2294 - Sa'd İbnu Ebî Vakkas (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "İki erkek kardeş vardı. Bunlardan biri obur kardeşinden kırk gun kadar once vefat etti. Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)ın yanında bunlardan birincinin faziletleri zikredildi. Bunun uzerine Efendimiz (aleyhissalÂtu vesselÂm):

"Diğeri musluman değil miydi?" diye sordu.

"Evet, muslumandı ve fena da değildi!" dediler. AleyhissalÂtu vesselÂm:

"Oldukten sonra, namazının ona ne kazandırdığını biliyor musunuz? Namazın misali, sizden birinin kapısının onunde akan ve her gun icine beş kere girip yıkandığı suyu bol ve tatlı bir nehir gibidir. Bu (nehrin) onun uzerinde kir bıraktığını goremezsiniz. Oyleyse, siz ona namazının neler ulaştırdığını bilemezsiniz."

Muvatta, Kasru's-SalÂt 91, (1,174).

2295 - Ebu UmÂme (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) ile beraber mescidde idik. O esnada bir adam geldi ve:

"Ey Allah'ın Resulu, ben bir hadd işledim, bana cezasını ver!" dedi, Resulullah adama cevap vermedi. Adam talebini tekrar etti. AleyhissalÂtu vesselÂm yine sukut buyurdu. Derken (namaz vakti girdi ve) namaz kılındı. Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) namazdan cıkınca adam yine peşine duştu, ben de adamı takip ettim. Ona ne cevap vereceğini işitmek istiyordum. Efendimiz adama:

"Evinden cıkınca abdest almış, abdestini de guzel yapmış mıydın?" buyurdu. O:

"Evet ey Allah'ın Resulu!" dedi. Efendimiz:

"Sonra da bizimle namaz kıldın mı?" diye sordu. Adam:

"Evet ey Allah'ın Resulu!" deyince, Efendimiz:

"Oyleyse Allah TeÂl hazretleri haddini -veya gunahını demişti- affetti" buyurdu."

BuhÂrî, Hudud 27, Muslim, Tevbe 44, 45, (2764, 2765); Ebu Davud, Hudud 9, (4381).

2296 - Hz. Enes (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Ben Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın yanında idim. Bir adam huzuruna gelerek:

"Ey Allah'ın Resulu, dedi, ben bir hadd (sucu) işledim, cezasını tatbik et!"

Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) adama (birşey) sormadı. Derken namaz vakti girdi. Resulullah'la birlikte o da namaz kıldı. AleyhissalÂtu vesselÂm namazını tamamlayınca, adam yanına geldi ve:

"Ey Allah'ın Resulu! dedi, ben hadd (ceşidine giren bir suc) işledim. Bana Allah'ın Kitabını tatbik et!"

Efendimiz:

"Sen bizimle birlikte namazını eda etmedin mi?" diye sordu. Adam:

"Evet!" dedi. Efendimiz:

"Oyleyse git. Zîra Allah, senin gunahını affetti" veya -hadd'ini affetti" dedi."

BuhÂrî, Hudud 17; Muslim, Tevbe 44, 45, (2764, 2765), Hudud 24, (1696).

2297 - Âsım İbnu Sufyan es-Sakafi (radıyallÂhu anh)'nin anlattığına gore, bunlar SelÂsil gazvesine gitmişler. Fakat fiilen gazveye iştirak edememişlerdi. Bunun uzerine kendilerini Allah yoluna verdiler. Sonra Hz. MuÂviye (radıyallÂhu anh)'nin yanına donduler. Hz. MuÂviye'nin yanında Ebu Eyyub el-EnsÂrî ve Ukbe İbnu Âmir vardı. Âsım:

"Ey Ebu Eyyub! dedi. Bu sene gazveyi kacırdık. Bize, (bunun telafisi icin bir care) haber verildi. Buna gore, kim dort mescitte namaz kılarsa, gunahları affedilirmiş."

Ebu Eyyub:

"Ey kardeşimin oğlu! dedi. Ben sana bundan daha kolayını haber vereyim. Ben Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın şu sozunu işittim: "kim emredildiği şekilde (mukemmel olarak) abdestini alır, emredildiği şekilde namazını kılarsa, onceden yapmış olduğu (kusurlu) ameli sebebiyle affolunur. " Ey Ukbe! (Resulullah'ın tebşiri) boyleydi değil mi?"

Ukbe: "Evet!" dedi."

NesÂî, TahÂret 108, (1, 90-91).

2298 - Ukbe İbnu Amir (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın şoyle soylediğini işittim: "Rabbin, koyun guden bir cobanın, bir dağın zirvesine cıkıp namaz icin ezan okuyup sonra da namaz kılmasından hoşlanır ve AIIah TeÂl hazretleri şoyle der:

"Benim şu kuluma bakın! Ezan okuyor, namaz kılıyor, yani benden korkuyor. Kasem olsun, kulumu affettim ve onu cennetime dahil ettim."

Ebu DÂvud, SalÂt 272, (1203); NesÂî, EzÂn 26, (2, 20).

2299 - İmam MÂlik (radıyallÂhu anh)'e ulaştığına gore, Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) şoyle buyurmuştur: "İstikamet uzere olun. (Bunun sevabını) siz sayamazsınız. Şunu bilin ki, en hayırlı ameliniz namazdır. (ZÂhirî ue bÂtînî temizliği koruyarak) abdestli olmaya ancak mu'min riayet eder."

Muvatta, TahÂret 36, (1, 34); İbnu MÂce, TahÂret 4, (277).

2300 - Hz. Huzeyfe (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ı herhangi bir şey uzecek olursa namaz kılardı."

Ebu DÂvud, SalÂt 312, (1319); NesÂî, MevÂkît 46, (1, 289). 2301 - Abdullah İbnu SelmÂn, Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam)'ın ashabından birisinden naklediyor: "Hayberin fethedildiğii gun bir adam Hz. Peygamber'e gelerek:

"Ey Allah'ın Resulu, bugun ben oyle bir kÂr ettim ki boyle bir kÂrı şu vadi ahalisinden hicbiri yapmamıştır" dedi. Efendimiz:

"Bak hele! Neler de kazandın?" diye sordu. Adam:

"Ben alıp satmaya ara vermeden devam ettim. Oyle ki ucyuz okiyye kÂr ettim dedi. AleyhissalÂtu vesselÂm efendimiz:

"Sana kÂrların en hayırlısını haber vereyim mi?" diye sordu. Adam:

"O nedir, ey Allah'ın Resulu?" dedi. Efendimiz acıkladı:

"(Farz) namazdan sonra, kılacağın iki rekattir."

Ebu DÂvud, CihÂd 180, (2785).

2302 - Hz. Enes (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Bana kadın ve guzel koku sevdirildi, gozumun nuru namazda kılındı."

NesÂî, İşretu'n-Nis 1, (7, 61).

2303 - Rebî'a İbnu Ka'b el-Eslemî anlatıyor: "Ben Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm) ile beraber gecelemiştim, kendisine abdest suyunu ve başkaca ihtiyaclarını getirdim. Bana:

"Dile benden (ne dilersen)!" buyurdu. Ben:

"Senden cennette seninle beraberlik diliyorum!" dedim. Bana:

"Veya bundan başka birşey?" dedi. Ben:

"Hayır, sadece bunu istiyorum!" dedim.

"Oyleyse kendin icin cok secde ederek bana yardımcı ol!" buyurdu."

Muslim, SalÂt 226, (489); Ebu DÂvud, SalÂt 312, (1320).

2304 - Ma'dan İbnu Ebî Talha el-Ya'merî (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın azadlısı SevbÂn (radıyallÂhu anh)'a rastladım. Kendisine:

"Bana bir amel soyle de onu yapayım. Allah da onun sayesinde beni cennetine koysun" dedim. -Veya şoyle demişti: "Dedim ki: "..Allah nezdinde en hayırlı ameli bana bildir."- SevbÂn sukut etti. Sonra ben tekrar aynı şeyi sordum. O yine sukut etti. Ben ucuncu sefer sordum. Sonunda dedi ki:

"Aynı şeyleri ben de Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)a sormuştum. Bana şu cevabı vermişti:

Cokca secde yapman gerekir. Zîra sen secde ettikce, her secden sebebiyle Allah dereceni artırır, onun sebebiyle gunahını doker." Ma'dan der ki: "Sonra Ebu'd-DerdÂ'ya geldim. Aynı şeyi ona da sordum. O da SevbÂn'ın bana soylediğinin aynısını soyledi."

