Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı ozetinde, "Onumuzdeki donemde salgın donemine ozgu destekleyici politikalardaki dengelenmeyle yurt ici talebin hız kesmesi beklenmekle birlikte yıl geneline ilişkin buyume gorunumu onemli olcude iyileşmiştir." ifadelerine yer verildi.
Kurulun 22 Ekim'deki toplantısına ilişkin yayımlanan ozette, eylulde tuketici fiyatlarının yuzde 0,97 arttığı, yıllık enflasyonun yatay seyrederek yuzde 11,75 olduğu hatırlatıldı.

Ozette, bu donemde, temel mal ve gıda gruplarında yıllık enflasyonun yukselirken, hizmet ve enerji gruplarında gerilediği belirtildi. Temel mal grubunda, son aylarda
belirgin fiyat artışları gercekleşen dayanıklı malların one cıkarken, giyim ve ayakkabı grubunda
fiyatların, mevsimsel ortalamalara kıyasla zayıf bir seyir izlediği bildirildi.
Mevsimsellikten arındırılmış
verilerin hizmet fiyatlarında gorece ılımlı bir artışa işaret ettiği kaydedilen ozette, bu gelişmeler sonucunda,
cekirdek gostergelerin yıllık enflasyonlarının arttığı, eğilimlerinin bir miktar zayıflamakla birlikte
yuksek seviyelerini koruduğu ifade edildi.
Ozette, gıda ve alkolsuz icecekler yıllık enflasyonunun eylul ayında 1,44 puan artışla yuzde 14,95'e
yukseldiği hatırlatıldı.
Yıllık enflasyonun işlenmemiş gıda grubunda 2,11 puan artışla yuzde 17,47'ye, işlenmiş gıda grubunda 0,93 puan artışla yuzde 12,79'a yukseldiği belirtilen ozette, işlenmemiş
gıda enflasyonundaki artışta taze meyve ve sebze fiyatlarının belirleyici olduğunun altı cizildi.
Ozette, işlenmiş gıda
grubunda ise, ekmek ve tahıllar ile katı ve sıvı yağlarda yuksek fiyat artışlarının dikkati cektiği kaydedildi.
"Doğal gaz fiyatlarındaki baz etkisi grup yıllık enflasyonunu
aşağıya ceken temel unsur oldu"
Toplantı ozetinde enerji fiyatlarının eylul ayında yuzde 0,50 arttığı, ancak grup yıllık enflasyonunun 2,82 puan
duşerek yuzde 6,77'ye gerilediği belirtildi.
Doğal gaz fiyatlarındaki baz etkisinin grup yıllık enflasyonunu aşağıya ceken temel unsur olduğu bildirilen ozette, "Eylul ayında uluslararası petrol fiyatları bir miktar
gerilerken, doviz kurundaki değer kaybı grup enflasyonunda daha olumlu bir gorunumu
sınırlamıştır. Ekim ayından itibaren gecerli olmak uzere hanehalkı, sanayi ve ticarethaneler
tarafından kullanılan elektrik fiyatları artmıştır." ifadelerine yer verildi.
Ozette, temel mal fiyatlarının eylul ayında yuzde 2,18 arttığı, grup yıllık enflasyonunun 1,66 puan
yukselişle yuzde 11,68 olduğu anımsatıldı.
Bu gelişmede, fiyatları yuzde 3,70 artarak, yıllık enflasyonu yuzde 17,38'e ulaşan dayanıklı malların etkili olduğu belirtilen ozette, şunlar kaydedildi:
"Doviz kuru gecişkenliğinin yuksek olduğu dayanıklı mallarda, kredi ivmesinin beraberinde getirdiği guclu talep koşulları
da fiyat artışlarında etkili olmuştur. Diğer temel mal grubunda da benzer bir seyir izlenmiş ve
fiyatlar yuzde 1,54 oranında artmıştır. Ote yandan, giyim ve ayakkabı fiyatları yatay bir seyir
izleyerek grup genelinden ayrışmıştır. Bu donemde, mevsimsel ortalamalara kıyasla zayıf bir
eğilim sergileyen giyim ve ayakkabı grubunda yıllık enflasyon yuzde 6,79'a gerilemiştir."
"Eğitim hizmetlerindeki KDV duzenlemesi enflasyonu olumlu etkiledi"
PPK toplantı ozetinde hizmet fiyatlarının eylul ayında yuzde 0,58 arttığı, grup yıllık enflasyonunun 0,99 puan
duşerek yuzde 10,84'e gerilediği belirtildi.
