Normal Doğumun Avantajları ve Sorunları neler?
Sezeryan Doğum Nasıl olur?
Normal Doğumun Başladığını Nasıl Anlarız?

Son yıllarda cok sorulan ve cok konuşulan konulardan birisidir.
Bundan on beş, yirmi yıl once boyle bir soru fazla sorulmazdı. Doğumun sadece normal yapılması doğal kabul edilirdi. Bircok ulkenin sağlık politikalarında normal doğum onerilir ve teşvik edilir. Sadece anne ve bebek hayatım tehdit eden durumlarda sezaryen onerilir. Sezaryenin ilk tercih değil, zorunlu olduğu durumlarda yapılması tavsiye edilir.
Neden son zamanlarda sezaryen oranları fazladır?
Teknolojinin ilerlemesi
Yardımla ureme tekniklerinin gelişmesi
Evlilik yaşının daha gec olması dolayısıyla gec yaş gebelikleri
Gıdaya ulaşmanın kolaylığı
Kilolu bebek oranlarında artış
İnsanların normal doğumun surprizlerine, vaktinin tam olarak bilinmemesine ayıracak zamanlarının olmaması
Modern yaşamla birlikte hareketsizlik ve daha sonra değineceğimiz bircok sebepten dolayı sezaryen oranları hızla artmıştır.

NORMAL DOĞUMUN AVANTAJLARI VE SORUNLARI
Normal doğum nedir?
İnsanlığın belirmesinden beri insanoğlunun ureme şeklidir. Bebeğin anne rahmini vaginal yoldan terk etmesidir. Bu surecte karın kasları, catı kemikleri, pelvis tabanı kasları ve bebek hep birlikte buyuk bir uyum icinde calışırlar.
Normal doğumda annenin kasları, kemik yapısı, kilosu, gayreti, morali cok onemlidir. Bebeğin geliş şekli, kilosu, başının buyukluğu, omuzlarının genişliği, doğum kanalında yapması gereken hareketleri doğru yapması da oldukca onemlidir.
Doğum eylemi ne zaman başlar?
Anne rahminde gelişmesini tamamlamış bebeğin dunyaya gelmesi icin rahim kasılmalarına ihtiyacı vardır. Genellikle 36-38. gebelik haftasına kadar rahim kasları uyaranlara duyarsızdır. Rahim ağzı sıkıca kapalıdır.
Doğum eyleminin başlaması ani bir olay değildir, bir surectir. Beyinden salgılanan bazı hormonlar ve kimyasal maddeler kasılmaları başlatır. Gebeliğin son ayında başlayan bu zararsız kasılmalar, bebeğe zarar vermez onu doğum kanalına doğru iter, rahim ağzını yumuşatarak doğuma hazırlar. Bu kasılmalar anne tarafından da ağrı olarak hissedilmez.
Doğum gercekleştikten hemen sonra aylarca buyuyen genişleyen rahim kasları hızla kuculur, damarlar bu kuculen, kısalan kaslar arasında sıkışırlar, ağızları kapanır, dolayısıyla aşırı kanama vucut tarafından engellenir. Tabii olan bu mekanizmanın uyumunun bozulduğu haller de sonucları oldukca uzucu olabilir.
Doğumdan hemen sonra yine hormonlar ve kimyasal maddelerin uyarısı ile bebeği besleyecek olan sut, anne memesinden salgılanmaya başlar.
Lohusalık doneminde de rahim kuculerek yeni bir gebeliğe hazır hale gelir.

Doğumun başladığını nasıl anlarız?
Gercek doğum ağrıları başlamadan birkac hafta once gebenin karın şeklinde değişiklik olur. Rahimin en tepe noktası biraz aşağı iner, bu durumda bebek başı doğum kanalının girişine yerleşmiştir.

Nişan:
Kendiliğinden sumuksu kanlı sıvının gelmesidir. Bu olay olduktan sonra doğum genellikle ilk 48 saatte olur.
Suların gelmesi:
Bu durumda amnios kesesi acılmıştır, doğumun başladığını gosterir, ilk 24 saatte doğum beklenir.