Muslim, SalÂt 225, 226, (488, 489). NesÂî, Tatbik 81; Tirmizî, SalÂt 169, (388); İbnu MÂce, İkÂmet 201, (1422-1424).

NAMAZIN EDA VE KAZASININ VUCÛBU HAKKINDA

2305 - Hz. Enes (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Bir adam, Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a: "Allah, kullarına kac vakit namazı farz kıldı?" diye sordu. AleyhissalÂtu vesselÂm:

"AIIah, kullarIna beş vakit namazı farz kıldı" diye cevap verdi. Adam tekrar sordu:

"Bunlardan once veya sonra başka bir şey var mı?"

"AIIah kullarına beş vakti -farz kıldı. " Bu cevap uzerine adam, bunlar uzerine hicbir ilavede bulunmayacağına, onlardan herhangi bir eksiltme de yapmayacağına dair yemin etti. Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm):

"Bu adam sozunde durursa mutlaka cennete girecektir!" buyurdu."

Muslim, İman,10, (12); Tirmizî, ZekÂt 2, (619); NesÂi, SalÂt 4, (1, 228, 229) Bu metin NesÂî'dekidir.

Bu rivayeti, Muslim ve Tirmizî, KitÂbu'I-İman'da mezkur, uzun bir hadis zımnında tahric ederler.

2306 - Hz. Enes (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a Mi'rÂc'a cıktığı gece elli vakit namaz farz kılındı. Sonra bu azaltılarak beşe indirildi. Sonra da şoyle hitap edildi:

"Ey Muhammed! Artık, nezdimde (hukum kesinleşmiştir), bu soz değiştirilmez. Bu beş vakit, (Rabbinin bir luftu olarak on misliyle kabul edilerek) senin icin elli vakit sayılacaktır."

BuhÂrî, Bed'ul-Halk 6, Enbiya 22, 43, MenÂkıbu'l-EnsÂr 42; Muslim, İman 259, (162); Tirmizî, SalÂt 159, (213); NesÂî, SalÂt 1, (1, 217-223).

2307 - İbnu AbbÂs (radıyallÂhu anhumÂ) anlatıyor: "Allah, namazı peygamberinizin diliyle hazerde dort, seferde iki, korku halinde de dort rek'at olarak farz kılmıştır."

Muslim, SalÂt 5, (687); Ebu DÂvud, SalÂt 287, (1247); NesÂî, Taksir 1, (3,118,119).

2308 - Hz. Aişe (radıyallÂhu anhÂ) anlatıyor: "Allah namazı (ilk defa farz ettiği zaman iki rek'at olarak farz etmişti. Sonra onu hazer icin (dorde) tamamladı. Yolcu namazı ilk farz edildiği şekilde sabit tutuldu."

BuhÂrî, SalÂt 1, Taksîru's-SalÂt 5, MenÂkıbu'l-EnsÂr 47; Muslim, SalÂtu'-MusÂfarî.n 2, (685); Muvatta, Kasru's-SalÂt 8, (1,146; Ebu DÂvud, SalÂt 270, (1198); NesÂî, SalÂt 3, (1, 225).

2309 - Hz. Omer (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Kurban bayramında kılınan namaz iki rek'attir, Fıtır (Ramazan) bayramında kılınan namaz iki rek'attir, sefer namazı iki rek'attir, cum'a namazı da iki rek'attir. Bunlar Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm)'ın lisanı uzere, tamamdır, kısaltma yoktur."

NesÂî, Cum'a 37, (3,111), Taksir 1, (3,118), İdeyn 11, (3,183).

2310 - Abdullah İbnu FudÂle, babası (FudÂle'den) naklen anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'ın bana oğrettikleri arasında: "Beş vakit namaza devam edin!" emri de vardı. Ben: "Bu beş vakit, benim meşguliyetlerimin bulunduğu anlardır. Bana (bunların yerine gececek) cami (kapsamlı) bir şey emret, oyle ki onu yaptım mı, benden beş vakit namaz borcunun yerine gecsin!" dedim. Bunun uzerine: "Oyleyse Asreyn'e devam et!" buyurdu. Bu kelime bizim dilimizde yoktu. Bu sebeple: "Asreyn nedir?" diye sordum. "Guneş doğmazdan onceki namazla guneş batmazdan onceki namaz" buyurdu."

Ebu DÂvud, SalÂt 9, (428). 2311 - Sebretu' bnu Ma'bed (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Yedi yaşına geldi mi cocuğa namazı emredin, on yaşına geldi mi kılmadığı takdirde dovun."

Ebu DÂvud, SalÂt 26, (494); Tirmizî, SalÂt 299, (407).

Tirmizî'nin rivayetinde "Cocuğa namazı yedi yaşında oğretin, kılmadığı takdirde on yaşında dovun" şeklindedir.

2312 - Amr İbnu'l-Âs (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Cocuklarınıza, onlar yedi yaşında iken namazı emredin. On yaşında olunca namaz(daki ihmalleri) sebebiyle onları dovun, yataklarını da ayırın."

Ebu DÂvud, Salat 25, (495, 496).

2313 - Onun bir diğer rivayetinde şoyle denir: "Resulullah'a bundan (namazın cocuğa ne zaman emredileceğinden) sorulmuştu:

"Cocuk sağını solundan ayırmasını bildi mi ona namazı emredin" buyurdu."

Ebu Davud, SalÂt 26, (497).

2314 - İbnu Omer (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) beni Uhud savaşı sırasında teftiş etti. O zaman ondort yaşında idim, savaşa katılmama izin vermedi. Hendek savaşı sırasında da beni gordu, o zaman ben onbeş yaşında idim, bu sefer bana (cihad) izni verdi."

NÂfi' der ki: "Ben Omer İbnu Abdilaziz'e uğradım, o zaman halife idi. Kendisine bu vak'ayı anlattım. Bana:

"Bu (onbeş yaş) cocukla buyuğu ayıran hududdur" buyurdu. Valilerine yazarak, onbeş yaşına basanları mukellef addetmelerini, daha kucukleri Âile efradından saymalarını emretti."

BuhÂrî, ŞehÂdÂt 18, Megazî 29, Muslim, İmÂret 91, (1868); Tirmizî, CihÂd 31, (1711); Ebu DÂvud, Hudud 17, (4406, 4407); NesÂî, TalÂk 20, (6,155).

2315 - Hz. Enes (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Kim bir namaz unutacak olursa hatırlayınca derhal kılsın. Unutulan namazın bundan başka kefareti yoktur."

BuhÂrî, Mevakîtu's-SalÂt 37; Muslim, MesÂcid 314, (684); Tirmizî, SalÂt 131, (178); Ebu DÂvud, SalÂt 11, (442); NesÂî, MevÂkît 52, 53, (2, 293, 294).

2316 - Buharî ve Muslim'in bir diğer rivayetinde şoyle denmiştir: "Sizden biriniz namaz sırasında yatmış idiyse veya namaza karşı gaflet etmiş (ve unutmuş) ise, hatırlar hatırlamaz onu kılsın. Zîra Allah TeÂl Hazretleri şoyle buyurmuştur: "Beni anmak icin namaz kıl!" (TÂ-h 14).

BuhÂrî, Mevakîtu's-SalÂt 37; Muslim, MesÂcid 314, (684); Tirmizî, SalÂt 131, (178); Ebu DÂvud, SalÂt 11, (442); NesÂî, MevÂkît 52, 53, (2, 293, 294).

2317 - Ebu KatÂde (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah'la beraber bir gece boyu yuruduk. Cemaatten bazıları:

"Ey Allah'ın Resulu! Bize mola verseniz!" diye talepte bulundular. Efendimiz:

"Namaz vaktine uyuya kalmanızdan korkuyorum" buyurdu. Bunun uzerine Hz. BilÂl: "Ben sizi uyandırırım!" dedi. Boylece Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam) mola verdi ve herkes yattı. Nobette kalan BilÂl de sırtını devesine dayamıştı ki gozleri kapanıverdi, o da uyuyakaldı.

