Dort Mezhep Nedir
Dort Mezhep hakkında bilgi

Mezhep Nedir?

Sozluk anlamı gitmek, izlemek, gidilen yol demektir. Mecazi olarak kişisel goruş, inanc ve doktrin karşılığında da kullanılır. Terim olarak bir muctehidin, dinin ayrıntılarına ilişkin, kendine ozgu kural ve yontemlerle oluşturduğu inanc ya da hukuk sistemini dile getirir.

İslÂm tarihinde, mezheb kelimesi genel olarak itikadi, siyasi ve fıkhi goruşlerin hepsi icin kullanılmıştır.

Amelde hak olan dort mezhep sırasiyle şunlardır:

1.Hanefi Mezhebi



Mezhebin kurucusu İmam-ı Azam Ebû Hanîfedir (rh.). Hicri 80 (M. 699) yılında Kufede doğmuş, 150de (M. 767) Bağdatta vefat etmiştir. Aslen varlıklı bir aileden gelen İmÂm-ı Azam hazretleri, ilim oğrenme ve oğretmenin yanında ticaretle de meşgul olmuştur. Ticari hayatı, gunluk meseleleri iyi bilmesine, ihtiyacları yakından tanıyıp problemleri kolay ve isabetli cozmesine yardımcı olmuştur.
İmam-ı Azam Ebû Hanife (rh.) ictihatlarında daima insanların ihtiyaclarını, dinin inanc ve ameldeki maksadını, temel kriterleri dikkate alarak hareket etmiştir. Mezhebin en onemli ozelliği, ayet ve hadislerin hukmu ile aklın yorumu arasında makul bir dengenin oluşudur. Dort ana şerî delilin yanında orf ve Âdet gibi ferî delilleri, kamu yararını daima goz onunde bulundurmuş, kişi hak ve hurriyetlerinin korunmasını dustur (ilke) edinmiştir.
Kaynaklarda, İmÂm-ı Azamın (rh.) dort bine yakın talebesinin olduğu ifade edilir. Bunlardan kırk tanesi ictihad yapabilecek seviyeye gelmiştir. İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed (İmameyn) rahımehumallah en meşhur iki talebesidir. Ebû Hanîfe (rh.), Ehl-i Irak fıkhının temsilcisidir. Mezhep ekseriyetle Turkiye, Balkanlar, Turkistan, Hindistan, Pakistanda yaygındır.

2. MÂlikî mezhebi

Mezhebin kurucusu İmam Maliktir (rh.). Hicri 93 (M. 711) yılında Medinede doğmuş, 179 (M. 795) yılında yine Medînede vefat etmiştir. Mezhebin en onemli ozelliği, İmam MÂlikin, o gunun ilim merkezi durumunda olan Medine halkının uygulamasına buyuk ehemmiyet vermesidir. Ona gore, Medinelilerin ameli, mutevatir sunnet (en kuvvetli sunnet) hukmundedir. Mezheb genellikle Mısır ve Kuzey Afrikada yaygındır. İmam MÂlik, ehl-i hadis veya ehl-i Hicaz fıkhının temsilcisidir.


3. ŞÃ‚fiî mezhebi

Mezhebin kurucusu İmam ŞÃ‚fiîdir. Hicri 150 tarihinde (M. 767) Filistinin Gazze şehrinde doğmuş, 204te (M. 819) de Mısırda vefat etmiştir (rh.). İmam MÂlikten Hicaz fıkhını, Ebû Hanîfenin talebesi olan İmam Muhammedden de Irak fıkhını oğrendi. Mezhebinin en onemli ozelliği, Âdeta Hanefî ile MÂlikî fıkhının terkibi/sentezi (birleşimi) niteliğinde olmasıdır. ŞÃ‚fiî mezhebi genellikle Mısır, Suriye, Irak, Horasanda yaygındır. Ayrıca Turkiyenin Doğu ve Guney Doğu bolgelerinde de epeyce mensubu bulunmaktadır.


4. Hanbelî mezhebi

Mezhebin kurucusu İmam Ahmed b. Hanbeldir (rh.). Hicri 164te (M. 780) Bağdatda doğmuş, 204te (855) de yine Bağdatta vefat etmiştir. İmam Ahmed b. Hanbel ibadet ve muamelat konularında iki ayrı usûl benimsedi. İbadetle ilgili hususlarda ayet ve hadislere cok sıkı sarılmakla birlikte, muamelat(3) konularında (gunluk hayatın icapları) bir şeyin haram olduğuna dair ayet ve hadislerde acık bir delil yoksa, onun mubah olduğuna hukmederek daha serbest bir anlayış geliştirdi. Mezheb genellikle Hicaz, Filistin, Mısır gibi ulkelerde yaygındır.
Bu dort hak mezhepten başka daha otuza yakın amelde hak mezhebin olduğu bilinmektedir. Ancak bunların bağlıları kalmadığı icin kitaplarda sadece isimleri vardır.