Ağrıların başlaması:
Gercek doğum ağrıları rahimin alt kısmında başlar, aşağıya doğru yayılır, daha cok belin alt kısmında hissedilir. Doğumu başlatan rahim kasılmaları ağrılıdır. Doğum ağrıları istem dışı olur. Doğum eyleminin ilk aşamalarında yaklaşık 10 dakikada bir olur. Doğum ilerledikce ağrılarda sıklaşır. Doğum yaklaştığında 1 dakikadan daha sık olabilir. Yaklaşık 3-5 dakikada bir gelen ağrılar aktif ağrılardır.

Tum gebeler, doğum başladığında hastaneye yatırılmalıdır.
Normal doğumun avantajları nelerdir?
Doğal bir surectir, cok fazla mudahaleye gerek yoktur.
İyileşme sureci daha hızlı olur.
Normal hayata donuş daha hızlıdır.
Anne ile bebek arasındaki bağ cok daha cabuk kurulur.
Sut salgılanması daha erken olur.
Boyle onemli bir hadiseyi başarmış olmak, annenin psikolojisini olumlu etkiler.
Bebek surece aktif olarak katılır, doğum kanalından gecerken dışarıya adaptasyonunu hızlandıran maddeler salgılanır.
Komplikasyon olmamışsa doğumdan sonra tıbbi yardım alması gerekmez.
Kuvoz, oksijen desteği ihtiyacı sezaryen ile doğan bebeklere gore daha azdır.
Normal doğumun ekonomik maliyeti daha azdır. Hastanede kalma suresi daha kısadır
Cok korkulan doğum ağrıları artık epidural anestezi gibi yontemlerle ya hic hissedilmez veya cok az hissedilir hale gelebilir.

Normal doğumun dezavantajları nelerdir?
Ağrılı bir olaydır, bu nedenle korku uyandırır.
Bebeğin pozisyonu, başının pozisyonu cok onemlidir, bunlardaki aksamalar bebek ve anne icin hasarlara neden olabilir.
Her şey cok normal giderken- bebeğin oksijensiz kalması gibi- etkileri cok ciddi komplikasyonlar gelişebilir.
Anne ile doğuma yardım eden kişinin uyumu, guveni cok onemlidir, psikolojik faktorler cok onemlidir, bazen bu ilişki kopabilir bu da doğumu olumsuz etkileyebilir.
4000 gr ve daha kilolu doğumlarda bebek ve annenin doğum kanalı zarar gorebilir.
Doğum anında bazen onceden tahmin edilemeyecek şekilde bebeğin omuzu doğmayabilir veya zor doğabilir, buna bağlı olarak kol siniri zedelenebilir, felcler olabilir.
Bebeğin doğum kanalında oksijensiz kalmasına bağlı olarak beyin hasarı oluşabilir, ilerde oğrenme bozuklukları gelişebilir.
Annede plasentanın erken ayrılmasına bağlı olarak hayati kanamalar olabilir, doğum ilerlemiş olsa bile acil sezaryene gidilebilir.
Doğum kanalında ciddi yırtıklar oluşabilir, atoni olabilir, saatler suren mudahaleler, kan nakli ihtiyacı doğurabilir.
Vakum, forseps gibi bebeğin başından cekilerek yapılan mudahaleler gerekebilir.
Doğum sonrası dikişlerin iyileşmesinde sorunlar olabilir.
Makatın kapanmasını sağlayan sfinkter kasları yırtılabilir, operasyon gerekebilir.
İlerleyen yaşlarda idrar kacırma gibi sorunlar daha sık gorulebilir.
Tum bu dezavantajların gerek doktor, gerekse hasta ve yakınları arasında oluşturduğu endişe ve korku sezaryen ile doğum oranını artırmaktadır.

SEZARYEN-SECTİO AVANTAJ VE SORUNLARI
Sezaryen nedir?
Sezaryen (ameliyatla doğum) annenin batın katlarının ve rahminin kesilerek bebeğin doğurtulmasıdır.
Vaginal doğum anne ve bebeği riske sokuyorsa sezaryen uygulanır.

