EhÂdis-i şerifede gelmiş ki: “Ahirzamanın Sufyan ve Deccal gibi nifak ve zındıka başına gececek eşhas-ı muthişe-i muzırraları, İslÂm’ın ve beşerin hırs ve şikakından istifade ederek, az bir kuvvetle nev-i beşeri herc u merc eder ve koca Âlem-i İslÂm’ı esaret altına alır.”
Ey ehl-i iman! Zillet icinde esaret altına girmemek isterseniz, aklınızı başınıza alınız. İhtilÂfınızdan istifade eden zalimlere karşı “Mu’minler ancak kardeştirler. (Hucurat Sûresi: 10.)” kal’a-i kudsiyesi icine giriniz, tahassun ediniz. Yoksa, ne hayatınızı muhafaza ve ne de hukukunuzu mudafaa edebilirsiniz.

Malûmdur ki, iki kahraman birbiriyle boğuşurken, bir cocuk ikisini de dovebilir. Bir mizanda iki dağ birbirine karşı muvazenede bulunsa, bir kucuk taş, muvazenelerini bozup onlarla oynayabilir; birini yukarı, birini aşağı indirir. İşte, ey ehl-i iman! İhtiraslarınızdan ve husûmetkÂrÂne tarafgirliklerinizden kuvvetiniz hice iner; az bir kuvvetle ezilebilirsiniz. Hayat-ı ictimaîyenizle alÂkanız varsa, “Mu’min icin mu’min, sağlam yapılmış bir binanın birbirine kuvvet veren taşları gibidir. (Buharî, SalÂt: 88)” dustur-u Âliyeyi dustur-u hayat yapınız; sefalet-i dunyeviyeden ve şekàvet-i uhreviyeden kurtulunuz.

Altıncı Vecih

Hayat-ı maneviye ve sıhhat-i ubudiyet, adavet ve inat ile sarsılır. Cunku, vasıta-i halÂs ve vesile-i necat olan ihlÂs zayi olur. Zira, tarafgir bir muannid, kendi a’mÂl-i hayriyesinde hasmına tefevvuk ister. Halisen livechillÂh amele pek de muvaffak olamaz. Hem, hukum ve muamelÂtında tarafgirini tercih eder, adalet edemez. İşte, ef’al ve a’mÂl-i hayriyenin esasları olan ihlÂs ve adalet, husûmet ve adavetle kaybolur.

Şu Altıncı Vecih cok uzundur. Fakat kabiliyet-i makam kısa olduğundan, kısa kesiyoruz.

Mektubat, s. 318

LÛ*GAT*CE:

adavet: Duşmanlık.

ef’al ve a’mÂl-i hayriye: Hayırlı amel ve fiiller.

eşhas-ı muthişe-i muzırra: Zararlı muthiş şahıslar.

herc u merc: Darmadağın.

husûmet: Hasımlık, duşmanlık.

şekàvet-i uhreviye: Ahiret hayatındaki sıkıntı, azap.

şikak: Ayrılık, parcalanmışlık.

tefevvuk: Ustun olma.

vasıta-i halÂs: Kurtuluş vasıtası.

***
__________________