Dunya'dan yaklaşık 8.000 ışık yılı uzaklıkta iki yıldız dans ediyor. Bu yıldızlardan liderliği ele geciren, diğerinin etrafında agresif bir şekilde donuyor ve eşinden maddeyi emerek onu cekirdeğini acığa cıkarmaya zorluyor. Ote yandan merkezdeki yıldızın da yorungedeki partnerinin dış katmanlarını soyacak kadar guclu olduğu biliniyor.
Bu yıldız cifti, bilim insanlarının "Wolf-Rayet İkili Yıldız Sistemi" dedikleri şeye iyi bir ornek olarak goruluyor. Wolf-Rayet'ler genellikle Guneş'in 20 katından daha fazla kutleye sahiptir. Ustelik son derece sıcak ve parlaktırlar ve bir milyon normal yıldızdan daha fazla radyasyon yayabilirler.
[h=2]Bilim insanları, Apep icin yeni bir matematiksel model onerdi:[/h]
Bilim insanlarının Apep olarak adlandırdığı yıldız cifti, ilk olarak 2018 yılında keşfedildi ve o tarihten beri gok bilimcileri şaşırtıyor. Yıldız cifti o kadar sıcak ve parlak ki, donduklerinde ışık hızının %1'i kadar hızlı gidebilen yıldız ruzgarları yaratıyorlar. Bu yıldız ruzgÂrı, yıldızların cekirdeklerine kadar soyulmasına yol acıyor ve bu surecte ciftin etrafında bir toz halesi oluşturuyor.
Normalde bu toz, ruzgÂrın hareket ettiği hızda yayılmalıdır ancak Sydney Universitesi'ndeki araştırmacılar, Apep'i bulduklarında tozunun ruzgÂr hızının sadece dortte biri oranında hareket ettiğini fark ettiler. Bu olmamalıydı ve bulgu mantığa meydan okuyordu.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society'de yayınlanan yeni bir makalede ise bilim insanları, Apep'in goruntulerinde gordukleri uyumsuzlukları acıklayan yeni bir matematiksek model oneriyor.
[h=2]Her iki yıldızın da Guneş'ten 10-15 kat daha buyuk ve 100.000 kat daha parlak olduğu anlaşıldı:[/h] Ekibin bu modeli oluşturmak icin once Avrupa Guney Gozlemevi'nin Şili'deki Cok Buyuk Teleskop'u ile uc yıl boyunca cekilmiş binlerce goruntuyu analiz etmesi gerekiyordu. Bu konuda makalenin baş yazarı astronom Yinuo Han, "Bir JPEG dosyası almadık. Goruntuleri cok dağınık, neredeyse belirsiz bir şekilde alıyoruz" diyor.
Ekip, Apep'i daha net gorebilmek icin ilk olarak diğer yıldızların ve yıldız cisimlerinin yaydığı tum ışığı ortadan kaldırarak goruntuleri temizledi. Bu sayede iki yıldıza ayrıntılı bir şekilde bakma şansı bulan araştırmacılar, her iki yıldızın da Guneş'ten yaklaşık 10 ila 15 kat daha buyuk ve 100.000 kat daha parlak olduğunu keşfettiler. Yapılan acıklamaya gore yıldızların Guneş sistemimizin boyutuyla karşılaştırılabilir bir mesafede birbirlerinin etrafında tam bir yorungeyi tamamlamaları 125 yıl suruyor.
[h=2]'Kutuplardan gelen ruzgÂrın ekvatordan gelen ruzgÂrdan cok daha hızlı olduğu oldukca ozel bir yıldız'[/h]
Bilim insanlarına gore merkezdeki yıldıza "yukarıdan" bakıyoruz ve bu yuzden onun kutuplarından sadece birini goruyoruz. Bu, ekibe gozlemledikleri hızlardaki farkı acıklayabilecek bir model geliştirmelerine olanak tanıyan son bilgi parcasıydı.
Daha sonrasında ekip, Dunya'ya bakan kutuptan gelen ruzgÂr hızını olctu fakat bu toz yıldızın ekvatorundan cıkıyordu. Bu durum hakkında konuşan Han, yıldız icin "Kutuplardan gelen ruzgÂrın ekvatordan gelen ruzgÂrdan cok daha hızlı olduğu oldukca ozel bir yıldız" dedi.
Bunun nasıl mumkun olabileceği hakkında konuşan Center for Computational Astrophysics of the Flatiron Institute araştırmacısı Mathieu Renzo, durumu "Cok hızlı hareket eden bir şeyiniz olduğunda, donen nesne uzerindeki merkezkac kuvvetinin etkisine sahip olursunuz" sozleriyle acıklıyor. Bu kuvvet, yıldızı yeniden şekillendirerek kutuplarda daha duz ve merkezde daha yuvarlak (futbol topu gibi) bir hal almasını sağlıyor. Bu da yıldızın kutuplarından gelen ruzgÂrın, ekvatordan gelen ruzgÂrdan daha hızlı olmasına yol acıyor.
[h=2]Model doğruysa iki yıldız bir gun carpışacak:[/h]
İki yıldız dairesel bir dairesel bir hareketle dans ettiğinden yıldız tozu da duz bir şekilde yayılmıyor ve spiral bir şekil alıyor. Eğer model doğruysa Apep'in dansı bildiğimiz en yoğun patlamayla, bir gama ışını patlamasıyla sona erecek. Son derece nadir olan gama ışını patlamaları daha once galaksimizde hic gozlemlenmedi.
Yapılan hesaplamalar, oldukca uzakta olsa bile boylesine yoğun bir radyasyon patlamasından gelecek doğrudan bir darbenin Dunya'nın ozon tabakasını inceltebileceği ve hatta silebileceğini gosteriyor. Ancak şanslıyız ki Apep icin hedef konumda bulunmuyoruz ve olası bir patlamada ışınların Dunya'dan uzak bir yone gideceği tahmin ediliyor.
Han, galaksimizde hızla donen bir cift Wolf-Rayet yıldızına sahip olmanın, bize diğer gama ışını patlamalarının oluşumu hakkında değerli bilgiler sunacağını soyluyor.