bebeğin haftalık gelişimi
Hafta hafta gebelik
Hafta hafta hamilelik
Hamilelikte bebeğin haftalık gelişimi
Anne karnındaki bebeğin gelişimi


bebeğin gelişimi hafta hafta

1.HAFTA

Halk arasında hamilelik aylarla ifade edilirken, doktorlar hamilelik sureci değerlendirirken ve anne karnındaki bebeğin gelişmesini izlerken haftayı esas alırlar.Aslında gebeliğin başlangıcı olan dollenme,bu tarihten yaklaşık 14 gun sonra olmaktadır.Ancak zamanlamanın doğru yapılabilmesi bakımından pratikte, son adet tarihi, gebeliğin başladığı tarih olarak kabul edilir. En son gorulen adetin başladığı gun gebeliğin başlangıcı kabul edildiğinde, toplam gebelik suresi yaklaşık 280 gun, yani 40 haftadır.

İlk haftada vucudunuzda oluşan değişiklikler şoyle sıralanabilir.Yaklaşık 2-3 ay once yumurtalıkta gelişmeye başlayan bir grup yumurta hucresinden, hızlı gelişme gosteren yaklaşık 20 yumurta, etraflarında sıvı dolu bir kesecikle buyuyerek, kendi aralarında bir yarışla dollenme şansı olan en buyuk yumurta haline gelmeye calışırlar. Beyinden tetiklenen bir mekanizma ile en buyuk kist catlar ve yumurta karın boşluğuna atılır. İki adet kanamasının yaklaşık ortasına denk gelen bu donem (adetin ilk gununden itibaren 10-18 .ci gunler) kadının gebe kalma şansının en yuksek olduğu donemdir.Bu donemde gebelik planlamış bir cift gun aşırı veya her gun ilişki olacak şekilde kendilerine zaman ayırmalıdırlar. Bir adet doneminde gebelik elde etme şansı yaklaşık %20 olduğundan gebelik elde edemeyen ciftlerin,morallerini bozmadan benzer bir cinsel ilişki rejimini surdurmeleri gerekir.

Karın boşluğuna atıldıktan sonra tupler tarafından yakalanan yumurta yaklaşık 12-24 saat sureyle dollenmeyi bekler Dollenme olursa (iki hucrenin birleşmesi ile tek bir hucre oluşup coğalmaya başlar) gebeliğin ilk aşamasına gecilir. Eğer dollenme olmazsa yumurta olur ve bunu takiben bir sonraki adet kanaması oluşur.

2. Hafta
Anne adayının yumurtalıklarında yumurta hucresi gelişimi devam eder. Bu esnada endometrium adı verilen rahim zarı da kalınlaşmaya başlar. Bu kalınlaşmanın amacı dollenme meydana geldikten sonra oluşacak embryonun rahim icinde rahatlıkla tutunmasını sağlamaktır. Yeni gelişecek olan canlının ihtiyaclarını karşılamak uzere vucudun bu kısmında kanlanma artar. Bu haftanın sonunda gelişen yumurta catlayarak yumurtalıktan atılır. Yani yumurtlama meydana gelir. Bir adet doneminde kadında sadece 1 yumurta uretilir ve catlar.
Cift yumurta ikizlerinde ve ucuzlerinde farklı olarak tek bir yumurta değil birden fazla yumurta atılır. Bu yumurtaların hepsi dollenir ise coğul gebelik olur

