[
Peygamberimizin veda haccı

Hicretin onuncu yılı ve Zilhicce ayı. (MilÂdî, Mart 632.)Peygamber Efendimiz, Hicretin 10. yılının Zilkade ayındayken hacca hazırlandı. Medinedeki Muslumanlara da haccetmek uzere hazırlanmalarını emir buyurdu. Ayrıca, Medine dışındaki Muslumanlara da bu maksatla hazırlanıp Medinede toplanmaları icin haber gonderdi.

Bu haber uzerine, haccetmek arzusunda olan binlerce Musluman Medineye akın etmeye başladı. Cok gecmeden Medine îmÂn ve İslÂmın nuruyla munevver simalarla dolup taştı. Medine etrafında cadırlar kuruldu.

Muslumanlar eşsiz bir bayram sevinci yaşarken, Resûl-i Kibriy Efendimiz de, tebliğ ettiği azametli davanın muazzam neticesini gormenin huzur ve saadeti icinde CenÂb-ı Hakka hamd ve şukrediyordu.


Medineden ayrılış

ZilkÂde ayının cıkmasına beş gun vardı. Gunlerden Cumartesi idi.

Resûl-i Kibriy Efendimiz, Medinede yerine Ebû DucÂne es-SÂidîyi vekil tayin etti.1 HÂne-i Saadetinde yıkandı. Guzel kokular surundu. Yeni elbiseler giydi. Oğleye doğru HÂne-i Saadetinden cıkıp Mescid-i Şerife gitti. Oğle namazını kıldırdı.2

Fahr-i Âlem Efendimiz, etrafını nurÂnî halkalar halinde sarmış olan yuz bini aşkın Muslumanla birlikte Medineden hareket ederek Zulhuleyfe mevkiine vardı. Geceyi, muazzam, cemaatıyla burada gecirdi.

Ertesi gunu, oğle namazını burada ed ederek ihrama girdi ve herbiri insanlık Âleminin birer yıldızı olan Sahabîleriyle birlikte Mekke-i Mukerremenin yolunu tuttu.

Fahr-i Âlem Efendimizin beraberinde butun EzvÂc-ı Tahirat ve hayattaki tek evlÂdı Hz. FÂtıma da vardı.

Resûl-i Kibriy Efendimiz, devesi Kasvanın uzerinde idi. On binlerce Sahabî o MÂnevi Guneşin etrafında yorungelerini kaybetmeyen gezegenleri andırıyordu. Dillerde sadece telbiye vardı:

“Lebbeyk Allahumme Leybeyk. Lebbeyke l şerîke leke Lebbeyk. İnnelhamde vennimete leke vel-mulk. L şerike leke.

Sanki yeryuzu bir ağız olmuş, aynı “telbiyeyi yuzbinler dil ile tekrarlıyordu. Fahr-i Âlem Efendimiz ve Sahabîlerin sevinc ve heyecanına Âdeta yer ve gok iştirak ediyordu.


Mekkeye varış

Tarih: Zilhicce ayının dordu, Pazar gunu, sabahın erken saatleri.

Fahr-i Âlem Efendimiz, etraftan gelenlerin de katılmasıyla yuz bini aşkın Musluman hacılarla Mekkeye ust kısmından, Seniyyetul-Ked mevkiinden girdi.1 KÂbe-i Muazzamayı gorunce, “Y Rabbi! Bu muazzam mÂbedin azamet, şeref, keramet ve mehabetini arttır2 diye du etti.

Bundan sonra Peygamber Efendimiz (a.s.m.) Beytullaha vardı. Hacerul-Esvedi istilÂm etti3 ve o koşeden KÂbe-i Muazzamayı tavafa başladı. Tavafın ilk uc devresinde adımlarını kısaltıp, omuzlarını silkelemek suretiyle hızlı ve calımlı bir şekilde yurudu. Kalan dort devresini ise ağır ağır yuruyerek tavafını tamamladı.

KÂbenin etrafını yedi defa dolaşarak tavafı tamamladıktan sonra Makam-ı İbrahime vardı. Orada iki rekÂt namaz kıldı.1 Sonra tekrar donup Hacerul-Esvedi istilÂm etti. Bu esnada Hz. Omere, “Ey Omer! Sen, guclu kuvvetlisin. Hacerul-Esvede yetişmek icin başkasına omuz vurma! İnsanları, gucsuzleri rahatsız etme! Eğer, tenh bulursan onu istilÂm et! Yok tenh bulamazsan, uzaktan el surup opme işareti yap ve kelime-i Tevhid oku, tekbir getir2 buyurdu.


