Uzaya gitmek ve orada kalmak oldukca meşakkatli bir mesele. Ay'a, Mars'a gitmek isteyen uzay ajanslarının, bu uzun yolculuğa cıkacak olan astronotlarının en temel ihtiyaclarını giderebilmesi icin cozumler bulması gerekiyor.
İşte bu ihtiyaclardan bir tanesini gidermek icin yola cıkan NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'na yepyeni bir tuvalet gonderiyor. Yeni uzay tuvaleti, yarın Turkiye saatiyle sabah 5 sularında Wallops Flight Facility'den ozel bir kargo, uzay aracıyla fırlatılacak.
[h=2]NASA'dan 23 milyon dolarlık tuvalet[/h]
Universal Waste Management System (Evrensel Atık Yonetim Sistemi) olarak adlandırılan tuvalet, 23 milyon dolar değerinde. Yeni tuvalet, Uluslararası Uzay İstasyonu'nda şu an kullanılan tuvaletten %65 daha kucuk ve %40 daha hafif olmasına rağmen daha kalabalık ekipler icin tasarlandı.
NASA, tuvaleti yaklaşan Artemis goreviyle birlikte tasarladı. Uzay istasyonunda bulunan astronotlar, tuvaleti test ettikten sonra uzay ajansına geri donuş yapacaklar. NASA da yapılan geri donuşler sonrasında uygulayacağı geliştirmelerle 10 gunluk Ay'a yolculukta Orion uzay aracında kullanılacak.
NASA, Ay'a ilk kadın astronotu gondermeyi hedeflediği icin bu tuvalet, kadınların kullanımına da uygun hale getirilecek. Tuvalette idrar hunisi bulunacak. Burada idrar filtrelenecek, işlenecek ve daha sonra kullanılmak uzere suya donuşturulecek.
[h=2]Surec nasıl işliyor?[/h]
İdrarı geri donuşturme işlevi, uzaya su gonderme ihtiyacının azalmasına yardımcı oluyor. Ozellikle 2 yıl surecek olan Mars'a gidiş gelişlerde bu durumun onemi daha da artıyor. NASA, Mars'a gitmeden once idrarın en az %98'ini geri donuşturmeyi hedefliyor. Peki, surec nasıl işliyor?
Tabii, dunyadakiyle benzer olduğunu soylemek pek mumkun değil. Uzay istasyonunda yercekimi olmadığı icin astronotlar, idrarlarını vucuttan cekmek icin bir fan ve hava akışına sahip olan vakum kullanıyorlar. Ancak işler buyuduğunde olaylar da karmaşıklaşıyor. Astronotların atığı vakumlayan gumuş bir kabın ustundeki ufak bir hedefi tutturması gerekiyor.
İstasyona gonderilen yeni tuvalette koku kontrolu daha iyi sağlanıyor. Kapak kaldırıldıktan kısa bir sure sonra hava vakumlanmaya başlıyor. Ayrıca yeni tutamaclar da bulunuyor, bu sayede astronotların yercekimsiz ortamda pozisyonlarını koruması daha kolay hale geliyor. Dışkılar ise plastik bir torbanın icerisine kapatılıyor ve Dunya'nın atmosferine yeniden girerken yakılıyorlar. Ancak astronotların sağlığını değerlendirmek icin bazı ornekler tutuluyor.