Humeze Suresi Tefsiri

Kuran'daki zammı surelerden olan Humeze Suresi; adını, birinci ayette gecen "humeze" kelimesinden almıştır. "Humeze" kelimesi, birini cekiştirmek, gammazlamak gibi anlamlara gelmektedir. Cekiştiren ve gammazlayanlar kınandığı icin sure bu isimle anılmıştır.

Humeze suresi, ahlakî konuları esas alan surelerden biridir. 9 ayetten oluşan sure, Mekke'de inmiştir. Mushaftaki sıralamada 104., nuzul sırasına gore ise 32. suredir.


Surenin temel konuları

İnsanları arkadan cekiştirmek,
İnsanlarla eğlenmek ve alay etmek,
Mal ve servete duşkunluktur.

Âyetlerin Tefsiri


l. Cetin azap, helak ve yok olma, insanları ayıplamayı, cekiştirmeyi, şeref ve haysiyetlerini zedelemeyi, goz ve kaşlarıyle gizlice onlarla dalga gecmeyi Âdet haline getirenlere olsun! Tefsirciler şoyle der: Bu sûre, Ahnes b. Şureyk hakkında inmiştir. Cunku o, insanlara cok sover, onları yuzlerine karşı da arkalarından da ayıplar ve dalga gecerdi. Fakat Âyetin hukmu geneldir. Cunku sebebin hususîliğine değil, lafzın umumîliğine itibar edilir.[3]

2. O oyle biridir ki cokca mal biriktirip saymış, eksilmesin diye sayısını korumuş ve hayra harcamamıştır. Taberî şoyle der: Malını toplayıp saymış, Allah yolunda harcamamış, Allah'ın o maldaki hakkını vermemiş, fakat onu toplayıp muhafaza etmiştir.[4]

3. O cÂhil aşırı gafletinden dolayı, malının kendisini dunyada ebedî bırakacağını, olmeyeceğini sanır. [5]

4. O cÂhil, bu duşunceyi bıraksın. Vallahi o, icine atılan her şeyi kırıp doken ve hemen yutan ateşe atılacaktır. [6]

5. Bu soru, cehennem ateşinin durumunun korkuncluk ve dehşetini ifade eder. Yani, bu buyuk ateşin hakikatinin ne olduğunu sana ne bildirdi? O, kemikleri kırıp ufalayan, etleri yiyen, hatt kalplere saldıran Hutanıe'dir.
Bundan sonra Yuce Allah, şu sozuyle Hutame'yi acıkladı: [7]

6. O, Yuce Allah'ın emir ve iradesiyle tutuşturulan ateştir. Diğer ateşlere benzemez. Zira onun hic alevi sonmez. Hadiste şoyle buyu-rulmuştur: "Cehennem bin sene yakıldı ve kıpkırmızı oldu. Sonra bin sene daha yakıldı ve bembeyaz oldu. Daha sonra bin sene daha yakıldı da simsiyah oldu. O şimdi simsiyahtır.'[8]

7. O oyle bir ateştir ki, acısı ve sızısı kalplere ulaşır ve onları yakar. Kurtubî şoyle der: Acı ve sızı, kalbe ulaştığında sahibi olduğu icin Yuce Allah ozellikle kalpleri zikretti. Şu halde onlar, olmek uzere olan insanın durumunda olurlar da olmezler. Nitekim Yuce Allah meÂlen, "Suclu orada ne olur, ne dirilir"[9] buyurmuştur. Şu halde onlar olu gibi dirilerdir. Yani diridirler, fakat oluye benzerler.[10]

8. Şuphesiz cehennem uzerlerine kapatılmış ve kapıları kilitlenmiştir. Onlara ne rahat ulaşır, ne de rızık. [11]

9. Onlar zincir ve bukağılara vurulmuştur. Cehennemin kapıları uzerlerine kapatıldıktan sonra el ve ayakları zincirlerle bağlanır. Kapıların uzerlerine kapatılmasıyla, artık cıkma umitlen kalmaz. "Direklerin uzatılması" ifadesi, onların ebedî kalacaklarını belirtmek icindir. [12]