3. Hafta

Yumurtalıklardan atılan yumurta hucresi ile erkekden gelen sperm fallop tuplerinde karşılaşır. Pekcok sperm, yumurta etrafında kumelenmesine rağmen bunlardan sadece 1 tanesi yumurtanın zarını gecerek icine girer ve kendi genetik materyali ile yumurtanın genetik materyali birleşir. Yani dollenir. Dollenme ile birlikte adına yaşam denilen mucize başlar. Fertilizasyon yani dollenme tek bir spermin yumurta hucresinin icine girmesi ile başlar ve zigot adı verilen oluşumun ortaya cıkması ile sonlanır. Fertilizasyon sureci yaklaşık 24 saat kadardır. Bir sperm yaklaşık 48 saat canlı kalabilir. İlişki esnasında vajina icine yaklaşık 300 milyon sperm bırakılır. Spermlerin sadece %1’i yani 3 milyon kadarı rahim icine girebilir. Rahim icine giren spermler kadının ureme organları icinde ilerleyerek tuplere kadar ulaşırlar. 10 saat suren bu seyahat sonunda yumurta hucresine kadar gelen spermleri başka bir gorev bekler; yumurta hucresinin kabuğunu kırarak icine girmek. Yumurta hucresi zona pellucida adı verilen bir zar ile cevrilidir. Spermlerden sadece 1 tanesi bu zarı delerek yumurtanın icine girebilir. Penetrasyon adı verilen bu işlem 20 dakika kadar surer ve bir sperm penetre olduktan sonra zona pellucida tamamen kapanarak başka bir spermin girişine izin vermez. Sperm ve yumurta hucrelerinin cekirdeklerinin birleşmesi ile zigot ortaya cıkar ve dollenme sona erer.
Zona pellucida’nın icindeki tek hucreli zigot dollenmeden 1.5-3 gun sonra bolunmeye başlar. Bu ilk bolunmeye klivaj adı verilir. Ortaya cıkan hucrelere ise blastomerdir. Klivajı takiben hızlı bir bolunme sureci başlar. Yaklaşık her 20 saatte bir hucre sayısı ikiye katlanır ve her bolunme ile birlikte zona pellucida icinde bulunan blastomerlerin capı kuculur. Hucre sayısı 16’ya ulaştığında artık zigot morula adını alır.Tum bu olaylar gercekleşirken zigot tup icinde rahim boşluğuna doğru olan seyahatini devam ettirmektedir. 4. gune gelindiğinde morula uterus icine ulaşmıştır. Bu aşamada hucre bolunmesi hızla devam etmektedir ve morulanın merkezinde bir boşluk oluşmaya başlar. Bu aşamadaki oluşuma blastokist adı verilir. Zona pellucida boyutları sabit olmakla birlikte icindeki hucreler duzleşir ve yoğunlaşır. Blastokist aşamasında artık hucre faklılaşmasıda balşamaktadır. Hucrelerin bir kısmı embryoyu oluşturacak olan embryobalastlar iken geri kalan hucreler plasentayı yapmak uzere trofoblast olarak farklılaşır.
Dollenmeden 5-6 gun sonra implantasyon yani rahim icine yerleşme başlar. Blastokist zona pellucida’yı yırtarak cıkar. Buna Hatching adı verilir. Bu esnada trafoblastlar bir enzim salgılayarak rahim icindeki hucre yapısını değiştirir ve blastokist icin bir implantasyon alanı sağlar. Aynı anda trofoblastlardan hCG hormonu da salgılanmaya başlar. Bu hormon gebelik testlerinin pozitif olmasını sağlayan hormondur. İmplantasyonu takiben endometriumun (rahim ic zarı) o bolumunde kanlanma artar ve gebeliğin devamı icin gerekli olan kan dolaşımı başlar.
Dollenme anında bebeğin cinsiyeti bellidir. Eğer dolleyen sperm X kromozomu taşıyor ise bebek kız, Y kromozomu taşıyor ise erkek olacaktır. Dolayısı ile bebeğin cinsiyetini belirleyen erkek, yani babasıdır. Kadının bebek cinsiyetinde en ufak bir rolu yoktur. Bu devrede cinsiyeti saptamak ancak genetik inceleme ile mumkundur. Bu aşamada belli olan sadece cinsiyet değildir. 38 hafta sonra dunyaya merhaba diyecek olan bireyin goz renginden kan grubuna kadar butun genetik yapısı bellidir ve değiştirilemez.
Annedeki değişiklikler
Bu aşamada anne adayında herhangi bir fiziksel ya da ruhsal değişiklik yoktur. Yanlız implantasyon esnasında hafif bir lekelenme şeklinde kanama olabilir.