Peygamberimizin say edişi

Resûl-i Kibriy Efendimiz, bundan sonra Safa Tepesine cıktı. Orada CenÂb-ı Hakka hamd ve şukrunu takdim etti. Buradan inerek Saf ve Merve arasında yedi kere say etti.

Minaya gidiş

Mekkede Pazar, Pazartesi, Salı ve Carşamba gunleri kalan Resûl-i Kibriy Efendimiz, Perşembe gunu Minaya gitti. Oğle, ikindi, akşam ve yatsı namazlarını orada cemÂatla ed etti. Geceyi orada gecirdi. Zilhiccenin dokuzu Cuma gunu sabah namazını ed ettikten sonra Minadan Arafata doğru hareket etti.3

Ashab-ı Kiramın getirdiği telbiye ve tekbirlerle Âdeta yer gok cınlıyordu.


Ved Hutbesi

Arafatta Allaha hamd ve senÂdan sonra hususî olarak o sırada hazır bulunan yuz bini aşkın (120.000) Sahabîye, umumî olarak da butun Muslumanlara, butun insanlığa değişmez, eskimez olculer ihtiva eden şu hutbesini irÂd buyurdu:

“BismillÂhirrÂhmÂnirrahîm.

“Ey insanlar!

“Sozumu iyi dinleyiniz. Bilmiyorum, belki bu seneden sonra sizinle burada bir daha buluşamayacağım.

“İnsanlar!

“Bugunleriniz nasıl mukaddes bir gun ise, bu aylarınız nasıl mukaddes bir ay ise, bu şehriniz (Mekke) nasıl mubarek bir şehir ise, canlarınız, mallarınız, namuslarınız da oyle mukaddestir, her turlu tecÂvuzden korunmuştur.

“Ashabım!

“Muhakkak Rabbinize kavuşacaksınız. O da sizi yaptıklarınızdan dolayı sorguya cekecektir. Sakın benden sonra eski sapıklıklara donmeyiniz ve birbirinizin boynunu vurmayınız! Bu vasiyetimi, burada bulunanlar, bulunmayanlara ulaştırsın. Olabilir ki, burada bulunan kimse, bunları daha iyi anlayan birisine ulaştırmış olur.

“Ashabım!

“Kimin yanında bir emanet varsa, onu hemen sahibine versin. Biliniz ki, faizin her ceşidi kaldırılmıştır. Allah boyle hukmetmiştir. İlk kaldırdığım faiz de Abdulmuttalibin oğlu (amcam) Abbasın faizidir. LÂkin anaparanız size Âittir. Ne zulmediniz, ne de zulme uğrayınız.

“Ashabım!

“Dikkat ediniz, Cahiliyeden kalma butun Âdetler kaldırılmıştır, ayağımın altındadır. Cahiliye devrinde gudulen kan dÂvÂları da tamamen kaldırılmıştır. Kaldırdığım ilk kan dÂvÂsı, Abdulmuttalibin torunu İyas bin Rabianın kan dÂvÂsıdır.

“Ey insanlar!

“Muhakkak ki, şeytan şu toprağınızda kendisine tapılmaktan tamamen umidini kesmiştir. Fakat siz bunun dışında ufak tefek işlerinizde ona uyarsanız, bu da onu memnun edecektir. Dininizi korumak icin bunlardan da sakınınız.

“Ey insanlar!

“Kadınların haklarını gozetmenizi ve bu hususta Allahtan korkmanızı tavsiye ederim. Siz kadınları, Allahın emaneti olarak aldınız ve onların namusunu kendinize Allahın emri ile helÂl kıldınız. Sizin kadınlar uzerinde hakkınız, kadınların da sizin uzerinizde hakkı vardır. Sizin kadınlar uzerindeki hakkınız; yatağınızı hic kimseye ciğnetmemeleri, hoşlanmadığınız kimseleri izniniz olmadıkca evlerinize almamalarıdır. Eğer gelmesine musaade etmediğiniz bir kimseyi evinize alırlarsa, Allah, size onları yataklarında yalnız bırakmanıza ve daha olmazsa hafifce dovup sakındırmanıza izin vermiştir. Kadınların da sizin uzerinizdeki hakları, meşru orf ve Âdete gore yiyecek ve giyeceklerini temin etmenizdir.

