Cocuklarda solunum yolu enfeksiyonları
Cocuklarda enfeksiyon nasıl onlenir?
Cocuklarda Tekrarlayan Enfeksiyonlar
Kış mevsimi boyunca cocuklarda en sık gorulen enfeksiyonlar solunum yolu enfeksiyonlarıdır.
Solunum yolumuz burnumuzun ucundan bronşlarımızın en son noktası olan “alveol” dediğimiz kanımızın oksijenlenmesini sağlayan yere kadar olan hava sutunudur. Nasıl derimiz vucudumuzun dış yuzeyini kaplamışsa bu hava yolunun her yerini bir hucre tabakası ile kaplanmıştır. Bu hucreler surekli salgı yaparak hava yolunu nemli tutar, hucrelerin uzerlerindeki titrek tuylerde buraya gelen yabancı maddeleri dışarı atar. Ayrıca salgıladıkları sıvının icinde bir cok antikor, akyuvar vb vardır ve solunum yolunu enfeksiyonlara karşı korur.
Cocukta basit bir griple başlayıp ağır zaturre veya kanda bakteriyel enfeksiyonlara doğru ilerleme varsa, doktorlar genellikle endişelenir. Sık gorulmeyen enfeksiyonlar veya zamanla enfeksiyon sayısının artması diğer uyarıcı bulgulardır.
Bazı cocuklar neden normalden daha sık enfeksiyon gecirirler?
Bazan kreşte bulunmak veya sigara dumanına maruz kalmak gibi enfeksiyon sıklığını cocuğun bulunduğu ortamla acıklamak mumkundur. Kreşlerde, A.B.D.’deki rakamlara gore cocukların 2/3’u yılda 60 gunden fazla sureleri hasta olarak gecirmektedir. Bu olağandır; cunku cocuklar enfeksiyonu birbirlerine bulaştırırlar. Ağızlarından ve burunlarından enfeksiyon cevreye yayılır. Cocuklar birbirlerine ve oyuncaklara dokunurlar. Erişkinler cok daha az oranda birbirlerinin enfeksiyonlarına maruz kalırlar.
Sigara dumanına maruz kalmak (‘pasif sigara icimi’) cocuklarda burun akıntısı ve hırıltı (hışıltılı solunum) nedeni olabilir. Son yıllarda annelerin sigara alışkanlığı artış gosterdiği icin cocukların solunum yolu enfeksiyonlarında pasif sigara icimi de giderek daha sık bir etken olarak karşımıza cıkmaktadır. Ayrıca pasif sigara icimi astım ile de ilişkilendirilmektedir.
Ozel sağlık sorunları tekrarlayan enfeksiyonlara neden olabilir mi?
Sinusler veya ostaki borularındaki yapısal değişiklikler cocuklarda tekrarlayan enfeksiyonların sık bir nedenidir. Yapısal değişikliklerden kasıt kafatası, kulaklar ve sinuslerin kemik kısımlarındaki değişikliklerdir. Bu farklılıklar kalıtsal olabilir. Bazı farklılıklar o kişi icin enfeksiyon almayı kolaylaştırabilir; cunku ostaki tupu ya da sinuslerin boşalma yolları kapanmış olabilir. Drenaj yolu kapanınca burada bakteriler coğalabilir. Bu da enfeksiyona neden olur. Genellikle, cocuğun baş buyukluğu arttıkca drenaj sorunu da iyiye gider. Eğer kucuk cocuklarda cok sık kulak enfeksiyonu goruluyorsa, antibiyotik verilerek veya kulak tupu konularak korunma sağlanmalıdır.
Allerji ve astım da tekrarlayan sinuzit ve hırıltıya (hışıltılı solunum) neden olabilir. Allerji burun icinde uzun sure devam eden inflamasyona (iltihabi reaksiyon) neden olabilir. Bunun sonucu olarak da burun ve sinuslerin normal drenaj yolları şişerek tıkanabilir. Bakterilerin burada coğalması ile de enfeksiyon gelişir. İlac tedavisi ile hem enfeksiyon, hem de ona neden olan allerji tedavi edilmelidir.
Basit virus enfeksiyonları ile birlikte gorulen oksuruk astımın bir bulgusu olabilir. Bazan bu durum gribin komplikasyonu olarak gelişen zaturre zannedilebilir. Halbuki cocuğun asıl sorunu astım olabilir. Bu cocukların enfeksiyon tedavisine ek olarak astım tedavisine ihtiyacları vardır.