Guneşin doğmasıyla Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) uyandı ve:

"Ey BiIÂI! Sozun ne oldu?" diye seslendi ve Hz. BilÂl: "Uzerime boyle bir uyku hic cokmedi" diyerek cevap verdi. AleyhissalÂtu vesselÂm:

"AIIah TeÂl Hazretleri, ruhlarınızı dilediği zaman kabzeder, dilediği zaman geri gonderir. Ey BiIÂI! Halka namaz icin ezan oku" buyurdu. Sonra abdest aldı ve guneş yukselip beyazlaşınca kalktı, kafileye cemaatle namaz kıldırdı."

BuhÂrî, MevÂkît 35, Tevhîd 31; Muslim, MesÂcid 309-311; Muvatta, Vaktu's-SalÂt 25; Ebu DÂvud, SalÂt 11, (435-441); Tirmizî, SalÂt 130, (177), Tefsir, TÂ-h (3162); NesÂî, MevÂkît 53, 54, 55, (1, 294-298), İmÂmet 47, (2,106).

2318 - Bu hadis Ebu DÂvud'un bir rivayetinde şoyle gelmiştir: "Guneşin harareti onları uyandırınca kalktılar, bir muddet yuruduler, sonra tekrar konaklayıp abdest aldılar. Hz. BilÂl (radıyallÂhu anh) ezan okudu. Sabahın iki rekatlik (sunnet) namazını kıldılar, sonra da sabah namazını (kazaen) kıldılar. Namazdan sonra hayvanlara binip yola koyuldular. Giderken birbirlerine: "Namazımızda ihmalkÂrlık ettik" diye yakınıyorlardı. Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm):

"Uyurken (vÂki olan namaz kacması) ihmal sayılmaz, ihmal uyanıklıktadır. Sizden biri, herhangi bir namazda gaflete duşer kacırırsa, hatırlayınca onu hemen kılsın. Ertesi sabahın namazı da mutad vaktinde kılınır" buyurdu."

BuhÂrî, MevÂkît 35, Tevhîd 31; Muslim, MesÂcid 309-311; Muvatta, Vaktu's-SalÂt 25; Ebu DÂvud, SalÂt 11, (435-441); Tirmizî, SalÂt 130, (177), Tefsir, TÂ-h (3162); NesÂî, MevÂkît 53, 54, 55, (1, 294- 298), İmÂmet 47, (2,106).

2319 - Ebu DÂvud'un bir diğer rivayetinde şoyle gelmiştir: "Namaz(ın kacmış olmasın)dan korkarak kalktık, Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm):

"Ağır olun, ağır olun, bunda bir taksiriniz yok!" buyurdu. Guneş yukselince de:

"Sizden kim sabahın iki rekat sunnetini (mutad olarak) kılıyor idiyse yine kılsın" dedi. Bu emir uzerine kılan da, kılmayan da kalkıp sunnetini kıldı. Sonra Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) namaz icin kÂmet emretti. KÂmet getirildi. Efendimiz kalktı ve bize namaz kıldırdı. Namaz bitince:

"Haberiniz olsun, AIIah'a hamdediyoruz ki, bizi namazımızdan, dunyevî işlerimizden herhangi biri alıkoymuş değildir. Ancak ruhlarımız AIlahu TeÂlÂ'nın kabza-i tasarrufundadır, dilediği zaman onu salar. Sizden kim sabah namazına, sabahleyin mutad vaktinde kavuşursa, sabah namazıyla birlikte bir mislini de kaza etsin!" dedi."

BuhÂrî, MevÂkît 35, Tevhîd 31; Muslim, MesÂcid 309-311; Muvatta, Vaktu's-SalÂt 25; Ebu DÂvud, SalÂt 11, (435-441); Tirmizî, SalÂt 130, (177), Tefsir, TÂ-h (3162); NesÂî, MevÂkît 53, 54, 55, (1, 294-298), İmÂmet 47, (2,106).

2320 - Ebu DÂvud, Tirmizî ve NesÂî'nin bir diğer rivayetinde şoyle gelmiştir: "Şunu bilin ki, uykuda ihmal sozkonusu değildir. İhmal lyani taksir), diğer bir namazın vakti girinceye kadar namazını kılmayan icin mevzubahistir."

BuhÂrî, MevÂkît 35, Tevhîd 31; Muslim, MesÂcid 309-311; Muvatta, Vaktu's-SalÂt 25; Ebu DÂvud, SalÂt 11, (435-441); Tirmizî, SalÂt 130, (177), Tefsir, TÂ-h (3162); NesÂî, MevÂkît 53, 54, 55, (1, 294-298), İmÂmet 47, (2,106). 2321 - Muslim'in Ebu Hureyre'den kaydettiği bir diğer rivayette şoyle gelmiştir: "...Guneş doğuncaya kadar uyanmadı. Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm):

"Herkes bineğinin başından tutsun (ve burayı terketsin). Zîra burası bize şeytanın musallat olduğu bir yerdir!" dedi. Biz de emri yerine getirdik."

BuhÂrî, MevÂkît 35, Tevhîd 31; Muslim, MesÂcid 309-311; Muvatta, Vaktu's-SalÂt 25; Ebu DÂvud, SalÂt 11, (435-441); Tirmizî, SalÂt 130, (177), Tefsir, TÂ-h (3162); NesÂî, MevÂkît 53, 54, 55, (1, 294- 298), İmÂmet 47, (2,106).

2322 - Ebu DÂvud'un Ebu Hureyre'den kaydettiği bir rivayette şoyle denmiştir: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam):

"Size gaflet gelen bu yeri değiştirin!" buyurdu.

BuhÂrî, MevÂkît 35, Tevhîd 31; Muslim, MesÂcid 309-311; Muvatta, Vaktu's-SalÂt 25; Ebu DÂvud, SalÂt 11, (435 - 441); Tirmizî, SalÂt 130, (177), Tefsir, TÂ-h (3162); NesÂî, MevÂkît 53, 54, 55, (1, 294-298), İmÂmet 47, (2,106).

2323 - İbnu AbbÂs (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) gecenin evvelinde yurudu, sonuna doğru uyku molası verdi. Ancak guneş doğuncaya -veya bir kısmı ufuktan cıkıncaya- kadar uyanamadı. (Uyanınca) namazı hemen kılmadı. Guneş yukselince namazı kıldı. İşte bu orta namazdır (SalÂtu'l-VustÂ)."

NesÂî, MevÂkît 55, (1, 299).

2324 - İmam MÂlik, Zeyd İbnu Eslem'den naklen anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdu ki: "Muhakkak ki, Allah, ruhlarımızı kabzetmektedir. Dilerse onu, bize bundan başka bir vakitte iade eder."

Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) boyle soyledikten sonra Hz. Ebu Bekri's-Sıddîk (radıyallÂhu anh)'a yonelerek:

"Şeytan (bu gece) namaz kılmakta iken BilÂl'e geldi ve onu yatırdı. Uyuması icin bir cocuk nasıl sallanarak avutulursa oylece onu da sallayarak uyuttu" dedi. Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) sonra BilÂl'i cağırdı. Gelince BilÂl, Resulullah'a onun Hz. Ebu Bekr'e anlattığının tıpkısını haber verdi. Hz. Ebu Bekr bu işittikleri karşısında: "Şehadet ederim ki, sen Allah'ın Resulusun!" demekten kendini alamadı."

Muvatta, vukutu's-SalÂt 26, ( 1.14-15).

2325 - Hz. CÂbir (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Hz. Omer, Hendek savaşı sırasında bir keresinde guneş battıktan sonra geldi ve Kureyş kafirlerine kufretmeye başladı ve bu meyanda: "Ey Allah'ın Resulu dedi, guneş batmak uzereyken ikindi namazını (guc bela) kılabildim." Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm):

"VallÂhi ikindiyi ben kılamadım!" dedi. Beraberce kalkıp Butha'ya gittik. Orada Efendimiz abdest aldı, biz de abdest aldık. Guneş battıktan sonra ikindiyi kıldı, sonra da akşamı kıldı."

