Ezan nedir,
Ezan hakkında bilgi,
Ezan neden okunur

Ezan, İslam dininde namaz vaktinin geldiğini insanlara bildirmek icin okunan sozdur
Namaz icin ezan okumak vÂcip kuvvetinde bir sunnet-i muekkededir Ezan bir ibadet şekli değildir Fakat ezan okunurken saygıdan dolayı toparlanıp oyle otururuz Sozleri şoyledir:
Arapca:

4x الله اكبر

2x اشهد ان لا اله الا الله

2x اشهد ان محمدا رسول الله

2x حي على الصلاة

2x حي على الفلاح

2x الصلاة خير من النوم (Sadece Sabah namazinda okunur)

2x الله اكبر

1x لا اله الا الله

Okunuşu:
Allahu Ekber (4 kere)
Eşhedu enla ilahe illallah (2 kere)
Eşhedu enne Muhammeden resulullah (2 kere)
Hayya alessalah (2 kere)
Hayya alelfelah (2 kere)
Allahu Ekber (2 kere)
Lailaheillallah (Ancak sabah ezanlarında "Hayya lelfelah" dan sonra iki defa "Essalatu hayrun minen nevm" denilir

Eski İstanbul geleneğine gore:
Sabah Ezanı: SabÂ, DilkeşhÂveran makamında
Oğle Ezanı: SabÂ, Hicaz makamında
İkindi Ezanı: Hicaz makamında
Akş** Ezanı: Hicaz, Rast makamında
Yatsı Ezanı: Hicaz, Bayatî, Nev veya Rast makamında okunurdu
Sabah namazında once verilen sal da DilkeşhÂveran makamından soylenirdi