“Ey muminler!

“Size iki emanet bırakıyorum, onlara sarılıp uydukca yolunuzu hic şaşırmazsınız. O emanetler, Allahın kitabı KurÂn-ı Kerim ve Peygamberinin (a.s.m.) sunnetidir.

“Muminler!

“Sozumu iyi dinleyiniz ve iyi belleyiniz! Musluman Muslumanın kardeşidir ve boylece butun Muslumanlar kardeştirler. Bir Muslumana kardeşinin kanı da, malı da helÂl olmaz. Fakat malını gonul hoşluğu ile vermişse o başkadır.

“Ey insanlar!

“Cenab-ı Hak her hak sahibine hakkını vermiştir. Her insanın mirastan hissesini ayırmıştır. Mirascıya vasiyet etmeye luzum yoktur. Cocuk kimin doşeğinde doğmuşsa ona Âittir. Zina eden kimse icin mahrumiyet vardır. Babasından başkasına Âit soy iddia eden soysuz yahut efendisinden başkasına intisÂba kalkan kole, Allahın, meleklerinin ve butun insanların lÂnetine uğrasın. CenÂb-ı Hak, bu gibi insanların ne tevbelerini, ne de adalet ve şehÂdetlerini kabul eder.

“Ey insanlar!

“Rabbiniz birdir. Babanız da birdir. Hepiniz Âdemin cocuklarısınız, Âdem ise topraktandır. Arabın Arap olmayana, Arap olmayanın da Arap uzerine ustunluğu olmadığı gibi; kırmızı tenlinin siyah uzerine, siyahın da kırmızı tenli uzerine bir ustunluğu yoktur. Ustunluk ancak takvada, Allahtan korkmaktadır. Allah yanında en kıymetli olanınız, Ondan en cok korkanınızdır.

“ÂzÂsı kesik siyahî bir kole başınıza Âmir olarak tayin edilse, sizi Allahın kitabı ile idare ederse, onu dinleyiniz ve itaat ediniz.

“Suclu kendi sucundan başkası ile suclanamaz. Baba, oğlunun sucu uzerine, oğlu da babasının sucu uzerine suclanamaz.

“Dikkat ediniz! Şu dort şeyi kesinlikle yapmayacaksınız: Allaha hicbir şeyi ortak koşmayacaksınız. Allahın haram ve dokunulmaz kıldığı canı, haksız yere oldurmeyeceksiniz. Zina etmeyeceksiniz. Hırsızlık yapmayacaksınız.

“İnsanlar LÂ ilÂhe illallah deyinceye kadar onlarla cihad etmek uzere emrolundum. Onlar bunu soyledikleri zaman kanlarını ve mallarını korumuş olurlar. Hesapları ise Allaha Âittir.

“İnsanlar!

“Yarın beni sizden soracaklar, ne diyeceksiniz?

Sahabe-i Kiram hep birden şoyle dediler:

“Allahın elciliğini if ettiniz, vazifenizi hakkıyla yerine getirdiniz, bize vasiyet ve nasihatta bulundunuz, diye şehÂdet ederiz.

Bunun uzerine Resûl-i Ekrem Efendimiz (a.s.m.) şehÂdet parmağını kaldırdı, sonra da cemaatin uzerine cevirip indirdi ve şoyle buyurdu:

“Şahid ol, y Rab! Şahid ol, y Rab! Şahid ol, y Rab!1

Oğle ve ikindi namazlarının beraber kılınışı

Resûl-i Ekrem Efendimiz, butun insanlığa en yuksek ve kudsî bir ders olan Ved Hutbesini sona erdirdiği sırada Hz. BilÂl-i Habeşî oğle ezanını okumaya başladı. Resûl-i Ekrem Efendimiz ve Ashab-ı Kiram, huşu icinde susup ezanı dinlediler. Ezan bitince, Hz. BilÂl kaamet getirdi. Fahr-i KÂinat Efendimiz, o muhteşem cemaata imam olup once oğle namazını kıldırdı. Sonra yine kaamet getirilerek ikindi namazını kıldırdı. Boylece Resûl-i Ekrem Efendimiz, bir ezan iki kaametle iki vaktin namazını birleştirdi.2

