mevlananın eserleri,
mevlananın eserleri adları,
mevlananın tarihi eserleri hakkında bilgi

MESNEVİ

Mesnevî, klÂsik doğu edebiyatında, bir şiir tarzının adıdır. Sozluk anlamıyla "İkişer, ikişerlik" demektir. Edebiyatta aynı vezinde ve her beyti kendi arasında ayrı ayrı kafiyeli nazım şekillerine Mesnevî adı verilmiştir.

Her beytin aynı vezinde fakat ayrı ayrı kafiyeli olması nedeniyle Mesnevî'de buyuk bir yazma kolaylığı vardır. Bu nedenle uzun surecek konular veya hikÂyeler şiir yoluyla soylenilecekse, kafiye kolaylığı nedeniyle mesnevî tarzı secilir. Bu suretle şiir, beyit beyit surup gider.

Mesnevî her ne kadar klÂsik doğu'şiirinin bir şiir tarzı ise de "Mesnevî" denildiği zaman akla "MevlÂna'nın Mesnevî'si"gelir. MevlÂna Mesnevî'yi Celebi Husameddin'in isteği uzerine yazmıştır. KÂtibi Husameddin Celebi'nin soylediğine gore Mevlan Mesnevî beyitlerini Meram'da gezerken,otururken, yururken hatta sem ederken soylermiş, Celebi Husameddin de yazarmış.

Mesnevî'nin dili Farsca'dır. Halen MevlÂna Muzesi'nde teşhirde bulunan 1278 tarihli, elde bulunan en eski Mesnevî nushasına gore, beyit sayısı 25618 dir.

Mesnevî'nin vezni : F i l tun- F i l tun - F i lun'dur

MevlÂna 6 buyuk cilt olan Mesnevî'sinde, tasavvufî fikir ve duşuncelerini, birbirine ulanmış hikayeler halinde anlatmaktadır.

DİVAN-I KEBİR

DîvÂn, şairlerin şiirlerini topladıkları deftere denir. DîvÂn-ı Kebîr "Buyuk Defter" veya "Buyuk DîvÂn" manasına gelir. MevlÂna'nın ceşitli konularda soylediği şiirlerin tamamı bu divandadır. DîvÂn-ı Kebîr'in dili de Farsca olmakla beraber, DîvÂn-ı Kebîr icinde az sayıda Arapca, Turkce ve Rumca şiir de yar almaktadır. DîvÂn-ı Kebîr 21 kucuk dîvÂn (Bahir) ile RubÂî DîvÂnı'nın bir araya getirilmesiyle oluşmuştur. DîvÂn-ı Kebîr'in beyit adedi 40.000 i aşmaktadır. MevlÂna DîvÂn-ı Kebîr'deki bazı şiirlerini Şems Mahlası ile yazdığı icin bu dîvÂna, DîvÂn-ı Şems de denilmektedir. DîvÂnda yer alan şiirler vezin ve kafiyeler goz onune alınarak duzenlenmiştir.

MEKTUBAT

MevlÂnanın başta Selcuklu Hukumdarlarına ve devrin ileri gelenlerin.e nasihat icin, kendisinden sorulan ve halli istenilen diıu ve ilmi konularda ise acıklayıcı bilgiler vermek icin yazdığı 147 adet mektuptur. MevlÂna bu mektuplarında, edebî mektup yazma kaidelerine uymamış, aynen konuştuğu gibi yazmıştır. Mektuplarında "kulunuz, bendeniz" gibi kelimelere hic yer vermemiştir. Hitaplarında mevki ve memuriyet adları mustesna, mektup yazdığı kişinin aklına, inancına ve yaptığı iyi işlere gore kendisine hangi hitap tarzı yakışıyorsa o sozlerle ve o vasıflÂrla hitap etmiştir.

Fİ Hİ MA Fİ H

Fîhi M Fih "Onun icindeki icindedir" manasına gelmektedir.. Bu eser MevlÂna'nın ceşitli meclislerde yaptığı sohbetlerin, oğlu Sultan Veled tarafından toplanması ile meydana gelmiştir. 61 bolumden oluşmaktadır. Bu bolumlerden bir kısmı, Selcuklu Veziri Suleyman Pervane'ye hitaben kaleme alınmıştır. Eserde bazı siyasi olaylara da temas edilmesi yonunden, bu eser aynı zamanda tarihi bir kaynak olarak da kabul edilmektedir. Eserde cennet ve cehennem, dunya ve Âhiret, murşit ve murîd, aşk ve sem gibi konular işlenmiştir.

MECû‚LİS-İ SEB'A

(Yedi Meclis) MecÂlis-i Seb'a, adından da anlaşılacağı uzere MevlÂna'nın yedi meclisi'nin, yedi vaazı'nın not edilmesinden meydana gelmiştir. MevlÂna'nın vaazları, Celebi Husameddin veya oğlu Sultan Veled tarafından not edilmiş, ancak ozune dokunulmamak kaydı ile eklentiler yapılmıştır. Eserin duzenlemesi yapıldıktan sonra MevlÂna'nın tashihinden gecmiş olması kuvvetle muhtemeldir. Şiiri amac değil, fikirlerini soylemede bir arac olarak kabul eden MevlÂna, yedi meclisinde şerh ettiği Hadis'lerin konuları bakımından tasnifi şoyledir :

1. Doğru yoldan ayrılmış toplumların hangi yolla kurtulacağı.
2. Suctan kurtuluş. Akıl yolu ile gafletten uyanış.
3. İnanc'daki kudret.
4. Tovbe edip doğru yolu bulanlar Allah'ın sevgili kulları olurlar.
5. Bilginin değeri.
6. Gaflete dalış.
7. Aklın onemi.

Bu yedi meclis'de, asıl şerh edilen hadislerle beraber, 41 Hadis daha gecmektedir. MevlÂna tarafından secilen her Hadis ictimaidir. MevlÂna yedi meclisinde her bolume "Hamd u sena" ve "Munacaat" ile başlamakta, acıklanacak konuları ve tasavvufî goruşlerini hikaye ve şiirlerle cazip hale getirmektedir. Bu yol Mesnevî'nin yazılışında da aynen kullanılmıştır.

Alıntı