden Ayrılmakdan Neden Korkarlar?
Cocuklarda Anneden Ayrılma Korkusu Nedenleri?
Bebeklerde anneden ayrılma korkusu

Anadolu Sağlık Merkezi’nden Psikiyatri Uzmanı Dr. Zafer Atasoy, ozellikle bebeklerde gorulen anneden ayrılma korkusu ile ilgili soruları yanıtladı.

Ayrılma korkusu 1-2 yaş doneminde gorulmesinin nedenleri?
Ayrılık karşısında verilen ruhsal yanıt, bebeklik doneminde başlayan bir durumdur. Yaklaşık olarak 8 aylık bebek yabancı ile annesini (ya da anne yerine gecen kişiyi) birbirinden kesin bir bicimde ayırır durumdadır. Annenin ortamda ya da goruş alanının dışında olması halinde ortaya cıkan duygusal tepkiler annenin tekrar bulunması, ortaya cıkması ile ortadan kaybolur. Anneyi kaybetme onunla kurulan bağın bozulma olasılığına verilen bir tepki soz konusudur.

Ayrılma korkusu nedir ve nasıl ortaya cıkar?
Anne yuzu bebek icin 4 aydan itibaren tanınan bir yuzdur. Doğumla birlikte kurulmuş ve yurutulmekte olan ilişki icinde anne bebeğin her turlu bedensel ve ruhsal isteğini ve gereksinimini yerine getiren, doyuran kişidir. Anne, varlığı ile birlikte guven duygusunun bebekte yerleşmesini sağlayan kişidir. Bu ilişkide annneye bağlanma gercekleşir. Anneden kısa sureli olsa bile ayrılma durumu dayanılabilecek bir durum değildir. Ozellikle ayrılık annenin goruş alanı dışına cıkması ile daha belirginleşir. Ortaya cıkan korku bedensel ozelliklerin abartılı olarak sergilendiği bir tablo icerir. Anneni gelmesi ile birlikte bir oranda sonse bile tepki şiddetlidir.

Cocuklar neden anneye bağımlı olur?
Anne ya da anne yerini tutan bir kişi olmadan insan yavrusunun gereksinimlerinin, ozellikle de ruhsal olanlarının doyurulması mumkun değildir. Anne, bebek icin doyurucu ve sevgi kaynağı olan kişidir. Anneye yonelik gercekleştirilen bağlılık tek taraflı değildir. Soz konusu bağ karşılıklı olarak oluşturulur. Bebek anneye, anne bebeğe bağlanmıştır. Sağlıklı anne-bebek ilişkisi ancak bu şekilde kurulur. Bu ilişkinin oluşturduğu alan bebeğin buyumesi icin vaz gecilmezdir.

Annenin gitmeye hazırlandığını anlayan cocuk neden korkuya kapılır?
Annenin gitme olasılığı tek başına korku cağırabilir. Donme ya da donmeme olasılıklardan ote annenin şimdi gidiyor olması yeterlidir. Kendi iradesi ile ayrılan, anneden uzaklaşan cocular bile bu korkuyu hissedebilirler.

Bu korkuların altında yatan nedenler nelerdir?
Ayrılık korkusu tek başına ele alınarak duzeltilmesi ya da tedavi edilmesi gereken bir korku değildir. Korkunun altında anneden ayrılma ve anneden yoksun kalma yatmaktadır. Gercek bir korkudur, zihinde tasarlanmış, yaratılmış, karmaşık vb... bir korku soz konusu değildir.

Korku gelişimin bir parcası mıdır? Her cocuk boyle korkuya kapılır mı?
Bu sorun tek ve en kısa cevabı EVET’tir. Anne bebek bağlılığının sergilenme ve gozlemleme alanıdır. Algı ve zihin gelişim sorunları yaşayan bir bebek bu tur bir korku geliştirmez. Sağlıklı bir tepkiden soz etmek gerekir, ancak tanımlanmaya calışılan korkunun şiddeti ve bicimi her zaman sağlıklı olmayabilir. Normal, beklenen bağlanma yanı sıra olağan dışı farklı, patolojik bağlanmalar dolayısıyla anormal korkulardan da soz etmek gerekir.

Cocuğun anneye bağımlı olarak yaşaması ve anneden ayrılmak istememesi onun ileriki yaşamını nasıl etkiler?
Yaklaşık 1-3 yaş sıralarında cevreyi dolaşmaya ve tanımaya başlayan cocuk eğer annesi ile guvenli bir ilişki kurmuşsa bu araştırmayı guvenli bir bicimde gercekleştirir. Eğer anne bebek ilişkisi guven sarsıcı temeller iceriyorsa, cocuğun ruhsal gelişmesi bu durumdan cok etkilenecektir. Bağlanma zorlukları ve guclukleri o bireyin yaşamının tum alanlarında ortaya cıkacaktır. Ergenlik, erişkinlik ve hatta yaşlılık donemlerinde bağlanma zorlukları va acıları cekmesine yol acacaktır.

Anne gittikten sonra cocuğu sakinleştirmek icin neler yapılmalı?
En doyurucu olan annenin beklenmesidir. Annenin ayrılması ile yaşanan gerginliği ancak anne alabilir. Yapılacak ozel bir davranış bicimi yoktur. Başka kişi ya da nesneler cocuğun dikkatinin bir sure dağılmasına yardımcı olabilir. Normal bağlanma yaşayan cocuk annenin gelmesi ile hızla sakinleşirken bağlanmada farklılıklar sergileyen cocuk annenin gelmesine karşın halen sakinleşmemiştir. Bazı durumlarda cok gurultulu tepkiler ortaya cıkabilir.

Anne cocuğunun bu tur davranışlar sergilememesi icin cocuğuyla nasıl bir iletişim kurmalı ve nasıl bir yol izlemelidir?
Olağan anne bebek ilişkisininde bağlanma, dolayısıyla annenin ayrılması ile de korku tepkisi olacaktır. Korku beklenmelidir. Bağlanma bebeğin olduğu kadar annenin de gereksinim icinde olduğu bir durumdur. Bağlanmayan bebek koku olmayan bitki gibidir, olağan gelişim sergileyemez ve yaşamını, ilişkilerini yurutemez. Sağlıklı bağlanma da guven temel bir ozelliktir. Bebeğe guven duygusunun iletilmesi gerekir. Guven sarsıcı olmamak icin verilen sozun tutulması yeterlidir.

Cocukların anneye bağımlı olmasının asıl nedeni anne midir?
Bağlanma karşılıklıdır. İlişkinin başında belirleyici ve etkin olma rolu buyuk olmasından dolayı annedir. Bebek ilişkinin başında edilgen iken yaşı ilerledikce etkin olmaya başlar.

Anne cocuğa tekrar geri geleceğinin guvencesini nasıl vermelidir?
Geri gelme guvencesi geri gelinerek verilir. Bunun icin ayrılık suresinin makul duzeyde tutulması yeterlidir. Bebek makul olan sureyi belirleyen taraftır. Bebeğin anneden ayrıldıktan sonra kimlerle kaldığı da onemlidir. Tanıdık kişiler her zaman daha kolay kişilerdir. Aile bireyleri bu nedenle yardım alınacak ilk kişilerdir. Babalar onemle on plana cıkarılmalıdırlar.