Say ne demek
Hacda say nasıl yapılır

Sa’y kelimesi; koşmak, hızlı yurumek anlamına gelmektedir. Hac ve umrede KÂbe’nin doğu tarafındaki "Safa" tepesinden başlayarak "Merve" ye dort gidiş, Merve’den Safa’ya uc donuş olmak uzere bu iki tepe arasındaki gidiş-gelişe denir.

Safa’dan Merve’ye her bir gidişe ve Merve’den Safa’ya her bir donuşe "şavt" denir. Safa ile Merve arasındaki yaklaşık 400 metre uzunluğundaki yurume alanına "Mes’a" denir.

Sa’y yapmak vaciptir. Sa’yin aslı, Hz. Hacer’in henuz kendisini emmekte olan oğlu Hz. İsmail icin su ararken bu iki tepe arasında koşması hatırasına dayanmaktadır.

Hacer-i Esved istilam edilerek Safa tepesine cıkılır. "Allah’ım! Senin rızan icin umre sa’yini yapmak istiyorum. Bunu kolaylaştır ve kabul eyle." diye niyet edildikten sonra KÂbe’ye donulerek tekbir, tehlil, salavat okunur ve ictenlikle dua edilir. Sonra Merve tepesine doğru yurunur. Sa’y esnasında herkes icinden geldiği şekilde dua eder. İsteyenler dua kitabındaki sa’y dualarını okuyabilirler.

Yeşil ışıklı direklerin arasında, erkekler koşar adımlarla yururler. Buna "Hervele" denir. Yeşil direkler arasında her gidiş ve gelişte: "Rabbim! Gunahlarımızı bağışla. Bize merhamet et. Bize ikram et. Bizim bildiğimiz ve bilmediğimiz butun kusurlarımızı biliyorsun, bunları affet. Cunku Sen mutlak guc, kerem ve ihsan sahibi olansın." diye dua edilmesi guzel olur. Merve’ye varınca bir şavt tamamlanmış olur.

Burada da yine KÂbe’ye yonelerek tekbir, tehlil ve salavat-ı şerife getirilip dua edilir. Sonra Merve’den Safa’ya doğru yurunur. Safa’ya varınca ikinci şavt tamamlanmış olur. Diğer şavtlar da aynı şekilde yapılır. Yedinci şavt tamamlandıktan sonra Merve’de KÂbe’ye karşı donulerek dua edilir. İsteyen dua kitabında yer alan Sa’y bittikten sonra Merve’de okunabilecek duayı okuyabilirler. Fakat en guzeli, ice doğan duaların yapılmasıdır. Bundan sonra tıraş olup ihramdan cıkılır.