Abdest Hangi İbadetlerin On Şartıdır ?

Abdestin İbadetler Acısından Onemi

İslam Dini ile temizliğin uzerinde hassasiyetle durulmuş, temizlik icin fıkhi hukumler getirilmiştir. Peygamber Efendimizin dilinden İslam Dininin Temizliğe verdiği değer “temizlik İmanın yarısıdır” ifadesiyle subut bulmuştur. Temizlik bazı ibadetler icin on şart olarak gerekli kılınmıştır. Temizlenme yollarından biri ise abdesttir. Namaz icin farz olarak kabul edilen abdest hukmi bir temizliktir ki, bedeni temizlemesinin yanı sıra manevi kirleri de temizlemektedir.

Farsca Âb (su) ve dest (el) kelimelerinden oluşan ve "el suyu" anlamına gelen abdest, belirli ibadetlerin ifasının on şartı olan ve kendisi de ibadet mahiyetinde gorulen bir nevi hukmî temizliktir. Arapca karşılığı guzellik, temizlik ve parlaklık anlamına gelen "vudû"dur. Fıkıhta abdest, "belli uzuvları usulune uygun olarak su ile yıkamak ve bazılarını da eldeki su ıslaklığı ile meshetmek" şeklindeki ibadet temizliği olarak tarif edilir.

Abdestle ilgili olarak Kur'Ân-ı Kerîm'de, "Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yuzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayağınızı yıkayın. Eğer su bulamazsanız temiz toprakla teyemmum edin" (el-MÂide 5/6) buyurulur. Bu Âyet Medine doneminde nÂzil olmuş ise de, muslumanların Mekke doneminde mi`rac gecesinde namazın farz kılınmasından itibaren namaz oncesinde mendup bir davranış olarak abdest aldıkları bilinmektedir. Âyet bunu mustakil bir hukumle teyit etmiş, ayrıca abdestin her amel icin değil namaz icin farz kılındığını acıklamıştır. Hz. Peygamber de hem muslumanlara fiilî olarak abdestin nasıl alınacağını gostermiş hem de abdestsiz olarak kılınacak hicbir namazın Allah katında kabul olunmayacağını belirtmiştir (BuhÂrî, "Vudû", 2; İbn MÂce, "TahÂret", 47).

Abdest başlı başına maddî temizlik ozelliği de taşıyıp sağlık acısından bir dizi faydalar icermekle birlikte esasen hukmî temizlik işlemi ve arınma yoludur. Bunun icin de fıkıh dilinde maddî kirlilikten temizlenme "necÂsetten tahÂret" olarak anılır; hukmî kirlilik olan hadesten temizlik ise birer hukmî temizlik usulleri olan abdest ve gusulle olur. Abdest ile ağız, diş, burun, el, yuz ve ayaklar gibi kirlenmeye ve dışarıdan gelecek mikroplara en acık uzuvlar gunde birkac defa su ile temizlenir. Bu sayede vucudun sinir sistemi ve kan dolaşımı daha duzenli hale gelir ve vucuda fizikî-tıbbî bircok fayda sağlar. Ayrıca abdest, namaz ibadetini ifa icin yuce Allah'ın huzuruna cıkacak muminin mÂnevî ve ruhî hazırlık ve temizliği de demektir. Bu yuzden abdest, maddî temizlikle mÂnevî temizliği birleştirici, muslumana mÂnevî yonden destek ve guc sağlayıcı bir anlam ve oneme sahiptir.

diyanet.gov.tr