112 - Ebu'd-Derd (radıyallahu anh) anlatıyor: Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdu ki: "Sizler kıyamet gunu isimlerinizle ve babalarınızın isimleriyle cağırılacaksınız oyleyse isimlerinizi guzel yapın"

Ebu DÂvud, Edeb 69, (4948).

113 - İbnu Omer (radıyallahu anh) anlatıyor: Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Allah'ın en ziyade sevdiği isimler Amdullah ve Abdurrahman'dır."

Muslim, ÂdÂb, 2, (2132); Ebu DÂvud Edeb 69, (4949); Tirmizî, Edeb 64, (2835).

114 - Ebu Vehb el-Cuşemî (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Peygamberlerin isimleriyle isimlenin. Allah'ın cok sevdiği isimler Abdullah, AbdurrÂhman'dır. En sÂdık olanları da HÂris ve HemmÂm isimleridir. En cirkinleri de Harb ve Murre isimleridir"

Ebu DÂvud, Edeb 69, (4950). Metin Ebu DÂvud'a aittir, NesÂî'de muhtasar olarak kaydedilmiştir (Hayl 3 (6, 218, 219)).

115 - Ebu Hureyre (radıyallahu anh) anlatıyor: "Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Allah katında en duşuk (ahna') isim Meliku'l-emlÂk (mulklerin mÂliki) ismidir. Allah'tan başka MÂlik yoktur."

SufyÂn merhum dedi ki: ŞÃ‚hÂn ŞÃ‚h bunun orneğidir.

Ahmed İbnu Hanbel merhûm dedi ki: "Ebu Amr merhum'a, ahna'ne demek diye sordum, bana "en duşuk" diye cevap verdi.

BuhÂrî, Edeb 114; Muslim, Edeb 20, (2143); Ebu DÂvud, Edeb 70, (4961); Tirmizî Edeb 65, (2839).

116 - Muslim'in bir diğer rivayetinde şoyle buyrulmuştur: "Kıyamet gunu, Allah'ın en ziyade kızacağı en kotu kimse, adı Meliku'l-emlÂk (ŞehinşÃ‚h) olan kimsedir. Allah'tan başka MÂlik yoktur."

(AdÂb 21)

117 - Hz. CÂbir (radıyallahu anh) anlatıyor: "Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm) Ya'la, Bereket, Eflah, YesÂr, NÂfi ve benzeri isimlerin kullanılmasını yasaklamayı arzu etmişti. Sonra onun bu mevzuda sukut ettiğini gordum. Sonra da yasaklamadan vefat etti."

Bu hadisi Muslim, Âdab 13, (2138); ve Ebu DÂvud, Edeb, 70, (4960) rivayet ettiler. Hadisin metni Muslim'e aittir.

Ebu DÂvud'un rivayetinde şu ziyade mevcuttur: "...Zira kişi "Bereket burada mı?" diye sorar da "hayır yok!" diye cevap verirler."

118 - Hz. Omer (radıyallahu anh)'in azadlı kolesi Eslem anlatıyor: "Hz. Omer (radıyallahu anh), bir oğlunu Ebu İsa kunyesini kullandığı icin dovdu. Ote yandan Muğîre İbnu Şu'be (radıyallahu anh), Ebu İsa kunyesini kullanıyordu. Hz. Omer (radıyallahu anh) ona "Ebu Abdillah kunyesini kullanman sana yetmez mi?" dedi. Muğîre: "Bana Ebu İsa kunyesini takan Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm)'dir" cevabını verince, Hz. Omer: "Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm)'in gecmiş gelecek butun gunahları affedilmiştir. Biz ise bundan boyle sıkıntıdayız" dedi. Olunceye kadar Muğire'yi "Ebu Abdillah" diye kunyeledi.

Ebu DÂvud, Edeb 72, (4963).

