Hayır ne demektir


Dilimize Arapca'dan gelen bu kelimenin aslı hayr olup; herkesin beğendiği, rağbet ettiği şeyler, şeref, meşru iş, faydalı ve sevabı gerektiren amel, iyilik, ibÂdet ve mal gibi anlamlara gelir. karşıt anlamı ise şer dir.
Aynı kelimeden turemiş olan "hayrat" beğenilen ve oğulen hasletler, sevap kazanmak icin Allah rızası yolunda yapılan iyiliklere denir. Başkalarına maddi ve manevî yonden yararlı olan kimselere de, hayır sahibi anlamına gelen ehl-i hayr denir.
Hayır iki ceşittir . Birincisi mutlak hayır olup, herkes tarafından dÂima beğenilen, sevilen ve herkese gore iyi olandır. Adalet, yardımlaşma, comertlik ve doğruluk gibi. Allah'ın bizler icin hayır gorduğu her şey.
"Kim zerre kadar hayır yaparsa onun karşılığını gorecektir. her kim zerre kadar şer işlerse onu gorecektir"
"Ne hayır yaparlarsa ondan mahrum bırakılacak değildirler. Allah takva sahiplerini bilir"
"Herkesin yuzunu cevirdiği bir yonu vardır. Oyleyse siz de hayırlı işlere koşun. Birbirinizle yarışın. Nerede bulunursanız bulunun, Allah hepinizi getirir. Şuphesiz ki Allah herşeye kadirdir

CenÂb-ı Allah'ın kullarının yapmış olduğu hicbir hayrı boşa cıkarmayacağını acıkladığı bu Âyetlerde gecen hayır dan maksat, iyilik, comertlik, ibÂdet ve tum salih amellerdir. Allahın hoşnut olduğu bu filler ve ozellikler, kullar tarafından da rağbet edilen ve benimsenen hasletler olmaları hasebiyle mutlak mÂnada hayırdırlar.
İkinci tur hayır, "Mukayyed hayır" dır. Yani kişiden kişiye değişen birine gore hayır, bir başkasına gore şer ve kotuluk sayılan şeyler. Kotu yolda harcanan cok mal gibi.
Arapca da hayr kelimesi, sadece iyiliği ifade etmez, mal ve servet icin de kullanılır. Mesela, Bakara suresi 180. Âyette gecen "hayr", mal ve servet icin kullanılır. Hayır kelimesi nerede iyilik icin, nerede mal ve servet icin kullanıldığı ancak, kelimenin Âyetin akışı icinde yer aldığı mevkiden anlaşılır. Aynı şekilde "Şuphesiz ki insan, Rabbine karşr pek nankordur. Buna kendisi de şahittir. Ve o, hayr sevgisine aşırı derecede duşkundur" Âyetinde gecen "hayr" kelimesi iyilik anlamında değildir. Cunku 6. Âyette, insanın Rabbine karşı nankorluğunden sozedilmektedir.
İcindeki "hayr" kelimesinin, mal ve servet anlamına geldiği Âyetlerden bazıları:
"Birinize olum geldiği zaman, eğer hayır bırakacaksa; anaya, babaya ve yakınlara uygun bir bicimde vasiyet etmek, Allah'tan korkanlar uzerine bir borctur"

Hz. Ali bir kolesinin yanına girdiğinde, kolesi Vasiyet etmeyeyim mi? diye sorar. Hz. Ali; Hayır. Cunku Allah Şayet hayr terkederse diyor. Halbuki senin fazla malın yoktur diye cevap verir
Âyetlerde kullanılan "hayr", her zaman hayır değildir. Ancak Allah rızası gozetilerek kullanılırsa hayır sayılır. Mal ve servet ne kadar cok olursa olsun, Rabb'ın rızası olmayan yerlere harcanırsa hayr yerine şer olur. Boylece ister mal ister cocuk ister dunya nimetlerî olsun, Allah'tan dÂim hayırlı olanı istenmelidir. Yuce Rabbimiz buna işaretle, şoyle buyurmaktadır:
"İhtimal ki hoşlanmadığınız şey sizin iyiliğinize dir veya ihtimal ki sevdiğiniz bir şey kotuluğunuzedir"