Buharî, MevÂkît 36, 38, EzÂn 26, SalÂtu'l-Havf 4, MegÂzî 29; Muslim, MesÂcid 209, (631); Tirmizî, SalÂt 132, (180); NesÂî, Sehv 105, (3, 84, 85).

2326 - İbnu Mes'ud (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Muşrikler Hendek gunu Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ı fazlaca meşgul ederek dort vakit namazı kazaya bıraktırdılar, geceden Allah'ın dilediği bir muddet gecinceye kadar onları kılamadı. Sonra BilÂl (radıyallÂhu anh)'e emretti, o da ezan okudu. Sonra kÂmet getirdi. Resulullah oğleyi (kazÂen) kıldı. (BilÂl tekrar) ikÂmet getirdi, Resulullah ikindiyi kıldı. Sonra (BilÂl tekrar) ikÂmet getirdi. Resulullah akşamı kıldı. Sonra (BilÂl yatsı icin) kÂmet getirdi ve Resulullah yatsıyı kıldı."

Tirmizi, SalÂt 132, (179); NesÂî, MevÂkît 55, (1, 297, 298).

2327 - NÂfi' anlatıyor: "Abdullah İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ)'e baygınlık gelmiş ve aklı gitmişti. (Bu esnada kılamadığı) namazı kaza etmedi."

Muvatta, Vukût 24, (1,13).

İmam MÂlik der ki: "Doğruyu Allah bilir ya, bana gore bu şundan ileri gelir: "Vakit cıkmıştır. Ama vakit icinde ayılan, o vaktin namazını kılar.."

2328 - Yine NÂfi' anlatıyor: "İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ) dedi ki: "Kim bir namazı unutur ve bunu imamın arkasında namaz kılarken hatırlarsa, imam selamı verince unutmuş olduğu namazı hemen kılsın, sonra da obur namazı (kıldığını yeniden) kılsın."

Muvatta, Kasru's-SalÂt 77, (1,168).

2329 - Hz. CÂbir (radıyallÂhu anh)'in anlattığına gore, Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'in şoyle soylediğini işitmiştir "Kişiyle şirk arasında namazın terki vardır."

Muslim, İman 134, (82); Ebu DÂvud, Sunnet 15, (4678); Tirmizî, İman 9, (2622). Metin Muslim'in metnidir.

Tirmizinin metni şoyledir: "Kufurle îman arasında namazın terki vardır."

2330 - Tirmizî ve Ebu DÂvud'un bir diğer rivayetinde: "Kulla kufur arasında namazın terki vardır."

Tirmizî, İman 9, (2622); Ebu DÂvud, Sunnet 15, (4678); İbnu MÂce, SalÂt 77, (1078). 2331 - Hz. Bureyde (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Benimle onlar (munafıklar) arasındaki ahid (antlaşma) namazdır. Kim onu terkederse kufre duşer."

Tirmizî, İman 9, (2623); NesÂî, SalÂt 8, (1, 231, 232); İbnu MÂce, SalÂt 77, (1079).

2332 - Abdullah İbnu Şakik merhum anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın AshÂb'ı ameller icerisinde sadece namazın terkinde kufur gorurledi."

Tirmizî, İman 9, (2624).

2333 - İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "İkindi namazını kacıran bir insanın (uğradığı zarar yonunden durumu), malını ve ehlini kaybeden kimsenin durumu gibidir."

BuhÂrî, MevÂkît 14; Muslim, MesÂcid 200, (626); Muvatta, Vukutu's-SalÂt 21, (1,11,12); Ebu DÂvud, SalÂt 5, (414, 415); Tirmizî, SalÂt 128, (175); NesÂî, SalÂt 17, (1, 238).

2334 - Ebu'l-Melih (rahimehumullah) anlatıyor: "Biz bulutlu bir gunde Bureyde (radıyallÂhu anh) ile bir gazvede beraberdik. Dedi ki: "İkindi namazını erken kılın, zîra Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam): "Kim ikindi namazını terkederse ameli boşa gider" buyurdu."

BuhÂrî, MevÂkit 15, 34; NesÂî, SalÂt 15, (1, 236).

NAMAZ VAKİTLERİ

2335 - Hz. Ebu Musa (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm)'a bir zat gelerek namaz vakitlerini sordu. Efendimiz ona hicbir cevap vermedi."

(Sabah vaktinde) şafak sokunce, henuz kimse kimseyi tanıyamayacak kadar ortalık karanlık iken BilÂl'e emretti, sabah ezanını okudu.

Sonra, guneş tam tepe noktasından batıya donme (zeval) anında yine BilÂl'e emretti, oğle ezanını okudu. Bu vakit icin, -oburlerinden daha iyi bilen- birisi: "Bu, gun ortası (nısfu'n-Nehar)" demişti. Sonra, guneş henuz yuksekte olduğu zaman emretti, BilÂl akşam narnazı icin ezan okudu. Sonra ufuktaki aydınlık (şafak) kaybolunca yatsı icin emretti, BilÂ! yatsı ezanını okudu. Sonra ertesi gun, sabah namazını tehir etti. O kadar geciktirdi ki, kişinin, "sabah vakti cıktı veya cıkmak uzere" demesi Ânında namazı tamamladı. Sonra oğleyi tehir etti, oyle ki, oğle namazını dun ikindiyi kıldığımız Âna yakın bir vakitte kıldı. Sonra ikindiyi tehir etti. Bir kimsenin, "Guneş (ikindi) kızıllığına burundu" diyebileceği bir vakitte namazdan cıktı. Sonra akşamı, nerdeyse ufuktan aydınlığın (şafak) kaybolduğu Âna kadar tehir etti."

2336 - Bir rivayette de şoyle gelmiştir: Akşamı, ikinci gunde, ufuktaki aydınlığın kaybolmasından once kıldı. Sonra yatsıyı, gecenin ilk ucte birine kadar tehir etti. Sonra sabah oldu ve soru sahibini cağırdı: "İşte namazın vakti bu iki hudud arasındadır" buyurdu.

Muslim, MesÂcid 178, (614); Ebu DÂvud, SalÂt 2, (395); NesÂî, MuvÂkît 15, (1, 260, 261). Metin Muslim'e aittir.

2337 - Ebu DÂvud'un bir rivayetinde şoyle denmiştir: "Sabah namazını kişi arkadaşının yuzunu tanıyamayacak -veya kişi yanındakini tanımayacak- kadar (ortalığın karanlık olduğu) bir anda kıldı. Sonra ikindiyi oylesine tehir etti ki, namazdan cıktığı zaman guneş sararmıştı..."

Rivayetin sonunda Ebu DÂvud der ki: Bu hadisi rivayet edenlerden bazısı şoyle dedi: "sonra yatsıyı gece yarısına kadar tehir ederek kıldı."

Ebu DÂvud, SalÂt 2, (396).

2338 - Hz. Bureyde (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Bir adam Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a namazların vaktinden sormuştu. Ona:

"Şu (onumuzdeki) iki gunde namazları bizimle kıl!"buyurdu. (O gun) guneş tam tepe noktasından (batıyor) kayınca ezan icin BilÂl'e emretti. O da oğle ezanını okudu. Sonra oğle icin kÂmet okumasını emretti. Sonra guneş yuksekte, beyaz parlak iken emretti ve ikindi icin kÂmet okudu. Sonra guneş batınca emretti, akşam icin kÂmet okudu. Sonra ufuktaki aydınlık kaybolunca emretti, yatsı icin kÂmet okudu. Sonra şafak sokunce

emretti sabah icin kÂmet okudu. İkinci gun olunca, BilÂl'e ortalığın serinlemesini beklemeyi emretti. O da oğleyi, ortalık iyice serinleyinceye kadar geciktirdi. İkindiyi, guneş yuksekten, dunku vakitten biraz sonra kıldı. Akşamı ufuktaki beyazlık kaybolmazdan az once kıldı. Yatsıyı gecenin ucte biri gectikten sonra kıldı. Sabahı ortalık iyice ağarınca kıldı. Sonra:

"Namaz vakitlerinden soran kimse nerede?" diye sordu. Soru sahibi:

"Benim ey Allah'ın Resulu!" dedi.