119 - Yahya İbnu Sa'îd (radıyallahu anh) anlatıyor: Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm) bol sutlu bir deve hakkında: "Bunu kim sağacak?" diye sordu. Bir adam ayağa kalkmıştı ki Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm) "İsmin ne?" dedi. Adam: "Murre (acı)!" deyince, ona: "Otur!" dedi. Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm) tekrar "Bunu kim sağıverecek?" diye sordu. Bir başkası ayağa kalktı, ben sağacağım diyecekti. Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm) ona da: "ismin nedir?" diye sordu. Adam: "Harb!" diye cevap verdi. Ona da "Otur" dedi.

Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm): "Bu deveyi kim bize sağıverecek?" diye sormaya devam etti. Bir adam daha kalktı. Ona da ismini sordu. "Ya'îş (yaşıyor!)" cevabını alınca ona: "Sen sağ" diyerek musaade etti."

Muvatta, İsti'zan 24 (2, 973).

HZ. PEYGAMBER (S.A.S.)'İN İSİM KOYDUĞU KİMSELER

120 - Sehl İbnu Sa'd es-SÂidi (radıyallahu anh) buyurdu ki: Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm) FÂtıma (radıyallahu anhÂ) annemizin evine uğramıştı. Hz. Ali (radıyallahu anh)'yi evde bulamayınca: "Amca oğlun nerede?" diye sordu. Fatıma (radıyallahu anhÂ): "Aramızda bir şekerlenme oldu. Bunun uzerine bana kızdı ve cekip gitti" dedi. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) birine: "Hele bir arayıver nereye gitmiş" diye emretti. "Mescidde yatıyor!" diye haber verince, Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm), 'Kalk ey Ebu TurÂb, kalk ey Ebu TurÂb (yani Toprak babası) diye seslendi.

Sehl der ki: Hz. Ali (radıyallahu anh)'nin en cok sevdiği ismi bu isimdi.

BuhÂrî, Salat 58, Fedaili'l, Ashab 9, Edeb 113, İsti'zÂn 40; Muslim, Fedailu's-SahÂbe 38, (2409).

121 - Esm Bintu Ebî Bekr (radıyallahu anhumÂ) anlatıyor. "Mekke'de Abdullah İbnu Zubeyr (radıyallahu anh)'e hÂmile kalmıştım. Doğum yaklaşmıştı ki, Mekke'yi terkettim ve Medine'ye geldim, Kuba'ya indim. Abdullah'ı orada dunyaya getirdim. Doğunca, bebeği alıp Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a goturdum, kucağına bıraktım. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) bir hurma istedi, ağzında ciğneyerek ezdikten sonra, tukruğunden cocuğun ağzına bıraktı. Abdullah'ın midesine ilk inen şey Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın mubarek tukrukleri idi. Sonra (yumuşattığı o) hurma ile cocuğun damağını oğdu, hakkında bereketle dua etti ve Abdullah ismini verdi. Musluman aileden ilk doğan cocuk bu idi. (Medine'de butun Muslumanlar) onun doğumuna cok sevindiler. Cunku "Yahudiler size sihir yaptılar, asla doğum yapamayacaksınız" diye bir şayia cıkarılmıştı."

BuhÂrî, MenÂkibu'l-EnsÂr 45, Akîka 1, Muslim, ÂdÂb 26, (2146).

122 - Ebu Mûs (radıyallahu anh) anlatıyor: "Bir oğlum doğmuştu. Hemen Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a getirdim. İbrahim ismini verip bir hurma ile tahnikde bulundu. Sonra da "Mubarek olsun" diye dua buyurdu ve cocuğu bana geri verdi. Bu cocuk, Ebu Musa'nın en buyuk evladı idi."

BuhÂrî, Akîka 1; Muslim, Adab 24, (2145).