ANNE OLACAĞIM
Bu haftanın sonunda tum dunyaya anne olacağınızı ilan edebilirsiniz. Normalde adet gormeniz gerekirken adetiniz gecikti. Zaman zaman bu tur gecikmeler olabileceğini biliyorsunuz ama yine de heyecanlısınız. O halde neden daha fazla merakta kalacaksınız. Hemen eczaneden bir gebelik testi alıp evde yapın. Sonuc negatif cıkarsa hemen umitsizliğe kapılmayın cunku zaman zaman gebelik testleri negatif olabilir. Bu durumda yapılması gereken en akıllıca iş hemen doktorunuzdan randevu almakdır. Henuz bir doktorunuz yoksa hemen arkadaşlarınıza sormaya başlayın. Gunumuzde bilincli bir kadının duzenli goruştuğu ve aklına takılanları sorabildiği bir jinekoloğunun olmaması cok yazık. Doktorunuz sizi muayene edecektir. Bu donemde yapılan ultrasonografide gebelik kesesini gormek genelde mumkun değildir. Ancak kanda yapılan gebelik testi %100’e yakın doğrulukla gebeliğin olup olmadığını tespit edebilir. Eğer gebelik varsa doktorunuz size onerilerde bulunacaktır.
Gebelik yoksa ya da adet gorurseniz fazla uzulmemeye calışın. İlk denemede gebe kalma oranının sadece %25 olduğunu aklınızdan cıkarmayın. Denemeye devam edin. Eğer adet gecikmesine rağmen gebe değilseniz doktorunuz size adet gordurecek bir tedavi verecektir.
Gebe bir kadında bazı fizyolojik ve ruhsal değişiklikler olur. Bu aşamadaki belirtiler adet oncesi belirtilerle hemen hemen aynıdır. Halsizlik, yorgunluk ve goğuslerde hassasiyet bulunur.
Bu arada icerilerde neler olduğuna bir goz atalım. Dollenmeden yaklaşık 1 hafta sonra impalantasyon gercekleşmiştir ve trofoblast adı verilen hucreler endometrium hucrelerini hasarlayarak minik kan gollenmelerine neden olmaktadırlar. Bu gollenmeler yeni damar oluşumunu tetikler ve oluşacak olan plasentanın dolaşımı başlar. Embryoblast adı verilen hucre grubu ise hızla coğalarak 2 tabakalı bir disk oluşturur. Bu tabakalardan ustte olanı amniyon zarı ve embryo olarak gelişimine devam ederken alt tabaka ise yolk sac adı verilen oluşumu meydana getirir.

4.Hafta
4. haftanın sonunda koriyonik villus adı verilen doku rahmin icine doğru ilerler ve embryoda kan damarları teşekkul etmeye başlar. Yolk sac ise kan sistemini meydana getiren hucreleri uretmeye başlamıştır. Bu haftanın sonunda embryo ile plasenta arasında connecting stalk adı verilen bir oluşum bulunur ve bu daha sonra gobek kordonunu meydana getirir.
Yine embryonik disk uzerinde ince bir hucre tabakasının ortaya cıkması gastrulasyon adı verilen devreye gelindiğini belirler. Bu işlemin sonunda embryonun 3 katmanı; ektoderm, endoderm ve mesoderm oluşur.