"Namazlarınızın vakti dedi, gorduğunuz (iki vakit) arasındadır."

Muslim, MesÂcid 176, 177, (613); Tirmizî, SalÂt 115, (152); NesÂî, MevÂkît 12, (1, 258).

2339 - İbnu AbbÂs (radıyallÂhu anhumÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Cibril (aleyhisselÂm) bana, Beytullah'ın yanında, iki kere imamlık yaptı. Bunlardan birincide oğleyi, golge ayakkabı bağı kadarken kıldı. Sonra, ikindiyi her şey golgesi kadarken kıldı. Sonra akşamı guneş battığı ve oruclunun orucunu actığı zaman kıldı. Sonra yatsıyı, ufuktaki aydınlık (şafak) kaybolunca kıldı. Sonra sabahı şafak sokunce ve orucluya yemek haram olunca kıldı. İkinci sefer oğleyi, dunku ikindinin vaktinde herşeyin golgesi kendisi kadar olunca kıldı. Sonra ikindiyi, herşeyin golgesi kendisinin iki misli olunca kıldı. Sonra akşamı, onceki vaktinde kıldı. Sonra yatsıyı, gecenin ucte biri gidince kıldı. Sonra sabahı, yeryuzu ağarınca kıldı.

Sonra Cibrîl (aleyhisselam) bana yonelip:

"Ey Muhammedl Bunlar senden onceki peygamberlerin (aleyhimussalatu vesselÂm) vaktidir. Namaz vakti de bu iki vakit arasında kalan zamandır!" dedi. "

Tirmizî, SalÂt 1, (149); Ebu DÂvud, SalÂt 2, (393).

2340 - Nesaî'nin Hz. CÂbir (radıyallÂhu anh)'den yaptığı bir rivayette şoyle denmiştir: "Sonra O'na (Cibrîl), Fecr uzayıp sabah olunca daha yıldızlar parlak ve cıvıl cıvıl iken geldi. Dunku yaptığını aynen yaptı, sabah namazını kıldı. Sonra da: "Namaz vakti, işte gorduğunuz bu iki namaz arasıdır" dedi."

NesÂi, MevÂkît 10, (1, 256). 2341 - Bir diğer rivayette şoyle denmiştir: "...Oğleyi, guneş (tepeden batıya) meyledince kıldı. (Bu sırada) golge ayakkabı bağı kadardı. Sonra ikindiyi, golge ayakkabı bağının misli ve adam boyu olunca kıldı. Sonra akşamı, guneş batınca kıldı. Sonra yatsıyı, ufuktaki aydınlık kaybolunca kıldı. Sonra, sabahı, şafak sokunce kıldı. Sonra ertesi gunun oğlesini, golge, adam boyu olunca kıldı. Sonra ikindiyi, kişinin golgesi iki

misli olunca kıldı. Sonra akşamı, guneş batınca kıldı. Sonra yatsıyı, gecenin ucte birine veya yarısına doğru kıldı. Sonra sabahı kıldı ve ortalık ağardı."

NesÂî, MevÂkît I5, 7,10,17, (1, 251, 255, 261, 263).

2342 - Hz. Ebu Hureyre (radıyallÂhu anh) anlatıyor: Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam) buyurdular ki: "Bilesiniz, namazın bir ilk vakti bir de son vakti vardır. Oğle vaktinin evveli guneşin tepe noktasından batıya meyil (zeval Ânıdır. Son vakti de ikindinin girdiği andır. İkindi vaktinin evveli, vaktinin girdiği andır. Vaktin sonu da guneşin sarardığı andır. Akşam vaktinin evveli, guneşin battığı andır. Vaktin sonu da ufuktaki aydınlığın (şafak) kaybolduğu andır. Yatsı vaktinin evveli, ufuğun kaybolduğu andır. Vaktin sonu da gecenin yarısıdır. Sabah vaktinin evveli fecrin (aydınlığı) doğmasıdır. Vaktin sonu da guneşin doğmasıdır."

Tirmizî, SalÂt 114, (151); Muslim, MevÂkît 6, (1, 249, 250).

2343 - Muvatta'da Abdullah İbnu RÂfi' Mevla Ummu Seleme'den kaydedilen bir rivayette şoyle denmiştir: "Abdullah İbnu RÂfi', Ebu Hureyre'ye namazların vaktini sormuştu. Ebu Hureyre kendisine şu acıklamayı yaptı: "Ben sana haber vereyim: Golgen kendi mislin kadarken oğleyi kıl. İkindiyi golgen iki mislin olunca kıl. Akşamı guneş batınca kıl. Yatsıyı seninle arana gecenin ucte biri girince kıl. Sabahı da alaca karanılıkta kıl."

Muvatta, Vukutu's-SalÂt 9, (1, 8). 6

2344 - İmam MÂlik'in anlattığına gore, Hz. Omer valilerine şoyle yazdı: "Nazarımda işlerinizin en ehemmiyetlisi namazdır. Kim onu (farz, vacib, sunnet ve vaktine riayetle) korur ve (tam zamanında kılmaya) devam ederse dînini korumuş olur. Kim de onu(n zamanını tehir suretiyle) zayi ederse, onun dışındakileri daha cok zayi eder."

Hz. Omer yazısına şoyle devam etti: "Oğleyi golge bir ziralıktan birinizin golgesi misli oluncaya kadar kılınız. İkindiyi, guneş yuksekte, beyaz, parlak iken, hayvan binicisinin, guneş batmazdan once iki veya uc fersahlık yol alacağı muddet icerisinde; akşamı guneş batınca; yatsıyı ufuktaki aydınlık battımı gecenin ucte birine kadar kılınız. -Kim (yatsıyı kılmadan) uyursa gozune uyku duşmesin, kim (yatsıyı kılmadan) uyursa gozune uyku duşmesin, kim (yatsıyı kılmadan) uyursa gozune uyku duşmesin- Sabahı da yıldızlar parlak ve cıvıldarken kılınız."

Muvatta, MevÂkit 6, (1, 6-7).

2345 - Muvatta'nın diğer bir rivayetinde şoyle gelmiştir: "Hz. Omer (radıyallÂhu anh), Ebu Musa el-Eş'arî hazretlerine yazdığı bir mektupta aynı şeyi hatırlattı ve (ilaveten) şunu yazdı: "Onda -yani sabah namazında- mufassal surelerden iki uzun sure oku."

Muvatta, MevÂkît 7, (1, 7).

2346 - Yine benzer bir diğer rivayette şu ifade mevcuttur: Hz. Omer, Ebu Musa (radıyallÂhu anhumÂ)'ya şoyle yazdı: ". . .Yatsıyı seninle (akşam namazıyla) arana gecenin ucte biri girince kıl. Geciktirirsen gecenin yarısına kadar olsun. Sakın gafillerden olma."

Muvatta, 8, (1, 7).

2347 - Abdullah İbnu Amr İbni'l-Âs (radıyallÂhu anhumÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Oğlenin (başlama) vakti, guneşin (tepe noktasından batıya) meylettiği zamandır. Kişinin golgesi kendi uzunluğunda olduğu muddetce oğle vakti devam eder, yani ikindi vakti girmedikce. İkindi vakti ise guneş sararmadıkca devam eder. Akşam vakti ufuktaki aydınlık (şafak) kaybolmadığı muddetce devam eder. Yatsı namazının vakti orta uzunluktaki gecenin yarısına kadardır. Sabah namazının vakti ise fecrin doğmasından (yani şafağın sokmesinden) başlar, guneş doğuncaya kadar devam eder. Guneş doğdu mu namazdan vazgec. Cunku o, şeytanın iki boynuzu arasından doğar."

Muslim, MesÂcid,173, (612); Ebu DÂvud, SalÂt 2, (396); NesÂî, Mevakît 15, (1, 260).

