Şu kÂinat kitab-ı kebîrinin bir sayfası, zemin yuzudur

Evet, bu kitab-ı kebîrin bir sayfası, zemin yuzudur. O sayfada nebatat, hayvanat taifeleri adedince kitaplar birbiri icinde, beraber, bir vakitte, yanlışsız, gayet mukemmel bir surette, bahar mevsiminde yazıldığı gozle gorunuyor.

Bu sayfanın bir satırı, bir bahcedir. O bahcede bulunan cicekler, ağaclar, nebatlar adedince manzum kasideler beraber, birbiri icinde, yanlışsız yazıldığını gozumuzle goruyoruz.

O satırın bir kelimesi, cicek acmış, meyve vermek uzere yaprağını vermiş bir ağactır. İşte bu kelime, muntazam, mevzun, suslu yaprak, cicek ve meyveleri adedince, Hakem-i ZulcelÂl’in medh u senasına dair manidar fıkralardır.

Guya cicek acmış her ağac gibi, o ağac dahi, Nakkaş’ının medihelerini teganni eden manzum bir kasidedir.

Hem guya Hakem-i ZulcelÂl, zeminin meşherinde teşhir ettiği antika ve acib eserlerine binler gozle bakmak istiyor.

Hem guya o Sultan-ı Ezelî’nin o ağaca verdiği murassa hediye ve nişanları ve formaları, hususî bayramı ve resm-i kuşadı olan baharda, padişahın nazarına arz etmek icin, oyle muzeyyen, mevzun, muntazam, manidar bir şekil almış ve oyle hikmetli bir şekil verilmiştir ki, her bir ciceğinde, her bir meyvesinde, birbiri icinde cok vecihler ve delillerle Nakkaş’ının vucuduna ve esmasına şehadet ederler.

Lem’alar, Otuzuncu Lem’a (Eskişehir

Hapishanesinin Bir Meyvesi), Ucuncu Nukte, s. 605

LÛ*GAT*CE:

Hakem-i ZulcelÂl: CelÂl sahibi ve her şeyi hikmetle yaratan Allah.

kitab-ı kebîr: Buyuk kitap.

murassa: Suslu taşlarla işlenmiş.

Nakkaş: Nakşeden, nakışlarla susleyen Allah.

resm-i kuşad: Acılış toreni.

teganni: Nağmeli bir şekilde soyleme.
__________________