Cemel Vakası Hakkında Bilgi


Hz. Aişe ve Cemel (Deve) Vakası


Cemel Vakası ya da Cemel Savaşı, 656 yılında, Halife Ali bin Ebu Talib ile Muhammedin dul eşi Hz. Ayşe'nin taraftarları arasında gercekleşen muharebedir. Muslumanlar arasındaki ilk ic savaştır. Cemel Savaşı, Ali'nin zaferiyle sonuclanmıştır. Ayşe'nin muttefiklerinden Talha bin Ubeydullah savaş sırasında, Zubeyr bin Avvam savaştan vazgecip Medine'ye donerken yolda olduruldu. Ayşe, Ali tarafından Medine'ye gonderildi.

Hz. Osman (r.a.)'ın şehit edilmesinden sonra uc-beş gun anarşi hukum surdu. Hz. Osman'ı şehit eden Âsiler ortama hÂkimdiler. Bunlar bir an once, Hz. Osman'ın yerine birini hilÂfete getirmek istiyorlardı. Fakat kime muracaat ettilerse hep red cevabı aldılar. Hz. Ali de, kendisine geldikleri zaman onları huzurundan uzaklaştırmıştı: Âsiler hayrete duşmuşler, ne yapacaklarını şaşırmışlardı. Devlet başkanı tayin olunmadan donecek olurlarsa ihtilafın cok daha fazla alevleneceğini biliyorlardı. Bunun uzerine Medine ahalisini toplayarak, onlara bir halife secmelerini, aksi takdirde Hz. Ali, Talha, Zubeyr ve daha başka kimseleri de oldureceklerini soyleyerek, onlara bir gun muhlet verdiler.

Bunun uzerine Medine halkı Hz. Ali'ye muracaat edip, ona bey'at etmek istediklerini bildirdiler. Hz. Ali, MuhÂcirler'le EnsÂr'ın bu teklifini reddetmek istediyse de devamlı ısrarlar karşısında bunu kabul etmek zorunda kaldı. Neticede Hz. Ali'ye bey'at edildi ve Âsiler Hz. Talha ile Hz. Zubeyr'i de getirterek onların da Hz. Ali'ye bey'at etmelerini sağladılar. Bu sûretle, hicretin otuzbeşinci yılı yirmibir Zilhicce Pazartesi gunu Hz. Ali'ye bey'at edildi.

Hz. Âişe, hac farizasını if etmek uzere Medine'den Mekke'ye gitmiş, hac ibadetini if ederek Medine'ye donerken, Hz. Osman'ın şehit edildiği haberini almıştı. Bunun uzerine Medine'ye gideceği yerde Mekke'ye geri dondu. Cunku Medine'de facianın doğurduğu karışıklıklar, bocalamalar devam ediyordu. Mekkeliler, Hz. Âişe'ye durumu sordukları zaman, Hz. Âişe, Hz. Osman'ın mazlum olarak oldurulduğunu, Medine'de fesat ocağının butun ufku karartacak şekilde tuttuğunu, mazlum ve şehit Osman'ın kanının heder olmaması gerektiğini, katillerin mutlaka cezaya carptırılmaları ve şer'i hukum ve kısas emirlerinin uygulanmasının icap ettiğini soylemişti.

Hz. Talha ile Hz. Zubeyr de Mekke'ye gelmişler, Medine'deki durumu Hz. Âişe'ye anlatmışlardı. Bu olaylar Hz. Âişe'nin fikir ve kanaatini kuvvetlendirmiş, o da mazlum ve şehid Hz. Osman'ın intikamını almak icin herkesi toplanmaya ve bir araya gelmeye cağırmıştı.

Hz. Ali, muhaliflerinin Mekke'deki hazırlıklarından haberdar olunca, onlardan evvel Irak'a varmak, Irak'a hÂkim olmak, Beytû'l-Mal'in muhalifler eline duşmesini engellemek istedi. EnsÂr, Hz. Ali'nin Medine'den ayrılmasını uygun gormuyordu. Hz. Ali, muhÂlifler kendisinden once Irak'a girecek olurlarsa yeni yeni problemlerin ortaya cıkmasından endişe ettiğini, Irak'ın nufuzca kesif ve beytu'l-mÂl'inin zengin olmasından oturu bir muddet orada bulunmanın daha iyi olacağını soylemişti.