2348 - Ebu'l-MinhÂl SeyyÂr İbnu SelÂme (rahimehullah) anlatıyor: "Ben ve babam birlikte Ebu Berze el-Eslemî (radıyallÂhu anh)'nin yanına girdik. Babam ona: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) farz namazları nasıl kılardı?" diye sordu. Şu cevabı verdi:

"Efendimiz sizin "el-Evvel" dediğiniz oğle namazını guneş (tepe noktasından) batıya kayınca kılardı. Birimiz ikindiyi kılınca, Medîne'nin en uzak yerindeki evine donerdi de guneş hÂl canlılığını korurdu.

Akşam namazı hakkında ne soylediğini unuttum. Sizin atame dediğiniz yatsıyı geciktirmeyi iyi bulurdu (mustehap addederdi). Yatsıdan once uyumayı, sonra da konuşmayı mekruh addederdi.

Kişi (yanında beraber oturduğu) arkadaşını tanıyınca sabah namazından ayrılırdı. Namazda altmış-yuz Âyet miktarınca Kur'Ân okurdu."

BuhÂrî, MevÂkît 11, 13, 39, EzÂn 104; Muslim, MesÂcid 237, (647); Ebu DÂvud, SalÂt 3, (398); NesÂî, MevÂkît 2, (1, 246), 20, (1, 265).

2349 - Muhammed ibnu Amr İbni'l-Hasen İbni Ali İbnu Ebî TÂlib (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "HaccÂc, Medîne'ye geldiğinde namazı mutad vaktinden tehir ediyordu. Bunun uzerine CÂbir İbnu Abdillah (radıyallÂhu anh)'a (namazların vakti hakkında) sorduk. Bize şu acıklamayı yaptı:

"Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) oğleyi hararetin şiddetli olduğu zamanda (hÂcire vaktinde) kılardı. İkindiyi de guneş parlakken kılardı. Akşamı, guneş batınca; yatsıyı bazan geciktirir, bazen de one alırdı.

Halkın toplandığını gorunce tacil eder, onları ağır gorunce de tehir ederdi. Sabahı da alaca karanlıkta kılardı.

BuhÂrî, MevÂkît 18, 21; Musıim, MesÂcid 234, (646); Ebu DÂvud, SalÂt 3, (397); NesÂî, MevÂkît 18, (1, 264).

2350 - NesÂî'nin Enes (radıyallÂhu anh)'ten yaptığı rivayette şoyle denmiştir: "Sabahı, goz(un gorme ufku) genişleyinceye kadar kılardı."

NesÂî 29, (1, 278). 2351 - İbnu Mes'ud (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) oğle namazı kıldığı zaman (golgenin) miktarı, yazda uc ayaktan beş ayağa kadar idi. Kışta da beş ayaktan yedi ayağa kadardı."

Ebu DÂvud, SalÂt 4, (400); NesÂî, MevÂkît 6, (1, 251).

2352 - Hz. Âişe (radıyallahu anhÂ) anlatıyor: "Mu'min kadınlar Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm)'la birlikte sabah namazlarını, burgulerine sarılmış olarak kılarlardı. Sonra, namazlarını kılınca evlerine donerlerdi de bu esnada karanlıktan dolayı kimse de onları tanıyamazdı."

BuhÂrî, MevÂkît 13, 27, EzÂn 162,165; Muslim, MesÂcid 231, (645); Muvatta, Vukut 4, (1, 5); Ebu DÂvud, SalÂt 8, (423); Tirmizî, SalÂt 116, (153); NesÂî, MevÂkît 25, (1, 271).

2353 - Yine Hz. Aişe anlatıyor: "Ben oğle namazını, ne Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) kadar, ne de Ebu Bekr ve Omer kadar tacil edip geciktirmeyen bir başka însan tanımıyorum."

Tirmizî, SalÂt, 118.

2354 - Yine Tirmizî'de Ummu Seleme (radıyallahu anhÂ)'den kaydedilen bir hadiste denmiştir ki: "Oğleyi tacilde Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) sizden daha titizdi. Siz de ikindiyi tacilde ondan daha titizsiniz."

2355 - HabbÂb (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a (secde edilen) yerin sıcaklığından şikayet ettik, ancak şikayetimizi dinlemedi.

Zuheyr, Ebu İshak'a: "Şikayetiniz oğle vaktinden miydi?" diye sordu. Oburu:

"Evet!" dedi. Ben:

"Vakit girer girmez, (yani ortalık cok sıcakken) kılınmasından mı?" diye sordum. O yine:

"Evet!" dedi."

Muslim, MesÂcid 189, (619); NesÂî, MevÂkit 2, (1, 247).

2356 - Hz. Enes (radıyallÂhu anh): "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam) (yolculuk sırasında) bir yere inecek olsa, oğleyi kılmadan orayı terketmezdi" demişti. Bir adam sordu:

"Yani gun ortasında olsa da mı?"

"Evet, dedi, Enes, gun ortasında olsa da!"

Ebu DÂvud, SalÂt 273, (1205); NesÂi, MevÂkît 3, (1, 248).

2357 - Hz. Aişe (radıyallÂhu anhÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) guneş odama vurduğu sırada ikindiyi kılardı."

Ebu DÂvud'un rivayetinde şu ziyade var: "... (guneş) odamdan yukselmezden once..."

Buhari, MevÂkît 13, Humus 4; Muslim, MesÂcid 169, (611); Ebu DÂvud, SalÂt 5, (407); Tirmizî, SalÂt 120, (159); NesÂî, MevÂkît 8, (1, 252).

2358 - Hz. Enes (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm) guneş yuksekte ve canlı iken ikindiyi kılardı. Bu esnada kişi avÂli'ye (dış semtlere) gider, oraya varırdı ve hÂl guneş yuksekliğini muhafaza ederdi. Gidilen bu avÂli'den bazıları Medîne'ye dort mil uzaklıkta idi."

BuhÂrî, MevÂkît 13, İ'tisÂm 16; Muslim, MesÂcîd 192-197, (621-624); Muvatta, Vukut 11, (1, 8-9); Ebu DÂvud, SalÂt 5, (404-405); NesÂî, MevÂkît 8, (1, 252-254).

2359 - Bir diğer rivayette şoyle gelmiştir: "Es'ad İbnu Sehl İbnu Huneyf der ki: "Biz Omer İbnu Abdilaziz (rahimehullah) ile oğleyi kıldık. Sonra cıkıp Hz. Enes İbnu MÂlik (radıyallÂhu anh)'in yanına gittik. Varınca onu ikindiyi kılıyor bulduk. Ben kendisine:-

"Ey amcacığım! Kıldığın bu namaz da ne?" diye sordum. Bana:

"Bu, ikindi namazıdır. Ve bu Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm)'Ia beraber kıldığımız namazdır" dedi.

BuhÂrî, MevÂkît 13, İ'tisÂm 16; Muslim, MesÂcîd 192-197, (621-624); Muvatta, Vukut 11, (1, 8-9); Ebu DÂvud, SalÂt 5, (404-405); NesÂî, MevÂkît 8, (1, 252-254).

2360 - Bir diğer rivayette de şoyle gelmiştir: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam) bize ikindiyi kıldırdı. Namazdan cıkınca Efendimizin yanına Benî Seleme'den birisi geldi ve:

"Ey Allah'ın Resulu! dedi. Biz, bir deve kesmek istiyor ve sizin de kesimde hazır bulunmanızı arzu ediyoruz."

Efendimiz "Pekala!" deyip gitti. Biz de onunla gittik. Varınca, devenin henuz kesilmediğini gorduk. Kestiler, parcaladırlar. Bir miktarını pişirdiler. Guneş batmadan o eti yedik."

BuhÂrî, MevÂkît 13, İ'tisÂm 16; Muslim, MesÂcîd 192-197, (621-624); Muvatta, Vukut 11, (1, 8-9); Ebu DÂvud, SalÂt 5, (404-405); NesÂî, MevÂkît 8, (1, 252-254). 2361 - Seleme İbnu'l-Ekv (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) akşamı, guneş batıp perdeye burununce kılıyordu."

BuhÂrî, MevÂkît 18; Muslim, MesÂcid 216, (636); Ebu DÂvud, SalÂt 6, (417); Tirmizî, SalÂt 122, (164).

Ebu DÂvud'un bir rivayetinde şoyle denir: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) akşamı, guneşin battığı vakitte, guneş (kursunun son) izi de ufukta kaybolunca kılıyordu."