123 - Hz. Enes (radıyallahu anh) anlatıyor: "Abdullah İbnu Ebi Talha'yı doğduğu zaman Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a goturdum. Bebek bir bez icerisinde idi. Vardığımızda Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) devesine katran suruyordu. "Beraberinde hurma da getirdin mi?" diye sordu. "Evet" dedim ve birkac tane hurma verdim. Onları ağzında ciğnedi, sonra cocuğun ağzını actı. Ağzına tukruğu puskurttu. Bebek, yalamaya başladı. Bunun uzerine Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) "Ensar'ın hurma sevgisine bakın (doğar doğmaz başlıyor)" diye latife etti ve cocuğu Abdullah diye isimledi."

BuhÂrî, CenÂiz 42, Akîka 1; Muslim, Âdab 22, (2144); Ebu DÂvud, Edeb 69, (4951) Hadisin metni; Muslim'deki metindir.

124 - Hz. Aişe (radıyallahu anhÂ): "Ey Allah'ın Rasûlu, dedim, arkadaşlarımdan her birisinin bir kunyesi var, (benim yok)". Dedi ki: "Oğlum Abdullah İbnu Zubeyr ile kunyelen." Aişe, "Ummu Abdillah (Abdullah'ın annesi)" diye kunye almıştı"

Ebu DÂvud, Edeb 78, (4970).

Rezîn merhum: "Teyze anne gibidir" ilavesini kaydetmiştir. HZ. PEYGAMBER (S.A.S.)'İN DEĞİŞTİRDİĞİ İSİMLER

125 - Hz. Aişe (radıyallahu anhÂ): "Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) cirkin isimleri değiştirirdi" buyurmuştur.

Tirmizî, Edeb 66, (2841).

126 - Ebu Hureyre (radıyallahu anh) anlatıyor: "Zeyneb Bintu Ebî Seleme'nin ismi Berre idi. "Nefsini tezkiye ediyor" denildi. Bunun uzerine Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm) onu Zeyneb diye isimlendirdi.

BuhÂrî Edeb 108; Muslim, Edeb 17, (2141).

127 - İbnu AbbÂs (radıyallahu anh) anlatıyor: "Cuveyriye Bintu'l-HÂris'in ismi Berre idi. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) onun ismini Cuveyriye diye değiştirdi. Zira, Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) "Berre'nin yanından cıktı" denmesini sevmiyordu.

Muslim, Edeb 16, (2140).

128 - Şureyh İbnu HÂni, (radıyallahu anh) babasından naklediyor: "Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm), kavmimin beni Ebu'l-Hakem diye kunyelediklerini işitmişti. Beni cağırtarak: "Hakem olan Allah'tır, hukum de O'nadır, oyle ise, sen nasıl Ebu'l-Hakem kunyesini taşırsın?" dedi. Ben acıkladım: "Kavmim bir meselede anlaşmazlığa duşunce bana gelirler, ben hukme bağlarım. Her iki taraf da verdiğim hukme rÂzı olurlar." Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm): "Bu ne guzel şey?" buyurdu ve "Cocuklarından neler var?" diye sordu. Ben: "Şureyh, Muslim, Abdullah var" dedim. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm): "En buyuğu hangisi?" dedi. "Şureyh" dedim. "Oyleyse, buyurdu, sen Ebu Şureyh'sin"

Ebu DÂvud, Edeb 70, (4955); NesÂî, Kad 7, (8, 226-227).

129 - Beşîr İbnu Meymun, amcası UsÂme İbnu Ahdarî'den rivayet ediyor: Ahdarî diyor ki: "İsmi Asram olan bir adam vardı. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) ona: "İsmin nedir?" diye sordu. Adam Asram diye cevap verdi. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm): "Hayır sen Zur'a'sın" buyurdu.

Ebu DÂvud, Edeb 70, (4954).

130 - Said İbnu'l-Museyyeb babası vasıtasıyla dedesinden naklediyor: "Dedem, Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a uğramıştı. İsmin ne? diye sordu. "Hazn (sert yer)" diye cevap verdi. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm): "Hayır sen Sehl'sin" dedi. Museyyeb: "Olamaz, babanın verdiği bir ismi değiştiremem" dedi. İbnu'l-Museyyeb ilÂve ediyor: "O gunden sonra aramızda kabalık devam etti gitti."

