İmam-ı Gazali Den nasihatler (Ey oğul)

İmamı Gazaliden nasihatlar

imam-ı Gazaliden oğutler

Allah'tan kork

Ey oğul!

Allah'tan nasıl korkulması gerekiyorsa oyle kork. Ona kulluk gorevini gereği gibi yap. Haram kıldığı şeylerden mumkun olduğu nisbette kacın. Allah'ın saadete uzanan yolundan ayrılma. Hayatını duzene sokan emirlerini sakın ihmal etme ki, yaşayışın sıhhat bulsun, gozlerin aydın olsun.

Cunku gizli ve kapalı hicbir şey Allah'tan gizli ve kapalı değildir.


Babana itaat et
Ey oğul!

Senin hayatını renk katmak icin guzel belgeler koydum. Onları korur ve dediklerime kulak verir, gunluk yaşayışını ona uydurursan hukumdarların gozleri ve gonulleri sana karşı ilgiyle dolup taşacaktır.

O halde şu anda da, bundan sonra da babana itaat et.



Boş sozden uzak dur

Ey oğul!

Aklının hemen kabul etmeyeceği şeyi soyleme. Luzumsuz lÂftan, cok gulmekten, şaka ve alaya almaktan, din kardeşinle tartışmaktan sakın.

Boyle yapmak saygıdeğerliği goturur, kin ve duşmanlık kapılan acar.



Ağırbaşlı ol

Ey oğul!

Ağırbaşlı, terbiyeli, saygılı ve nezaketli olmaya cok dikkat et ve itina goster. Ancak boyle yaparken gurura kapılma. Sonra senden bu sıfatla soz edilir.

Halka tepeden bakma. Sonra senden bu sıfatla bahsedilir.



Herkese hoşnut davran
Ey oğul!

Dostuna da duşmanına da hoşnutluk goster.

Başkasına eza ve cefa etmekten kendini alıkoy ve bunu onlardan korkup urktuğun icin de yapma. Sadece iyi bir huy olduğunu duşunerek oyle davran.



Ortayolu tut
Ey oğul!

Butun işlerinde ortayolu tut. Cunku işlerin en hayırlısı orta yoldur. Az konuş. Karşılaştığın her Muslumana selÂm ver.



Yuruyuşune dikkat et

Ey oğul!

Olculu adımlarla yuru, ayaklarını yerde surukleyerek yurume. Sağa sola baka baka yurume.

Etrafı rahatsız ederek, başını şunun bunun kapısına doğru dondurme.

İnsanları iyi tanı

Ey oğul!

Heveslerine ve nefsine uyan aşağılık cukuruna yuvarlanır. Zarif gorunumlu insanlar fazla ilgini cekmesin, dış gorunuşe pek aldanma. Cunku insan, kalbiyle, duşuncesiyle ve diliyle adamdır, kıyafetiyle değil.

Benzi sarı, zayıf kimseleri hor gorme. Cunku insan iki kucuk et parcasıyla olculur: Kalbi ve dili. Oyleyse insanların bu iki değerinden faydalanmaya calış; gerisi et, kan ve kemiktir.



Fitneden sakın

Ey oğul!

Duşman ulkesinde de olsan fitne ve fesat cıkarmaktan sakın.

Kendinden aşağı kimselere karşı coluk cocuğunu, şeref ve itibarını yaygı yapma.

Malını kendinden fazla kıymetli ve ustun tutma.



Fazla konuşma
Ey oğul!

Fazla konuşma. Sonra bulunduğun toplulukta taşınması guc bir yuk olursun.

Seninle beraber oturana karşı alicenap davran. Yanına oturmak isteyene guzel, nazik, hareket et.

Başkasının gozune dikkatle bakıp durma.

Fazla lugat parcalayıp yaldızlı soz soyleme. Cunku bu sozlerin dış gorunuşu belki guzel sayılabilir, fakat gercekte guzel değildir.


Gozu ac ve savurgan olma
Ey oğul!

Kendini iyice sıkıntıya sokmuş bir miskin gibi gozu ac; mal kıymeti bilmeyen, ilerisini gormeyen bir sefih gibi savurgan olma. Sana ait hakları belirle. Dostuna saygılı, duşmanına insaflı ol.

Nimetlere şukret
Ey oğul!

Allah'ın verdiği nimete dÂima şukret.

Musa AleyhisselÂm, munacatında, "YÂ Rabbi! Âdemoğullarına el, ayak, goz, kulak ve sair bircok nimetler verdin. Âdemoğulları bu nimetlerin şukrunu nasıl îfa edebilir?" diye sordu.

Cenab-ı Hak ona şoyle buyurdu:

"YÂ Musa! Verdiğim nimeti Benden bilip, kendi işinden ve calışmasından bilmeyen kulum, ona verdiğim nimetin şukrunu eda etmiş olur. Verdiğim nimetleri kendinden ve calışmalarından bilip, Benden bilmeyen kulum da nimetin şukrunu eda etmemiş olur. Kula lÂyık olan gece ve gunduz Bana teşbih ve hamd etmektir."


Fakirlere ihsan et

Ey oğul!

Cenab-ı Hakkın ihsan buyurduğu nimetten fakirleri ve muhtacları hissedar etmek şukurdur. Eğer kapına bir fakir gelirse, onun kalbini hoş et, oyle gonder.


Sadakayı gizli ver

Ey oğul!

Sadaka verirken gizli vermek, kendine bir musibet geldiğinde bağırıp cağırmayarak, yaygara yapmayarak gizlemek gerekir.

Bir gunah işlediğinde ceza gelmeden hemen tevbe et. Sadaka vermek sıddıklar nişanıdır. Onlar sıddıklar zumresindendir.


Ey oğul!

TamahkÂr olma. Kalbin katı ve kara olur. Cok mal arttırmak icin hasislik etme.

Salih insanların sohbetinde bulun

Ey oğul!

Âlimlerin ve sÂlih insanların sohbet ve meclisinde bulunmayı elden bırakma. Peygamber Efendimiz bir hadislerinde şoyle buyurmuşlardır:

"Bir kimse ulema ve sÂlihlerin meclis ve sohbetine giderse. Cenab-ı Hak o kimsenin herbir adımına karşılık kabul olunmuş bir hac sevabı ihsan eder."

Âlim ve sÂlih zatlar Allah'ın dostlarıdır. Onları ziyaret edenin sevabı Allah'ın evini ziyaret edenin sevabı gibidir.


Dargınları barıştır
Ey oğul!

Dargın ve kusulu olanları barıştır ki, sen de yarın Kıyamet gununde mesrur ve şad olasın.

Musa AleyhisselÂm munacatında, "YÂ Rabbi! Kusulu iki kişiyi barıştırana ne ecir verirsin? Senin rızanı kazanmak icin halka zulmetmeyenlere nasıl bir mukÂfat verirsin?" diye sordu.

Hak TeÂl şoyle buyurdu:

"Ben de yarın Kıyamet gununde ona selÂmet verip korktuğundan emin ederim."


Merhametli ol