Sineğin hakk-ı hayatını muhafaza eden rahmet, insanı ihmal etmez

(Dunden devam)

İşte, hakaik-ı Kur’Âniyeden ve desÂtir-i İslÂmiyeden olan adalet, iktisad, nezafet hayat-ı beşeriyede ne derece esaslı birer dustur olduğunu anla. Ve ahkÂm-ı Kur’Âniye ne derece kÂinatla alÂkadar ve kÂinat icine kok salmış ve sarmış bulunduğunu ve o hakaikı bozmak, kÂinatı bozmak ve suretini değiştirmek gibi, mumkun olmadığını bil.

Ve bu uc ziya-i a’zam gibi, rahmet, inayet, hafîziyet misillu yuzer ihatalı hakikatler haşri, ahireti iktiza ve istilzam ettikleri halde, hic mumkun mudur ki, kÂinatta ve umum mevcudatta hukumferma olan rahmet, inayet, adalet, hikmet, iktisad ve nezafet gibi pek kuvvetli, ihatalı hakikatler, haşrin ademiyle ve ahiretin gelmemesiyle merhametsizliğe, zulme, hikmetsizliğe, israfa, nezafetsizliğe, abesiyete inkılÂb etsinler?

HÂşÃ‚, yuz bin defa hÂşÃ‚! Bir sineğin hakk-ı hayatını rahîmÂne muhafaza eden bir rahmet, bir hikmet, acaba haşri getirmemekle, umum zîşuurların hadsiz hukuk-u hayatlarını ve nihayetsiz mevcudatın nihayetsiz hukuklarını zayi eder mi? Ve tabiri caizse, rahmet ve şefkatte ve adalet ve hikmette hadsiz hassasiyet ve dikkat gosteren bir haşmet-i rububiyet ve kemalÂtını gostermek ve kendini tanıttırmak ve sevdirmek icin bu kÂinatı hadsiz harika san’atlarıyla, nimetleriyle suslendiren bir saltanat-ı ulûhiyet, boyle, hem umum kemalÂtını, hem butun mahlûkatını hice indiren ve inkÂr ettiren haşirsizliğe musaade eder mi? HÂşÃ‚! Boyle bir cemal-i mutlak, boyle bir kubh-u mutlaka, bilbedahe, musaade etmez.

Evet, ahireti inkÂr etmek isteyen adam, evvelce butun dunyayı butun hakaikıyla inkÂr etmeli. Yoksa, dunya butun hakaikıyla, yuz bin lisanla onu tekzip ederek bu yalanında yuz bin derece yalancılığını ispat edecek. Onuncu Soz kat’î delillerle ispat etmiştir ki, ahiretin vucudu, dunyanın vucudu kadar kat’î ve şuphesizdir.

Lem’alar, Otuzuncu Lem’a (Eskişehir Hapishanesinin Bir Meyvesi), İkinci Nukte, s. 603
__________________