Ezanın Başlangıcı
İbnu Omer (radıyallahu anhumÂ) anlatıyor: "Muslumanlar Medîne'ye geldikleri vakit toplanıyorlar ve namaz vakitlerini birbirlerine soruyorlardı Namaz icin kimse nid etmiyordu Bir gun bu hususta konuştular Bazıları:
"Hristiyanların canı gibi bir can edinin" dedi Bazıları da:
"Yahudilerin boynuzu gibi bir boynuz edinerek (onu otturun!)" dedi Hz Omer (radıyallÂhu anh):
''Bir adam cıkarsanız da namazı ilan etse!" dedi Resulullah (aleyhissalÂtu vesselam): "Ey BiIÂI! Kalk! namazı ilan et!" dedi" (KUTUB-İ SİTTE /2426)
Ebu Umeyr İbnu Enes, Ensar'dan olan bir amcasından naklen anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) halkı namaza nasıl toplayacağı meselesine eğildi Kendisine:
"Namaz vakti olunca bir bayrak dik, onu gorunce halk birbirine haber verir" dendi Bu, AleyhissalÂtu vesselÂm'ın hoşuna gitmedi Bunun uzerine O'na, boynuz hatırlatıldı Bu, yahudilerin borazanı idi Onu bu da memnun etmedi ve hatta:
"Bu yahudi işidir!" dedi Bunun uzerine buyuk can hatırlatıldı Efendimiz:
"Bu hristiyanların işidir" dedi Bu (konuşmalar)dan sonra Abdullah İbnu Zeyd el-EnsÂrî, Resulullah'ın uzuntusune uzulerek ayrıldı Bunun uzerine ruyasında ezan oğretildi" (KUTUB-İ SİTTE /2427)
Bir diğer rivayette şoyle denmiştir: "Ensardan bir adam gelerek: "Ey Allah'ın Resulu! Ben sizin uzuntunuzu gorup ayrıldığım vakit (ruyamdan) bir adam gordum Uzerinde yeşil renkli iki giysi vardı Kalkıp mescidin uzerinde ezan okudu Sonra bir miktar oturdu Tekrar kalkıp aynı soylediklerini bir kere daha tekrarladı Ancak bu sefer bir de kad kÂmeti's-salÂt (namaz başlamıştır) cumlesini ilave etti Eğer halkın (bana yalancı diyeceğinden korkum) olmasaydı ben "uykuda değildim, uyanıktım" diyecektim" dedi Bunun uzerine Hz Peygamber (aleyhissalÂtu vesselÂm):
"Allah sana hayır gostermiş BilÂl'e soyle (bu kelimeleri soyleyerek) ezan okusun!" dedi Hz Omer (radıyallÂhu anh) de atılarak:
"Onun gorduğunu aynen ben de gordum, ancak o, anlatma işinde benden once davranınca, ben utandım (anlatamadım)" dedi
"Adam anlattıkları arasında şunları da soyledi: "(Mescidin uzerine cıkan adam) kıbleye yoneldi ve dedi ki: "Allahu ekber Allahu akber Allahu ekber Allahu ekber, eşhedu en l ilÂhe illallah, eşhedu en l ilÂhe illallah Eşhedu enne Muhammeden Resulullah eşhedu enne Muhammeden Resulullah, hayye ala's-salÂt -iki defa-, hayye ala'l-felÂh -iki defa- Allahu ekber Allahu ekber, lÂilÂhe illallah"
Sonra bir miktar durduruldu Sonra adam tekrar kalktı, aynı şeyleri yeniden soyledi Ancak bu sefer Hayye ala'l-felÂh'tan sonra kad kÂmeti's-salÂt kad kÂmeti's-salÂt dedi RÂvi ilave etti: "Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm):
"Bunu BilÂl'e oğret!" buyurdu (Adam emri yerine getirdi) BilÂl de onları soyleyerek ezan okudu" (KUTUB-İ SİTTE /2428)
Abdullah İbnu Zeyd (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselÂm), halkı namaz icin toplamak maksadıyla calınmak uzere bir can yapılmasını emrettiği zaman, ben uyurken yanıma bir adam geldi Elinde bir can vardı Ben:
"Ey Allah'ın kulu, bu canı bana satar mısın?" dedim Adam:
"Pekala, ama bunu ne yapacaksın?" dedi Ben:
"Bununla insanları namaza cağıracağım" dedim Bana:
"Sana bu iş icin daha hayırlı bir soz gostereyim mi?" dedi Ben de ona: "Elbette!" dedim
"Oyleyse şunu soyle!" diyerek bana oğretti:
"Allahu ekber Allahu ekber Allahu ekber Allahu ekber
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, eşhedu enne Muhammeden Resulullah
Hayye ala's-salÂt, Hayye ala's-salÂt
Hayye ala'l-felÂh, Hayye ala'l-felÂh
Allahu ekber Allahu ekber LÂilÂhe illallah" Abdullah İbnu Zeyd (radıyallÂhu anh) devamlı dedi ki: "(Ruyamdaki bu zat) benden biraz uzaklaştı sonra tekrar soze başlayıp:
"Sonra namazı kılacağın zaman şunu soylersin" dedi ve oğretti:
"Allahu ekber Allahu ekber-Eşhedu en l ilÂhe illallah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Hayye ala's-salÂt, Hayye ala'l-felÂh, Kad kÂmeti's-salÂt, kad kameti's-salÂt, Allahu ekber Allahu ekber LÂilÂhe illallah"
Sabah olunca Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'a gelerek (ruyamda) gorduklerimi haber verdim Bana:
"İnşallah bu hak bir ruyadır Kalk ruyada oğrenmiş olduğunu BilÂl'e oğret O bunları soyleyerek ezan okusun Zîra o, sesce senden daha gur!" buyurdu Ben de BilÂl'le birlikte kalktım Ona teker teker arzediyordum 0 da bunları yuksek sesle soyleyerek ezan okumaya başladı
Bunu evinde olan Omer İbnu'l-HattÂb (radıyallÂhu anh) işitmişti Hemen evden cıkıp ridÂsını cekerek geldi ve:
"Ey Allah'ın Resulu! diyordu, seni hak ile gonderen ZÂt-ı ZulcelÂl'e yemin olsun, onun gorduğunun aynısını ben de gordum!"