5. Hafta
Dollenmeden sonraki 16. gunde gelişim iyice hızlanır. Endoderm tabakasından akciğerleri cevreleyen zarlar, dil, bademcikler, urethra, mesane ve sindirim sistemi gelişirken, mesodermden kaslar, kemikler, lenf sistemi, dalak, kan hucreleri, kalp, akciğerler ile ureme ve boşaltım sistemleri farklılaşır.Cilt, tırnaklar, sac, gozun lens tabakası, işitme sistemi, burun, sinusler, ağız, anus, diş mineleri, hipofiz bezi, meme dokusu ve sinir sitemi ise ektoderm tabakasından farklılaşır. Dollenmeden 17-19 gun sonra embryonik alan bir armuta benzer. Kafa kısmı kuyruk kısmına oranla daha geniştir. Ektoderm tabakası noral plakayı oluşturmak uzere kalınlaşır. Bu plakanın kenarları kıvrılır ve noral oluk adını alır. Bu embryonun sinir sisteminin taslağıdır ve ilk gelişen organ sistemlerinden birisidir.
Bu haftanın sonunda bebeğin kan hucreleri oluşmuştur ve epitel hucreler arasında kanallar oluşturmaya başlamıştır. 21. gune ulaşıldığında mesodermden koken alan somitler noral oluğun her iki yanında ve kuyruk kısmından başlayarak belirmeye başlar. Endokardial hucreler ise erken embryodaki ilkel kalp tuplerini meydana getirmiştir.

6. Hafta: Kalp calışmaya başlar. Kol ve bacakları oluşturacak tomurcuklar belirir. Bebek boyu 5 mm (elma cekirdeği kadar), Ağırlık: 0.4 gr.

7. Hafta: Kollar ve bacaklar secilebilir.Bebeğin sinir sistemi taslağı tamamlanmak uzeredir. Boy:1.3 cm (uzum tanesi kadar), Ağırlık: 1 gr

8. Hafta: Belli başlı butun ic organlar oluşmuştur. Kol ve bacaklar uzamıştır,ancak el ve ayak parmakları henuz birbirinden ayrılmamıştır. Henuz hissetmeseniz de bebek hareketlenmiştir. Boy: 2.5 cm (badem cekirdeği kadar), Ağırlık: 2 gr.

9. Hafta: Ağız acma,kapama hareketlerini yapar. Boy:4 cm. Ağırlık: 4 gr.

10.Hafta: Bobrekleri idrar uretir,kol ve bacak hareketleri başlar. Boy: 5.5 cm. Ağırlık: 6 gr.

11.Hafta: Başı ile govdesi hemen hemen aynı boyuttadır.Organ gelişimi buyuk olcude tamamlanmıştır.Kemik oluşumu bu haftadan itibaren başlamaktadır.Boy: 7 cm.Ağırlık: 8gr.

12.Hafta: Butun ic organları calışır durumdadır. Cişini yapabilir. Tırnaklar gelişir. Bu haftadan sonra bebeğinizin ilaclardan ve zararlı etkenlerden zarar gorme olasılığı azalır. Cinsel organları cinsiyetini ortaya koyacak kadar gelişmiştir.Ancak ultrasonda bu ayrımı yapmak mumkun olabilir,ancak yanılma patı yuksektir.Boy:8 cm, Ağırlık: 18 gr.

13.Hafta: Boy: 9 cm. Ağırlık: 26 gr.

14.Hafta: Solunum yapmaya başlar,amniyon suyunu yutar.Kasları gelişir,dolayısıyla hareketleri kuvvetlenir. Boy: 10 cm. Ağırlık: 45 gr.

15.Hafta: Cildi ince ve şeffafdır, cilt altındaki damarlar rahatlıkla gorulur.Cilt yuzeyi lanugo denilen kadifemsi tuylerle kaplanır. Boy: 12 cm. Ağırlık: 75 gr.

16.Hafta: Kaş ve kirpikleri oluşur. Ultrason ile cinsiyet tayini yapılabilir. Bebeğin babakları artık kollarından daha uzundur.Boy:16 cm, Ağırlık: 125 gr.

17.Hafta: Emme,yutma ve goz kırpma refleksleri ortaya cıkar.Parmağını emebilir.Bu haftada bebeğin minicik kalbi gunde 30 lt (1.5 kova dolusu kadar) kan pompalar. Boy: 18 cm. Ağırlık: 150 gr.

18.Hafta: El ve ayak parmaklarını acıp,kapar. Boy: 20 cm. Ağırlık: 210 gr.

19.Hafta: Bebeğin cildinde,onu su ortamından koruyan,verniks kazeoza denilen,krem tarzında koruyucu madde oluşmaya başlar.Sacları oluşur. Boy: 22 cm. Ağırlık: 280 gr.