Sinuzit
Cocuklarda her yaşta gorulebilir. Sadece buyuk cocuklarda gorulebilir diye inanılıması yanlıştır. Yenidoğan bebekte bile olabilir. En sık nedeni yukarıda bahsedilen nezle, grip yada uzzn sureli burun tıkanıklığı yapan bir durum varlığıdır. Cunki bu sırada sinuslerden buruna gelen borular (ostium) tıkanır. Bu nedenle sinusler hava alamaz ve iclerindeki sıvı boşalamayıp gollenir. Bu durumda burnumuzda normal de zararsız olarak duran bakteriler ureyerek orada iltihap yaparlar. Bu nedenle nezle ve grip bulguları 7-10 gunden uzun suruyorsa, burundan sarı-yeşil renkli akıntı geliyorsa, cocuğun oksuruk şikayeti devam ediyorsa, hele geceleri oksuruyorsa mutlaka bu cocukta sinuzit duşunulmelidir. Tedavisinde uzun sureli ve yeterli doz antibiyotik yanında iyi ve etkili burun acma yonetmleri kullanılmalıdır. Eğer bunlar yapılmazsa başarısızlık riski yuksektir.
(Otitis Media) Orta Kulak İltihabı
Orta kulak iltihabı da aynı sinuzit gibi gelişir. Cunki bunun da en sık nedeni yukarıda bahsedilen nezle, grip yada uzun sureli burun tıkanıklığı yapan bir durum varlığıdır. Cunki bu sırada orta kulakdan buruna gelen boru (oztaki borusu) tıkanır. Bu nedenle işitmeyi sağlayan orta kulak hava alamaz ve icindeki sıvı boşalamayıp gollenir. Bu durumda burnumuzda normal de zararsız olarak duran bakteriler oraya doğu gider ve ureyerek orada iltihap yaparlar. Orta kulak iltihabı sinuzitin aksine nezle anında gelişir. Ancak ortak kulak iltihabında bunlardan başka cok onemli bir neden ozellikle bebeklerin yatarak beslenmeleri hele yatarken biberonla beslenmeleridir. En onemli bulgusu ani başlayan şiddetli kulak ağrısıdır. Buna sıklıkla ateş yuksekliği, kusma, hatta ishal eşlik eder. Cocuk eğer tarif edebiliyorsa işitme kaybı vardır. Bebeklerde cok ciddi huzursuzluk ve kusma tipikdir. Bazen cok şiddetli iltihaplarda aniden ağrı gecer ve bebek susar bu durumda mutlaka kulağın iltihabın baskısı ile delinebileceği akılda tutulmalıdır. Her turlu orta kulak iltihabı durumunda hemen doktora başvurulmalıdır. Cocuk tedavi edildikten sonra mutlaka bir ay izlenmelidir. Cunki iltihap gectikten sonra orta kulakda sıvı birikimi olabilir ve bu işitme kaybına neden olabilir. Bu sıvının kaybolduğundan emin olunmalıdır.
(Pnomoni) Zaturree
Cocuklarda en sık gorulen alt solunum yolu enfeksiyonudur. Ayrıca cocuklarda ozellikle ilk 3 yaşda olmak uzere en sık hastaneye yatış nedenidir. İyi tedavi edilmediği takdirde olume neden olabilir. Tum cocuklar goz onune alındığında % 70 etkeni viruslerdir. Ancak bu kucuk cocuklarda daha cok virus, buyuk cocuklarda daha cok bakteri olarak gozlenir. Ancak bilinmelidir ki eğer cocuğun bir akciğer hastalığı yada bağışıklık sistemi hastalığı yoksa zaturree olması cok zordur. Sağlıklı cocuklarda zaturre sıklıkla nezle, grip yada benzeri cocuğu zayıflatan bir durum arkasından cıkar. Bu nedenle ya etken direk nezle, grip yaparak akciğere iner yada bu durumlarda zayıflayan bunye nedeniyle akciğere ulaşan başka bir virus yada bakteri zaturree yapar. Etken olan virus veya bakteri sıklıkla cocuğa kardeşlerden, kreşden, okuldan yada kalabalık misafirliklerde erişkşnlerden bulaşır. Cocuklarda ateş, halsizlik, oksuruk, sık nefes alma, carpıntı, kusma, ciddi besin reddi gorulur. Bebek ve kucuk cocukların goğsunde ve karnında sık sık inip cıkmalar, inleme, kedi mırıltısı gibi bir ses duyulur. Burun kanatları hareket eder.