BuhÂrî, Edeb 107-108; Ebu DÂvud, Edeb 70, (4956).

Ebu DÂvud'un rivayetinde şoyle demiştir: "... Hayır sehl ezilir ve hakîr tutulur."

Ebu DÂvud merhum der ki: "Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) Âsi, Aziz, Atele (şiddet, sertlik), Şeytan, Hakem, GurÂb (karga) HabbÂb, Şihab isimlerini değiştirdi. ŞihÂb'ı Hişam, Harb'i Silm (sulh), Muzdaci'ı (yatan) Munbais (kalkan) yaptı. Afire (corak) adını taşıyan bir araziyi de Hadire (yeşillik) diye, Şi'bu'd DalÂlet'i (sapıklık gecidi) Şi'bu'l-Hud diye isimledi. Benu'z-Zinye'yi Benu'r-Ruşd olarak değiştirdi."

131 - İbnu Omer (radıyallahu anhumÂ) diyor ki: Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm) Âsiye (isyankÂr, itaatsiz kadın) ismini değiştirip Cemîle (guzel kadın) yaptı.

Muslim, Edeb 14, (2139); Tirmizî, Edeb 66, (2840); Ebu DÂvud, Edeb 70, (4952).

132 - Mesruk anlatıyor: "Hz. Omer'le karşılaştım. Bana "Sen kimsin?" diye sordu. "Mesruk İbnu'l-Ecda" dedim. Dedi ki: "Ben Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın ecda şeytandır" dediğini işittim."

Ebu DÂvud, Edeb 70, (4957).

133 - Sehl İbnu Sa'd (radıyallahu anh) anlatıyor: "el-Munzir İbnu Ebî Useyd doğduğu zaman Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a getirilmişti. Cocuğu kucağına aldı ve: "İsmi nedir?" diye sordu. "İsmi falandır" diye ne konmuşsa soylendi. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm): "Hayır! bunun ismi Munzir olacak" dedi ve o gun cocuğa Munzir ismini koydu.

BuhÂrî, Edeb 108; Muslim, Edeb 29, (2149).

HZ. PEYGAMBER (S.A.S.)'İN İSİM VE KUNYESİNİ ALMA HAKKINDA GELEN RİVÂYETLER

134 - Hz. Enes (radıyallahu anh) anlatıyor: "Bir gun Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) Bakî'de idi. Kulağına bir ses geldi: "Ey Ebu'l-KÂsım!" diyordu. Başını sese doğru cevirdi. Seslenen adam: "Ey Allah'ın Resûlu seni kastedmedim, ben falancayı cağırdım" dedi. Bunun uzerine Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm): "İsmimi isim olarak koyun, fakat kunyemi kendinize kunye yapmayın!" buyurdu.

BuhÂrî, MenÂkıb 20, Edeb 106; Muslim, Âdab 1 (2131); Tirmizî, Edeb 68, (2844).

135 - Hz. Cabir (radıyallahu anh) anlatıyor: "Bizden birinin bir oğlu oldu. İsmini Kasım koydu. Kendisine: "Sana Ebu'l-Kasım kunyesini vermeyiz. Bu kunye ile seni şereflendirip memnun etmeyiz" dedi. Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm)'e gelerek durumu arzetti. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) bunun uzerine: "Oğlunun adı AbdurrahmÂndır" dedi.

BuhÂrî, Edeb 105, 106, 109, MenÂkıb 20; Muslim, AdÂb 2, (2133); Ebu DÂvud, Edeb 74, (4965); Tirmizî, Edeb 68, (2845).

Bir rivayette şu ziyade var: "İsmimi isim olarak koyun, fakat kunyemi kunye yapmayın. Zira ben Kasım (taksim edici) kılındım. Aranızda taksim ederim."