Bunu işiten Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm):
"Elhamdulillah! Şimdi bu daha sağlam oldu!" dedi"
Bir diğer rivayette şoyle gelmiştir: " (BilÂl ezanı okuyup sıra ikÂmete gelince) Abdullah: "Onu ben gordum, ben okumak isterim!" dedi Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) da: "Oyleyse sen de ikÂmet getir!" buyurdu"
Tirmizi'nin bir rivayetinde şoyle gelmiştir: "Abdullah İbnu Zeyd ezanla ilgili kıssayı anlatırken elfazı ikişer ikişer zikretti, ikÂmeti ise birer kere zikretti"
Yine Tirmizî'nin bir rivayetinde denmiştir ki: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın ezanı(nda elfaz) cift cift idi, ezanda da ikÂmette de" (KUTUB-İ SİTTE /2429)
Hz Enes (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "İnsanlar coğalınca, herkesce bilinecek olan bir şeyle namaz vaktinin duyurulmasının gerektiğini aralarında konuştular (Bu meyanda bir ateş yakılması veya bir can calınması teklif edildi)
Bunun uzerine ResUlullah (aleyhissalatu vesselam) BilÂl'e emrederek ikişer kere soyleyerek de ikÂmet okumasını emretti (KUTUB-İ SİTTE / 2430)
Ebu Mahzura (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Ey Allah'ın Resulu, bana ezanın usulunu oğret" dedim Bunun uzerine başımın on kısmını meshederek:
"Allahu ekber, Allahu -ekber, Allahu ekber, Allahu ekber dersin ve bunları derken sesini yukseltirsin Sonra: "Eşhedu en l ilÂhe illallah, eşhedu en l ilÂhe illallah, eşhedu enne Muhammeden Resûlullah, eşhedu enne Muhammeden Resulullah dersin ve bunları soylerken sesini alcaltırsın, sonra sesini şehadette tekrar yukseltirsin: Eşhedu en l ilÂhe illallah eşhedu en l ilÂhe illallah
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, eşhedu enne Muhammeden Resulullah Hayye ala's-salÂti hayye ala's-salÂt Hayye ala'l-felÂhi hayye ala'l-felÂh
Eğer okuduğun ezan sabah ezanı ise şunu da soylersen:
"es-SalÂtu hayrun mine'n-nevm, es-salÂtu hayrun mine'n nevm (Namaz uykudan hayırlıdır) Allahu ekber Allahu ekber, LÂilÂhe illallah"(KUTUB-İ SİTTE /2431)
Bir diğer rivayette şoyle gelmiştir: "(Ebu Mahzura dedi ki): "Bana Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) ikÂmeti ikişer ikişer oğretti:
"Allahu ekber, Allahu ekber,
Eşhedu en l ilÂhe illallah, Eşhedu en l ilÂhe illallah
Eşhedu enne Muhammeden Resulullah, Eşhedu enne Muhammeden Resulullah
Hayye ala's-salÂt, Hayye ala's-salÂt
Hayye ala'l-felÂh, Hayye ala'l-felÂh
Allahu ekber, Allahu ekber
LÂilÂhe illallah Ebu DÂvud der ki: "Abdurrezzak rivayetinde de iki: "(Resûlullah devamla): "İkÂmet getirince iki sefer de şunu soyle: Kad kÂmeti's-salÂt, kad kÂmeti's-salÂt!" (AleyhissalÂtu vesselÂm ayrıca sordu):
"Duydun mu?" (Ebu Mahzura):
"Evet!" dedi (Hadisi rivayet eden rÂvi SÂib) der ki: "Ebu Mahzura alnındaki sacı ne kestirir ne de ayırırdı cunku oraya Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm)'ın elleri değmiş idi" (KUTUB-İ SİTTE /2432)
İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ) anlatıyor: "Ezan Resulullah devrinde ikişer ikişer idi İkÂmet de birer birer Ancak (muezzin), ayrıca ikişer sefer olmak uzere kad kÂmeti'-salÂt, kad kÂmeti's-salÂt da derdi"
İbnu Omer devam eder: "Biz, ikÂmeti işittik mi abdest alır, namaza giderdik" (KUTUB-İ SİTTE /2433)
İmam MÂlik'e ulaştığına gore: "Muezzin, sabah namazını haber vermek icin Hz Omer (radıyallÂhu anh)'in yanına gider Onu uyuyor bulunca:
"EssalÂtu hayrun mine'n-nevm (namaz uykudan hayırlıdır)" der Bunun uzerine Hz Omer, o ibareyi sabah ezanına ilave etmesini emreder" (KUTUB-İ SİTTE /2434)
Mucahid (rahimehullah) anlatıyor: "Abdullah İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ)'le bir mescide girdim Ezan coktan okunmuştu Biz namaz kılmak istiyorduk Muezzin tesvîbte bulundu (ikÂmet okudu) Abdullah mescidi terketti ve:
"Haydi bizi bu bid'atcinin yanından cıkar!" dedi ve orada namaz kılmadı"
Tirmizi der ki: "İbnu Omer'den rivayet edildiğine gore, sabah ezanında es-salÂtu hayrun mine'n nevm derdi" (KUTUB-İ SİTTE /2435)
Ebu DÂvud'un bir rivayetinde şoyle gelmiştir: "Ben İbnu Omer (radıyallÂhu anhumÂ)'le beraber idim, bir adam oğle veya ikindi namazında tesvîbte bulundu Bunun uzerine (İbnu Omer): "Bizi (buradan) cıkar, zîra şu (yapılan tesvîb) bid'attir" dedi"(KUTUB-İ SİTTE /2429)
Hz BilÂl (radıyallÂhu anh) anlatıyor: "Resulullah (aleyhissalÂtu vesselÂm) bana: "Sabah haric, sakın hicbir namazda tesvîbte bulunma!" tembihini yaptı" (KUTUB-İ SİTTE /2437)
Yine Hz BilÂl (radıyallÂhu anh) der ki: "Ezanın sonu şoyledir: "Allahu ekber, Allahu ekber, LÂilÂhe illallah" (KUTUB-İ SİTTE /2438)