Hz. Ali hareket ederek Abdulkaysoğulları kabilesine uğradı. Bu kabile de ona ittihak etti. Oradan Zaviye'ye vardı. Zaviye'den de Basra'ya hareket etti. Esasen herkes barışı gayet tabii bir durum olarak goruyordu. Onun icin Hz. Ali'nin Basra'ya gelişi, barışın tahakkukuna yonelik bir hareket olarak telakki olunmuş, herkes son derece huzurlu bir şekilde uyumuştu. İbn Sebe ile yandaşları, herkes uyuduktan sonra Hz. Âişe'nin tarafına hucum etti. İki taraf ta kendilerini karşı hucumuna uğramış gibi gormuşlerdi. Hz. Ali, her tarafa memurlar gonderdi. Ne olduğunu anlamak istiyordu. Diğer taraftan KÂab b. Sûr Hz. Âişe'yi uyandırmış, Hz. Âişe, devesine binerek carpışmaların başladığı yere gelmişti. Hz. Ali kendi tarafını savaşmaktan alıkoyuyor, Hz. Âişe kendi tarafını teskin etmeye calışıyordu. Fakat bir kere ok yaydan fırlamış bulunuyordu. Vuruşmanın en hararetli anında Hz. Ali atını surerek savaş meydanının ortasına geldi. Hz. Zubeyr'i cağırıp, ona Rasûl-i Ekrem (s.a.s.)'in: Bir gun Ali ile Zubeyr arasında bir ihtilafın meydana geleceğini ve bu ihtilafta Zubeyr'in haksız olacağını" soylediğini hatırlatmıştı. Bunun uzerine Hz. Zubeyr geri cekildi. Hz. Talha da Zubeyr'in bu davranışı uzerine catışma meydanından cekilmek istemişti. Onun savaş alanından uzaklaşması uzerine kendisine zehirli bir ok atılmış ve bu ok Hz. Talha'nın olumune neden olmuştu.

Nihayet ortalıkta yalnız Hz. Âişe ile etrafında bulunan bir grup kimse kalmıştı. Catışmalar şiddetle devam ediyordu. Butun bu kanların dokulmesine neden olan munafıkların hedefi; bizzat Hz. Âişe idi. Bunlar Hz. Âişe' ye kadar ilerleyerek onu tevkif etmek, ona hakarette bulunmak istiyorlardı. Sebeîlerin bu maksadını anlayan DÂbbeoğulları Hz. Âişe'yi son derece buyuk fedakÂrlıklarla korumuşlardı. Bekr b. VÂil, Ezd ve DÂbbeoğulları kabîleleri Hz. Âişe ile beraberdiler. Bunların onu korumada gosterdikleri cesaret herkesi hayrete duşurmuştu. Hz. Âişe'nin devesini koruyanlardan biri yere duştukce bir başkası onun yerini alıyor, o da aynı fedakÂrlık ve aynı kahramanlık ile dovuşuyordu. Hz. Âişe'nin onunde şehit duşenlerin sayısı yetmişe varmıştı.

Bu catışmalara bir son vermek icin birisi deveye arkasından saldırarak onu yere yıkmış, bu arada da, Hz. Ebu Bekir'in oğlu Muhammed, Hz. Ali tarafından koşarak Hz. Âişe'nin korunmasına hizmet etmişti. Hz. Ali de Hz. Âişe'nin yanına gelerek hatırını sormuş, birkac gunluk istirahatten sonra onu, kardeşi Muhammed b. Ebu Bekir ile birlikte Medine'ye gondermişti. Hz. Âişe ile beraber Basra'nın ileri gelen ailelerine mensup kırk kadar kadın refakat etmişti. Hz. Âişe Basra'dan ayrılırken, kendisi ile Hz. Ali arasındaki mucadelenin yanlış anlaşılmadan ileri geldiğini soyledi. Hz. Ali de Rasûl-i Ekrem'in muhterem haremine her turlu tazim ve hurmeti gostermenin bir gorev olduğunu belirtti. Hz. Âişe, hicretin otuzaltıncı yılı Recep ayında Medine'ye doğru. hareket etti.

Nihayet Hz. Ali 4 Aralık 656 tarihinde bu problemi de atlattı. Bu olaydan sonra hilÂfet merkezini Kûfe'ye taşıyarak, şehadetine kadar orada kaldı.