Yıllık enflasyonun ulaştırma hizmetleri, lokanta-otel ve kira
kalemlerinde gerilerken, haberleşme ve diğer hizmetlerde yukseldiği bildirilen ozette, ulaştırma hizmetlerinin yıllık enflasyonunun belirgin şekilde gerilerken, bu gelişmede baz etkisinin yanı sıra şehirlerarası
otobus ucretlerindeki yuksek duşuşun de etkili olduğu vurgulandı.
Ozette, "Doviz kurundaki değer
kayıpları diğer hizmet grubunda etkili olmaya devam etmiştir. Eğitim hizmetlerindeki KDV duzenlemesi bu grupta enflasyonu olumlu etkilemiştir. Ekim ayında, kısa ve orta vadeli enflasyon beklentilerindeki yukseliş devam etmiştir. Yıl sonu
enflasyon beklentisi 30 baz puan artışla yuzde 11,76'ya, gelecek on iki ay beklentisi ise 38 baz
puan artışla yuzde 10,53'e yukselmiştir." ifadelerine yer verildi.
"İktisadi faaliyette toparlanma devam ediyor"
Ozette, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın devam ettiği, sanayi uretim endeksinin ağustos ayında bir
onceki aya gore yuzde 3,4 artarak salgın oncesi seviyesini aştığı belirtildi.
Yuksek frekanslı verilerin, toparlanmanın eylul ve ekim aylarında da surduğune işaret ettiği bildirilen ozette, şu değerlendirmeler yapıldı:
"İktisadi faaliyet,
finansman koşullarına duyarlı sektorler onculuğunde geniş bir sektorel yayılımla artışını
surdururken, turizm ve bağlantılı sektorlerde gorece zayıf seyir korunmaktadır.
Guclu kredi ivmesiyle yurt ici talepte gozlenen hızlı toparlanmanın dış denge ve enflasyon
gorunumune olumsuz yansımalarını sınırlamak amacıyla ağustos ayından itibaren likidite yonetimi kapsamında sıkılaştırma adımları atılmaya başlanmıştır. Bu kapsamda son donemde atılan politika adımlarıyla birlikte ticari ve bireysel kredilerdeki normalleşme eğilimi belirginleşmiştir. Onumuzdeki donemde salgın donemine ozgu destekleyici politikalardaki dengelenmeyle yurt ici talebin hız kesmesi beklenmekle birlikte yıl geneline ilişkin buyume gorunumu onemli olcude iyileşmiştir."
"İthalat talebi zayıflayacak"
Ozette, ihracatın, rekabet gucu kazanımlarının ve kuresel talepteki toparlanmanın etkisiyle artmaya
devam ettiği belirtildi. Diğer taraftan, salgın tedbirleri kapsamında uygulanan destekleyici politikaların kademeli olarak geri alınmasıyla ithalatta ongorulen dengelenmenin başladığı bildirilen ozette, altın haric tutulduğunda, ihracatın ithalatı karşılama oranı yuksek seyrini koruduğu vurgulandı.
Kurulun, guclu kredi ivmesine bağlı ilave ithalat talebinin onumuzdeki donemde zayıflayacağı ve reel kurun dengeleyici etkilerinin daha belirgin hale geleceği
değerlendirmesinde bulunduğu ifade edilen ozette, şunlar kaydedildi:
"Bu kapsamda, mal ihracatındaki guclu toparlanma, emtia
fiyatlarının gorece duşuk seviyeleri ve reel kur duzeyi onumuzdeki donemde cari işlemler
dengesini destekleyecektir. Kurul, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın surekliliği ve
makrofinansal istikrar acısından cari işlemler dengesindeki seyrin onemine dikkat cekmiştir.
İktisadi faaliyetteki toparlanma iş gucu piyasasına olumlu yansımaktadır. Temmuz doneminde
tarım dışı istihdam sektorler genelinde artarken, mevsimsellikten arındırılmış verilerle ikinci
ceyrekteki istihdam kaybının henuz yarısının telafi edilebildiği gorulmektedir. Bu donemde,
ekonomideki toparlanmaya bağlı olarak iş gucune katılım oranı artış kaydetmiş, işsizlik oranları
gerilemiştir. Oncu gostergeler, iktisadi faaliyetteki toparlanmayla yeni iş ilanlarının arttığını ve
istihdam imkanlarının iyileşmeye devam ettiğini gostermektedir."
(Surecek)
Kaynak: Anadolu Ajansı / Murat Birinci