20.Hafta: Bebek anne karnında uyku ve uyanıklık donemlerine girer.Rahim yuksekliği gobek hizasındadır. anne, bebek hareketlerini hissetmeye başlar. Boy:25 cm, Ağırlık:340 gr.

21.Hafta: Boy: 28 cm. Ağırlık: 400 gr.

22.Hafta: Goz kapaklarını hareket ettirir. Boy: 29 cm. Ağırlık: 470 gr.

23.Hafta: Kulakları duymaya başlıyor. Boy: 31 cm. Ağırlık: 550 gr.

24.Hafta: Artık bebek gozlerini acabilir. Bebek algılama yeteneğine sahiptir,yani bilincli hareket yapabilir. Doğduğu takdirde yaşam şansı yok denecek kadar azdır. Boy:32 cm, Ağırlık:600 gr.

25.Hafta: Boy: 33 cm. Ağırlık: 700 gr.

26.Hafta: Akciğerler calışmaları icin cok gerekli olan, surfaktan denilen maddeyi uretmeye başlar. Boy: 34 cm. Ağırlık: 820 gr.

27.Hafta: Bu haftadan sonra bebek daha hızlı buyuyecektir. Boy: 35 cm. Ağırlık: 1000 gr.

28.Hafta: Eşiniz elini karnınıza koyduğunda hareketleri hissedebilir. Doğarsa, cok iyi bakımla yaşatılabilir. Zayıfca ağlayabilir.Hıckırır.Vucudu yağ depolamaya başlar.Bebek sesleri tanımaya başlar.Kişiliğin bu haftadan itibaren oluştuğu duşunulmektedir. Boy:36 cm. Ağırlık:1100 gr.

29.Hafta: Duyuları tamamen gelişmiştir,ışık,ses,tat ve kokuyu algılayabilir. Boy: 38 cm. Ağırlık: 1300 gr.

30.Hafta: Lanugo tuyleri kaybolur. Boy: 39 cm. Ağırlık: 1400 gr.

31.Hafta: Oldukca hareketlidir. Boy: 40 cm. Ağırlık: 1650 gr.

32.Hafta: Doğacağı zamanki haline benzer ama zayıftır. Boy:41 cm, Ağırlık:1800 gr.

33.Hafta: Erkek fetuslarda testisler yumurtalık kesesi icine girmiştir.Cilt rengi kırmızıdan pembeye doner. Boy: 42 cm. Ağırlık: 1950 gr.

34.Hafta: Bebeğin tum hamilelik boyunca en hızlı kilo aldığı haftadır.Ayrıca bu hafta dolduğunda,bebeğin akciğer gelişimi hemen hemen tamamlanmış demektir. Boy: 43 cm. Ağırlık: 2200 gr.

35.Hafta: Boy: 44 cm. Ağırlık: 2500 gr.

36.Hafta: Artık olgun bir bebektir.Boy:46 cm, Ağırlık:2700 gr.

37.Hafta: Gunde ortalama 25-30 gr kilo almaya devam eder.doğum yoluna girer. Boy: 47 cm. Ağırlık: 2850 gr.

38.Hafta: Bu hafta ile birlikte doğumun beklendiği gunler başlar. Boy: 48 cm. Ağırlık:3000gr.

39.Hafta: Boy: 49 cm. Ağırlık: 3200 gr.

40.Hafta: Doğumun en muhtemel olduğu haftadır. Son derece hareketlidir ve kuvvetli ağlar. Tırnaklar parmak boyunu gecmiştir. Ayak tabanında cizgiler oluşmuştur. Boy: 50 cm. Ağırlık: 3350 gr.

Yukarıda belirtilen boy ve ağırlık olcumleri ortalama rakamlardır.Sizin bebeğiniz bu rakamların biraz altında ya da ustunde olabilir,bu onların sağlıksız olduğunu gostermez. Gununde doğan bebekler icin 2500-4000 gr arası, tamamen normal doğum kilosu olarak kabul edilir .