Sactaki Kepeklenmenin Nedenleri Nelerdir?
Uc şekilde gorulebilir.
Kepeklenme (kuru saclı deri, gimsi beyaz kepek),
Yağlanma (sebore; yağlı saclı deri),
Yağlı ekzema (seboreik egzema; yağlı, kırmızı kaşıntılı saclı deri, sarımsı turuncu kepek ve kabuk).
Nedeni henuz tam olarak bilinmemektedir. Sebore bağışıklık sistemi normal olan bireylerde genellikle kalıtsaldır. Seborenin nedeni; yağ bezi uretiminin direk olarak artmasından oturu değil; yağ bezlerinde gelişen bir kimyasal değişim ve normalin dışında bir keratinizasyon(epidermal hucre coğalması) artışıdır. Yağ bezi ve ter bezi olan bolgelerde seborenin gorulmesi; ter bezinin de onemli bir tetikleyici faktor olabileceği saptanmıştır. Ayrıca mikrobik etmenler de onemlidir. Yağı seven maya mantarları ve bakteriler ortam bulup coğalmakta ve vucudun verdiği tepkimeyi başlatmaktadırlar. Seboreyi artırıcı faktorler cok ceşitlidir; yorgunluk, stres, duzensiz beslenme, sonbahar – kış donemi, nem azlığı, basınc değişiklikleri, androjenler, hipofiz bezi değişiklikleri, serebral bozukluklar (Parkinson hastalığı), kalp damar hastalıkları, ilaclar gibi.
Sağlıklı Bir Sac Derisine Nasıl Sahip Oluruz? Oncelikle stresten uzak ve sağlıklı beslenerek (A, B ve C vitamininden zengin, katı yağlı gıdalardan uzak) yaşamalıyız. Saclar acıcı amonyak ve peroksitli boyalar, alkollu solusyonlar, sac tonikleri gibi kimyasallardan ve yuksek ısıda fon gibi mekanik etmenlerden dolayı aşırı derecede yıpranmaktadır. Saclar haftada 3 kez duzenli olarak, yaklaşık 38 derece sıcak su ile ve sac tipine uygun bir şampuan ile yıkanmalıdır. Sacların uclarına sac kremi uygulanmalı ve sonrasında iyice durulanmalıdır. Saclar yıkandıktan sonra sac diplerine masaj uygulanarak kan dolaşımı hızalandırılabilir.
Yukarıda sayılan kimyasal ve mekanik etmenlere, yaz donemi de guneş, tuzlu ve klorlu su temaslarına karşı risk altında olan saclara duzenli olarak koruyucu urunler, yıpranmış saclara da bakım yapan nemlendirici urunler kullanılmalıdır.
Kepek Bir Cilt Problemi midir? Kepeklenme, sac problemi değil, bir cilt hastalığıdır. Seboreik dermatit veya yağlı egzema toplumda %2-5 oranında ve erkeklerde daha sık gorulen kronik tekrarlayıcı bir deri hastalığıdır. Hafif formu daha cok adolesan donemde gorulen grimsi beyaz ince kuru kepeklenme ile giden kaşıntısız bir tablodur. Şiddetli formu ise yenidoğan bebeklerde ve 4-7. dekad arası erişkinlerde gorulen, kırmızı yağlı bir saclı deride sarımsı turuncu kalın kabuklu kaşıntılı bir tablodur.
Cozum Yolları Nelerdir? Kronik tekrarlayıcı bir durum olmasından oturu tam bir iyileşme beklenemeyeceği hastalar ile paylaşılmalıdır. Başlangıc tedavisi ile kontrol altına alındıktan sonra idame tedavisi ile yaşam kalitesi duzeltilebilmektedir. Tedavide hedefler; seboreyi ve kepekleri gidermek, maya kolonizasyonunu baskılamak, ikincil enfeksiyonu kontrol altına almak, kızarıklık ve kaşıntıyı gidermektir. Duzenli olarak haftada 3 kez kepek şampuanı (%2-5 selenyum disulfid, kukurt, katran, salisilik asit, ketokonazol, siklopiroks, cinko prition, fluosinolon, benzoil peroksit veya rezorsin icerikli..) kullanılmalıdır. Yakınmaları gidermek icin kortizonlu losyonlar, ikincil enfeksiyon kontrolu icin antimikrobik ilaclar tercih edilmelidir. Dışardan surulecek ilaclar ile kontrol altına alınamayan şiddetli olgularda ise sistemik antifungal veya isotretinoin kullanılabilmektedir.
Kepek Şampuanları Sacı Matlaştırır mı? Kepek şampuanları saclı derideki seboreyi ve hızlı epidermal donuşu azaltmakta bu nedenle de ikincil olarak kuruluk, matlık, zamanla da sacta dokulme gelişebilmektedir. Bu şampuanlara eklenen ceşitli nemlendirici urunler ile parlak, dokulmeyen ve canlı sağlıklı saclara kavuşmak mumkundur.
Kepek Şampuanı Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Kepek Şampuanlarının İceriği:
Bu şampuanların bir kısmı receteli ilac olarak yuksek konsantrasyonda bulunmaktadır. Recetesiz alınabilecek olanlar ise daha duşuk konsantrasyondadır.
%2-5 Selenyum disulfid, kukurt ve katran icerikli şampuanlar epidermal proliferasyonu azaltırlar. Salisilik asit epidermisin ust tabaka hucreleri arası bağlarını eritir. Ketokonazol icerikli şampuan en etkili antifungal ilactır. Cinko prition ise sitotoksiktir(hucre olumu). Bu şampuanlara eklenen ceşitli nemlendirici urunler ile parlak, dokulmeyen ve canlı sağlıklı saclara kavuşmak mumkundur.
Sağlıcakla kalın hanımlar
__________________