Kur’Ân-ı Azîmuşşan, butun zamanlarda gelip gecen nev-i beşerin tabakalarına, milletlerine ve fertlerine hitaben Arş-ı ÂlÂdan irad edilen İlÂhî ve şumullu bir nutuk ve umumî, Rabbanî bir hitabe olduğu gibi; bilinmesi, bir ferdin veya kucuk bir cemaatin iktidarından haric olan ve bilhassa bu zamanda, dunya maddiyatına ait pek cok fenleri ve ilimleri camidir. Bu itibarla, zamanca, mekÂnca, ihtisasca dÂire-i ihatası pek dar olan bir ferdin fehminden ve karihasından cıkan bir tefsir, bihakkın Kur’Ân-ı Azîmuşşana tefsir olamaz. Cunku, Kur’Ân’ın hitabına muhatap olan milletlerin, insanların ahval-i ruhiyelerine ve maddiyatlarına, cami bulunduğu ince fenlere, ilimlere bir fert, vÂkıf ve sahib-i ihtisas olamaz ki, ona gore bir tefsir yapabilsin. Hem bir ferdin mesleği ve meşrebi taassuptan hÂli olamaz ki, hakaik-i Kur’Âniyeyi gorsun, bîtarafane beyan etsin. Hem bir ferdin fehminden cıkan bir dÂvÂ, kendisine has olup, başkası o dÂvÂnın kabulune dÂvet edilemez; meğer ki bir nevi icmaın tasdikine mazhar ola.

Binaenaleyh, Kur’Ân’ın ince mÂnÂlarının ve tefsirlerde dağınık bir surette bulunan mehasininin ve zamanın tecrubesiyle fennin keşfi sayesinde tecellî eden hakikatlerinin tesbitiyle, herbiri birkac fende mutehassıs olmak uzere muhakkıkîn-ı ulemadan yuksek bir heyetin tetkikatıyla, tahkikatıyla bir tefsirin yapılması lÂzımdır. Nitekim, kanunî hukumlerin tanzim ve ıttıradı, bir ferdin fikrinden değil, yuksek bir heyetin nazar-ı dikkat ve tetkikatından gecmesi lÂzımdır ki, umumî bir emniyeti ve cumhur-u nÂsın itimadını kazanmak uzere millete karşı bir kefalet-i zımniye husule gelsin ve icma-ı millet, hucceti elde edebilsin.
__________________