Ebu DÂvud'un bir rivayetinde şoyle buyrulmuştur: "Kim benim ismimi almışsa, kunyem ile kunyelenmesin. Kim de kunyem ile kunyelenmişse, ismimle isimlenmesin."

136 - Hz. Aişe (radıyallahu anhÂ) anlatıyor: "Bir kadın gelerek: "Ey Allah'ın Resûlu, ben bir oğlan dunyaya getirdim. Muhammed diye isim, Ebu'l-Kasım diye de kunye verdim. Bana, sizin bu durumdan hoşlanmadığınız soylendi, doğru mu?" diye sordu. Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm): "İsmimi helÂl, kunyemi haram kılan şey de ne?" veya "Kunyemi haram kılıp ismimi helÂl kılan şey de ne?" diyerek reddetti.

Ebu DÂvud Edeb 76, (4968).

137 - Muhammed İbnu'l-Hanife, babasından (Allah her ikisinden de razı olsun) anlatıyor: "Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm)'e sordum: "Ey Allah'ın Resûlu, sizden sonra bir oğlum olduğu takdirde, sizin isminizle isimlendirebilir, kunyenizle de kunyelendirebilir miyim, ne dersiniz?" Bana "Evet" buyurdular.

Ebu DÂvud, Edeb, 76, (4967); Tirmizî, Edeb 68, (2846).

Yuharıdaki metin Ebu DÂvud'undur. Tirmizî, hadise, "sahîh" demiştir, ayrıca: "Burada bizim icin ruhsat var" diye kaydetmiştir.

İSİM VE KUNYE UZERİNE MUTEFERRİK HADİSLER

138 - İbnu Omer (radıyallahu anhumÂ) anlatıyor: "Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm) cocuğa, doğumunun yedinci gununde isim konmasını, yıkanarak pisliklerin temizlenmesini ve akika kurbanı kesilmesini emir buyurdu."

Ebu Davud, EdÂhî, 21, (2837); Tirmizî, EdÂhî 23, (1522), Edeb 63,(2834), (Tirmizî'de hadis İbnu Omer'den değil, Amr İbnu Şu'ayb an ebîhi an ceddihi tarîkindendir. Burada bir sehiv soz konusu -NesÂî, Akîka 5, (7, 166); İbnu MÂce, ZebÂih 1, (3165)-dur.).

139 - Hz. Aişe (radıyallahu anhÂ) anlatıyor: "Yeni doğan cocuklar Hz. Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm)'e getirilirdi. O da bunlara mubarek olmaları icin dua eder, tahnîkde bulunurdu."

Muslim, Edeb, 27 (2147); Ebu DÂvud, Edeb 116, (5106).

140 - Ebu RÂfi (radıyallahu anh) anlatıyor: "Hz. Fatıma (radıyallahu anhÂ) oğlu Hasan (radıyallahu anh)'ı doğurduğu zaman, Resûlullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ı kulağına ezan okurken gordum."

Ebu DÂvud, Edeb 116, (5105); Tirmizî, EdÂhî 17, (1514).

Tirmizî hadisin sahih olduğunu soylemiştir. Rezîn şu ziyadeyi kaydeder: "Kulağına İhlas sûresini okudu, hurma ile tahnik etti ve ismini koydu."

141 - Yahya İbnu Saîd anlatıyor: "Hz. Omer bir adama: "İsmin nedir?" diye sordu. Adam "Cemre (kor)" dedi. "Kimin oğlusun?" diye tekrar sordu. Adam: "İbnu ŞihÂb (alev) deyince "Kimlerden?" dedi. Adam: "Hurakalardan." "Eviniz nerede? diye sordu. "Harretu'n-NÂr'da" cevabını alınca, "hangisinde?" dedi. "ZÂtı LezÂ'da" cevabını alınca; Hz. Omer (radıyallahu anh) "Âilene yetiş, yanıyorlar!" dedi. Gercekten durum aynen Hz. Omer'in dediği gibiydi"

Muvatta, İsti'zÂn 25 (2, 973).