Sezaryen uygulama nedenleri nelerdir?
Plasentanın bebeğin onunde olması, yani bebeğin onunu tıkaması Bebeğin buyukluğu ile annenin catısının uyumsuzluğu Rahim kaslarının yorgunluğu, doğumun ilerlememesi
Plasentanın erken ayrılması
Bebeğin doğum kanalına oksiput posterior denilen normal şekilde değilde anormal şekillerde girmesi
Preeklampsi, eklampsi
Fetal distres (doğum eylemi oncesi veya eylem sırasında bebeğin kotuluk halinin tespit edilmesi)
Kordon sarkması
Bazı coğul gebelikler
Gebelik diyabeti
Rh uyuşmazlığı ve diğer tehlikeli durumlar Rahim ağzı kanseri Onceden rahimde kesi varlığı Doğum kanalını kapatan tumorler Aktif Herpes ve kondilom olması Annenin ağır kalp hastası olması Annenin HIV enfeksiyonun olması
Sezaryen sebeplerinin bazıları kesindir. Bazıları da kişilerin değerlendirmesine bağlıdır.
Tup bebek yontemi ile oluşan gebeliklerin coğu sezaryenle gercekleşir ama tup bebek yaptırmış olmak sezaryen nedeni değildir, bu daha cok kıymetli gebelik olarak değerlendirilir.

Sezaryen yapılmaması gereken durumlar nelerdir?
En onemli kontrendikasyon uygun sezaryen sebebinin olmamasıdır. Karın duvarında iltihap varlığında, olu bebek, anormal bebek varlığında sezaryen onerilmez.

Sezaryen ile doğumun avantajları nelerdir?
Daha once bahsettiğimiz normal doğumun riskli olduğu durumlarda hayat kurtarıcıdır.
Zamanlaması yapılabilir.
Bebekte doğum travması gorulme ihtimali yok denecek kadar azdır. Annenin daha sonraki yaşamında idrar kacırma gibi sorunları normal doğum yapanlara oranla daha azdır.

Sezaryen ile doğumun dezavantajları nelerdir?
Sezaryen doğumlarında anne olum oranı normal doğumun iki katıdır, İsteğe bağlı sezaryenlerde erken doğum onemli bir sorundur, Sezaryen bebeklerinde daha cok solunum sıkıntısı gorulur, Ameliyat bolgesinin iltihaplanması,
Annede barsak, mesane gibi ic organ yaralanmalarının riskinin artması,
Bir sonraki doğumun genellikle sezaryen gerektirebilmesi,
Anestezi riskleri,
Sorunsuz normal doğuma gore iyileşme suresinin daha uzun olması,
Hastanede kalma suresinin daha uzun olması,
Sut salgılanmasının daha gec olması,
Normal doğuma gore daha maliyetli olması,
Genellikle; vaginal yol, doğum icin daha uygundur ve ilk tercih olmalıdır.

SEZARYEN SONRASI NORMAL DOĞUM
Son yıllarda bazı Avrupa ulkeleri ve ABD'de sezaryen sonrası normal doğum oranları artmıştır. Sezaryenlerin %30'u onceki doğumun sezaryen olması nedeni ile yapılır.
Bu nedenle bir komplikasyon ongorulmuyorsa vaginal doğum oranları artırılmaya calışılır.
ilk sezaryen nedeni kalıcı bir neden değilse normal doğum duşunulebilir.
Oncelikle hasta normal doğumu tercih etmelidir.
ilk sezaryende kesi enine yapılmış olmalıdır.
Bu gebeliğinde coğul gebelik, pozisyon bozuklukları olmamalıdır.
En korkulan sonucu rahmin yırtılmasıdır, bu nedenle yırtılmayı maskeleyebileceği icin epidural anestezi sezaryen sonrası normal doğumda tercih edilmemelidir.
Uygun şartlarda rahmin yırtılma oranı %0,2-l,5 civarındadır.


(Dr. Yavuz Furuncuoğlu)