2362 - RÂfi İbnu Hadîc (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Biz akşamı, Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) ile birlikte kılınca, cemaatten ayrılıp (ok atışı yapanımız olurdu da) attığı okun duştuğu yerleri rahat gorebilirdi."

BuhÂrî, MevÂkît 18; Muslim, MesÂcîd 217, (637).

2363 - NesÂi nin bu hususta Eslem kabîlesine mensup ashabtan bir kimseden kaydettiği beyan şoyledir: "Onlar Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) ile birlikte akşamı kılarlar, sonra da Medîne'nin (Mescid'e) en uzak yerinde olan ailelerine donup ok atışı yaparlar ve de oklarının duştuğu yerleri gorurlerdi."

NesÂî, MevÂkît 13, (1, 259).

2364 - Mersed İbnu Abdillah el-Muzenî (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Ebu Eyyub, gÂzi (mucahid) olarak yanımıza geldi. Bu sırada Ukbe İbnu Amir de Mısır'da vali idi. Ukbe, akşam namazını tehir etti. Ebu Eyyub ona yonelerek:

"Ey Ukbe! dedi. Bu kıldırdığın namaz ne namazıdır?"

Ukbe, hatasını anlayarak:

"Meşguliyetimiz vardı" diye ozur beyan etti. Ebu Eyyub:

"Sen Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm)'ın şu sozunu işitmedin mi? Buyurmuştu ki:

"Ummetim, akşam namazını, yıldızlar cıvıldayana kadar geciktirmedikce hayır uzere -veya fıtrat uzere demişti- olmaktan geri kalmaz. "

2365 - Hz. Ali İbnu Ebî TÂlib (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) bana şu tembihte bulundu:

"Ey Ali, uc şey vardır, sakın onları geciktirme:

Vakti girince namaz, (hemen kıl!)

Hazır olunca cenaze, (hemen defnet!)

Kendisine denk birini bulduğun bekar kadın, (hemen evlendir!)"

Tirmizî, SalÂt 127, (171).

2366 - Hz. Ebu Hureyre (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Kim sabah namazından bir rek'ati guneş doğmazdan once kılabilirse, sabah namazına yetişmiş demektir. Kim ikindi namazından bir rek'ati guneş batmadan once kılabiIirse ikindi namazına yetişmiş demektir."

2367 - BuhÂrî ve NesÂî'de gelen bir diğer rivayette şoyle denmiştir: "Sizden kim, ikindi namazının bir secdesini guneş batmazdan once kılabilirse, namazını tamamlasın, sabah namazının da bir secdesini guneş doğmazdan once kılabilen, namazını tamamlasın."

Ancak NesÂî (bir rivayetinde de) şoyle der: ". . iIk rekatinde kılarsa. . . "

BuhÂri, MevÂkît 28,17; Muslim, MesÂcid 163, (608); Muvatta, Vukut 5, (1, 6); Tirmizî,

SalÂt 137, (186); Ebu DÂvud, SalÂt 5, (412); NesÂî, MevÂkît 11, (1, 257, 258), 28, (1, 273).

2368 - Yine Ebu Hureyre (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Hararet şiddetlenince namazı (vakit) biraz serinleyince kılın. Cunku, şiddetli hararet cehennemden bir kabarmadır.

BuhÂrî, MevÂkît 9, Bed'u'l-Halk 10; Muslim, MesÂcid 180, (615); Muvatta, Vukut 28, (1,16); Ebu DÂvud, SalÂt 4, (402); Tirmizî, SalÂt 7, (157); İbnu MÂce SalÂt 4, (677); NesÂî, MevÂkit 5 (1, 248-249).

2369 - İmam MÂlik in bir rivayetinde (Resulullah'ın şoyle buyurduğu rivayet edilmiştir): "Cehennem, Rabbine (ey Rabbim! bir kısmım, diğer bir kısmımı yiyor diye) şikayet etti. Bunun uzerine Rab TeÂl ona yılda iki kere teneffus etmesine izin verdi: Kışta bir nefes, yazda bir nefes.

(İşte, hararetten en şiddetli hissedilen ve soğuktan en şiddetli hissedilen şey bu soluklardır)."

BuhÂrî, MevÂkît 8; Muvatta, Vukut 27, (1,15).

2370 - Ebu Zerr (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Biz bir sefer sırasında Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) ile beraberdik. Muezzinimiz oğle namazı icin ezan okumak istedi. Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) ona:

"Serinlemeyi bekle!" dedi. Bir muddet gecince muezzin ezan okumak istemişti, yine ikinci ve hatta ucuncu defa:

"Serinlemeyi bekle!" dedi. (Bekledik), hatta tumseklerin (doğu cihetindeki) golgelerini gorduk. O zaman aleyhissalÂtu vesselÂm:

"Şiddetli hararet cehennemin bir kabarmasıdır. Oyleyse, hararet şiddetlenince oğle namazını (vakit) serinleyince kılın" dedi.

BuhÂrî, MevÂkît 9,10, EzÂn 18; Bed'u'l-Halk 10; Muslim, MesÂcid 184, (616); Ebu DÂvud, SalÂt 4, (401); Tirmizî, SalÂt 119, (1, 58). 2371 - KÂsım İbnu Muhammed anlatıyor: "Ben, AshÂb'ı oğle namazını aşiyy'de kılar gordum."

Muvatta, Vukut 13, (1, 9).

2372 - Enes İbnu MÂlik (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) hava sıcaksa oğleyi serinleyince kılıyordu, hava serinse ta'cil (edip ilk vaktinde) kılıyordu."

NesÂî, MevÂkît 4, (1, 248).

2373 - Ali İbnu ŞeybÂn (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın yanına geldik. İkindi namazını, guneş gokte beyaz ve (sarılıktan arı ve) parlak olduğu muddetce tehir ediyordu."

Ebu DÂvud, SalÂt 5, (408).

2374 - Hz. Enes (radıyallÂhu anh) anlatıyor: Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm) buyurdular ki: "Akşam yemeği hazırlanmış ise, yemeğe namazdan once başlayın. Yemeğinizi aceleye de getirmeyin."

BuhÂrî, Et'ime 58, EzÂn 42; Muslim, MesÂcid 64, (557); Tirmizî, SalÂt 262, (353); NesÂî, İmÂmet 57, (2,111).

2375 - Hz. Âişe (radıyallÂhu anhÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) şoyle buyurdular: "Namaz başlar ve akşam yemeği de hazır olursa akşam yemeğiyle başlayın."

BuhÂrî, Et'ime 58, EzÂn 42; Muslim, MesÂcid 65. (558).

2376 - İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Birinizin akşam yemeği konur, (bu sırada) namaz da başlarsa, siz akşam yemeği ile başlayın. Ondan boşalıncaya kadar acele de etmeyin."

"İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ) icin yemek konunca namazın başladığı olurdu. O, yemekten boşalmadıkca namaza gelmezdi. Ancak o, imamın kıraatını dinlerdi."

2377 - Ebu DÂuud'un bir diğer rivayetinde AbduIlah İbnu Ubeyd İbni Umeyr şunu anlatır: "İbnu'z-Zubeyr zamanında, ben Abdullah İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ)'in yanında babamla birlikte bulunuyordum. AbbÂd İbnu Abdillah İbni'z-Zubeyr sordu:

"Biz işittik ki, akşam yemeğine namazdan once başlanırmış, (doğru mu?)"

AbduIIah İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ) şu cevabı verdi:

"Bak hele! Onların akşam yemekleri nasıldı? Zanneder misin ki, bu, babanın akşam yemeği gibiydi?"

BuhÂrî, EzÂn 42; Muslim, MesÂcid 66, (559); Muvatta İsti'zÂn 19, (2, 971); Ebu DÂvud, Et'ime 10, (3757, 3759); Tirmizî, SalÂt 262, (353, 354).

2378 - Hz. Cabir (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam) buyurdular ki: "Yemek veya bir başka şey icin namazınızı tehir etmeyin."

Ebu Davud, Et'ime 10, (3758).

