İslamiyetten Once Turk Edebiyatı

İslamiyet Oncesi Turk Edebiyatı

Turklerin İslamiyet'e girmeden onceki edebiyatı sozlu ve yazılı olmak uzere ikiye ayrılır.

Sozlu Edebiyat

Her toplumda olduğu gibi Turklerde de kendine ozgu sozlu edebiyat urunleri vardır. Bu urunler eski Turk topluluklarının sığır, şolen ve yuğ adını verdikleri torenlerden doğan urunlerdir.

Sığır: Av torenlerine denir.
Şolen: Kurban torenlerine denir.
Yuğ: Yas,olum torenlerine denir.

Bu torenler şaman,kam,baksı ve ozan adını alan kişiler tarafından yonetilir.Bunlar sazlarıyla bu torenlerde bazı destan parcalarını veya koşuk,sagu adı verilen şiirleri soylerlerdi.


Yazılı Edebiyat

İslam oncesi Turk edebiyatına ait, bilinen yazılı urun cok azdır. İlk eserler mezar taşlarındaki yazılardır. Turkler bu donemde Gokturk ve Uygur alfabesini kullanmışlardır. İslam oncesi Turk edebiyatının en onemli yazılı eseri Yenisey nehri kenarındaki Orhun Abideleri dir.

Abidelerin ilki M.S. 720 yılında Bilge Tonyukuk tarafından yazılmış ve dikilmiştir. İkinci ve ucuncu abideler Yolluğ Tigin tarafından yazılmıştır. Birisi 732 yılında Kultigin adına diğeri ise 735 yılında Kultiginin ağabeyi Bilge Kağan adına dikilmiştir.

*Birinci taşın dili sadedir.İkinci ve ucuncu taşların dili ise suslu ve soylev dilidir.

*Bu abideler de Gokturklerin bağımsızlıkları icin Cinlilerle yaptıkları savaşlar ve bu savaşlar sonucunda devleti yeniden nasıl kurdukları anlatılır.

*Cin entrikalarına karşı halk uyrılır.


alıntı