2379 - İbnu AbbÂs (radıyallÂhu anhumÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) (bir gun) yatsıyı tehir etmişti. Omer (radıyallÂhu anh) cıkıp:

"Ey Allah'ın Resulu, namazı kılalım. Kadınlar ve cocuklar yattılar" dedi. AleyhissalÂtu vesselÂm başı su damlıyor olduğu halde cıkıp:

"Ummetime meşakkat vermemiş olsam yatsıyı bu vakitte kılmalarını emrederdim!" buyurdu."

BuhÂrî, MevÂkît 24; Muslim, MesÂcid 225, (642); NesÂî, MevÂkît 20, (1, 265).

2380 - Hz. Enes (radıyallÂhu anh)'den rivayet edilir ki, kendisine: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) yuzuk kullandı mı?" diye sorulmuştur da şu cevabı vermiştir:

"Bir gece, yatsıyı gece yarısına kadar (şatru'l-leyl) tehir etti. Sonra yuzu bize donmuş olarak yanımıza geldi -sanki şu anda yuzuğunun parıltısını goruyor gibiyim- ve şoyle dedi: "İnsanlar namazlarını kıldılar ve yattılar. Siz ise, namazı beklediğiniz muddetce namaz kılma (sevabını almaktasınız.

Buharî, MevÂkît 25, 40, EzÂn 36, 156, LibÂs 48; Muslim, MesÂcid 223, (640); NesÂî, MevÂkît 21, (1, 268). 2381 - Yine Hz. Enes (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Yatsı namazı icin ikÂmet okunmuştu ki bir adam: "Benim bir işim var!" diyerek araya girdi. Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam) (farzı kıldırmazdan once) kalktı, adamla hususî şekilde konuşmaya başladı. İnsanlar -veya bir kısmı- uyuyuncaya kadar konuşma uzadı. Namazı sonra kıldılar."

Buharî, EzÂn 27, 28, İstizÂn 48; Muslim, Hayz 126, (376); Ebu DÂvud, SalÂt 46, (542); Tirmizî, SalÂt 373, (517, 518); NesÂî, İmÂmet 13, (2, 81).

2382 - Hz. Muaz İbnu Cebel (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "(Bir gece) Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ı yatsı namazı icin uzun muddet bekledik, ama gecikti. O kadar ki, bazıları (hane-i saadetinden) cıkmayacağı zannına duştu. İcimizden: "Namazını (evinde) kılmıştır" diyen bile oldu.

İşte biz bu hÂl uzere iken Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) cıktı ve kendisine onceden tahminen soylediklerini tekrar ettiler. Bunun uzerine:

"Geceye bu namazla girin. (Bilin ki) siz bu namaz sayesinde diğer ummetlere ustun kılındınız. Bunu sizden onceki ummetlerden hicbiri kılmadı" buyurdu."

Ebu DÂvud, SalÂt 7, (421).

2383 - Ebu Musa (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) bir gun yatsı namazını geciktirdi. Hatta gecenin coğu gitti. Sonra cıktı ve cemaate namazlarını kıldırdı. Namazı bitirince Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) orada hazır bulunan cemaate:

"(Buradan ayrılmakta) acele etmeyin, size bir husus haber vereyim de sevinin: Bilesiniz, uzerinizdeki AIIah'ın nimetlerinden biri de şudur: Şu saatte namaz kılan sizden başka hic kimse yok -veya sizden başka kimse şu saatte namaz kılmamıştır.-" Bu iki sozden hangisini soylemişti bilemiyoruz."

Ebu Musa ilaveten dedi ki: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam)'tan işittiklerimize sevinerek evlerimize donduk.

BuhÂrî, MevÂkît 22; Muslim, MesÂcid 224, (641).

2384 - Hz. Ebu Hureyre (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm) buyurdular ki: "Namazdan bir rekate yetişen namazın tamamına yetişmiş sayılır."

BuhÂrî, MevÂkît 28,17; Muslim, MesÂcid 161, (607); Muvatta, Vukut 16, (1,10); Ebu DÂvud, SalÂt 241, (1121); Tirmizî, SalÂt 377, (524); NesÂî, MevÂkît 30, (1, 274); İbnu MÂce, İkÂmet 91, (1122).

2385 - İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ) anlatıyor: Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Namazlardan herhangi bir namazın bir rekatine yetişen, o namaza yetişmiş demektir. Ancak, kacırdığını kaza eder."

NesÂî, MevÂkît 30, (1, 275).

2386 - Hz. Aişe (radıyallÂhu anhÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam) olunceye kadar, hicbir namazı son vaktinde iki kere kılmış değildir."

Tirmizî, salÂt 127, (174).

2387 - İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Namazın ilk vaktinde Allah'ın rızası vardır. Son vaktinde de affı vardır."

Tirmizî SalÂt 127, (172).

2388 - RÂfi' İbnu Hadic (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Sabah namazını aydınlıkta kılın."

Tirmizi, Salat 117, (154); Ebu DÂvud, SalÂt 8, (424); NesÂî, MevÂkît 27, (1, 272).

2389 - Yahya İbnu Saîd (radıyallÂhu anh) demiştir ki: "Musallî, (farz) namazı vakti cıkmış olan namazları da kılar. Onun vaktinde kılamayıp kacırdığı, ehlinden de malından da daha muhim (bir kayıp)dır."

Muvatta, Vukut 23, (1,12).

2390 - Ummu Ferve (radıyallÂhu anhÂ) -ki Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a biat edenlerden biri idi- anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a, "Hangi amel efdaldir?" diye sorulmuştu, şu cevabı verdi:

"İlk vaktinde kılınan namaz!"

Ebu DÂvud, SalÂt 9, (426); Tirmizî, SalÂt 127, (170); Muslim, İman 137, (85) BuhÂrî, MevÂkît MEKRUH VAKİTLER

2391 - Ukbe İbnu Âmir (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Uc vakit vardır ki, Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm) bizi o vakitlerde namaz kılmaktan veya olulerimizi mezara gommekten nehyetti:

- Guneş doğmaya başladığı andan yukselinceye kadar.

- Oğleyin guneş tepe noktasına gelince, meyledinceye kadar.

- Guneş batmaya meyledip batıncaya kadar."

Muslim, MusÂfirîn 293, (831); Ebu Davud, CenÂiz 55, (3192); Tirmizi, Cenaiz 41, (1030); NesÂi, Mevakît, 31, (1, 275, 26).

2392 - İbnu Omer (radıyallahu anhumÂ) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Hic biriniz, guneşin doğması ve batması esnasında namaz kılmaya kalkmasın."

BuhÂrî, MevÂkît 31, 30, Hacc 73; Muslim, MusÂfırîn 289, (838); Muvatta, Kur'Ân 47, (1, 220); NesÂî, MevÂkît 33, (1, 277).

2393 - Abdullah es-SunÂbihî (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) buyurdular ki: "Guneş, beraberinde şeytanın boynuzu olduğu halde doğar, yukselince ondan ayrılır. Bilahare istiva edince (tepe noktasına gelince) ona tekrar mukarenet (yakınlık) peydah eder. ZevÂlden sonra (tepe noktasından ayrılıp batıya meyletimi) ondan yine ayrılır. Batmaya yakın tekrar ona yakınlık peydah eder, batınca ondan ayrılır."

Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) işte bu vakitlerde namaz kılmaktan men etti."

Muvatta, Kur'Ân 44, (1, 219); NesÂî, MevÂkît 31, (1, 275).

2394 - Amr İbnu Abese es-Sulemî (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Bir gun Resulullah aleyhissalÂtu vesselÂm'a:

"Ey Allah'ın Resulu! dedim, Allah'a biri diğerinden daha yakın olan bir saat var mıdır -veya- Allah'ın zikri taleb edilen daha yakın bir saat var mıdır?"

"Evet, dedi, vardır. Allah'ın kula en yakın olduğu zaman gecenin son kısmıdır. Eğer bu saatte Aziz ve Celil olan Allah zikredenlerden olabilirsen ol. Zîra o saatte kılınan namaz, guneş doğuncaya kadar (meleklerin) beraberlik ve şehadetine mazhardır. Cunku guneş şeytanın iki boynuzu arasından doğar ve bu doğ