İlk işÃ‚ret

İkindiden sonraydı, vakit akşama yakındı. Resûl-i Ekrem Efendimiz, devesi KasvÂnın uzerindeydi. Bu sırada şu Âyet-i kerime nÂzil oldu:

“Bugun sizin dininizi kemÂle erdirdim, uzerinizdeki nimetimi tamamladım ve size din olarak İslÂmı sectim.1

Resûl-i Ekrem Efendimiz, bu Âyeti okuyunca, Ashab-ı Kiram son derece sevinip ferah duydular. Sadece biri ağlıyordu: Hz. Ebû Bekir. Sahabîler buna bir mÂn veremediler. Nicin ağladığını sorduklarında, “Bu Âyet, Resûlullahın (a.s.m.) vefÂtının yakın olduğuna delÂlet ediyor. Onun icin ağlıyorum2 cevabını aldılar.

Hz. Ebû Bekirin soylediği ve anladığı sır doğru idi. Zira bu Âyet, Fahr-i KÂinat Efendimizin dunyadan goc etme zamanının yaklaşmış olduğuna ilk işÃ‚ret idi. Cunku, teklif ve tebliğ edilmesi gereken şeyler bittiğine gore, teklif ve tebliğ edenin vazifesi de son bulacak demekti.

Aynı sırrı, Hz. Omerin de idrak ettiğini kaynaklar zikrederler.3


Arafattan Muzdelifeye

Cuma gunu, guneş battıktan sonra Fahr-i KÂinat Efendimiz (a.s.m.) devesi KasvÂnın uzerinde ve terkisinde UsÂme bin Zeyd ile birlikte, Arafattan Muzdelifeye geldi. Bu sırada akşam namazı vakti cıkmış, yatsı namazı vakti girmişti. Resûl-i Ekrem Efendimiz bir ezan iki kaametle once akşam, arkasından da yatsı namazını kıldırdı.4

Peygamber Efendimiz Cumayı Cumartesiye bağlayan geceyi Muzdelifede gecirdi. Cumartesi gunu sabah namazını orada ed ettikten sonra Meşar-ı Harama geldi.

Resûl-i Ekrem Efendimiz, Ashabına “Cemrede1 atılacak ufak taşları toplayınız diye emretti ve taşların nasıl atılacağını gosterdi.

Sonra Akabe Cemresine birer birer yedi ufak taş attı. Her taş atışında “Allahu ekber diyerek tekbir getiriyordu. Bu arada Ashab-ı Kiram da aynı şekilde Cemre taşlarını atıyorlardı.

Peygamberimiz Akabe Cemresine yedi taşı attıktan sonra Minaya dondu.


Kurban kesme

Resûl-i Kibriy Efendimiz oradan kurban kesme yerine gitti. Omr-u saadetlerinin her bir senesi icin bir kurban olmak uzere atmış uc kurbanı bizzat mubarek elleriyle kesti.2 Saclarını traş ettirdi. Kesilen saclarını hatıra olsun diye Sahabîlerine birer ikişer dağıttı. Bu da ashabından ayrılığının yaklaştığına işÃ‚retti. Ayrıca: “Ey insanlar! Haccın usûl ve erkÂnını benden oğrendiniz. Bilmem, ama belki bundan sonra benimle goruşemezsiniz buyurarak da bu işÃ‚reti kuvvetlendirdi.

Peygamberimizin (a.s.m.) sacının on kısmı traş edildiği sırada, Hz. Halid bin Velid, “YÂ Resûlallah dedi, “alnın uzerindeki sacınızdan bana verir misiniz?

Peygamber Efendimiz onun bu isteğini kabul etti ve kendisine sacının on kısmından bir kac tel verip hayatında devamlı muzaffer olması icin du etti. Hz. Halid, mubÂrek sacları alıp gozune surdu, sonra da kulÂhının onune yerleştirdi.

Resûl-i Ekrem Efendimizin o sac ve duÂsının bereketi hurmetine Hz. Halid girdiği her harpten muzaffer cıkmıştır. Nitekim kendisi de, “Ben, onu hangi tarafa yonelttimse, orası fetholundu3 demiştir.


Peygamberimizin ifÂza tavafı

Resûl-i Ekrem Efendimiz, kurban bayramının birinci gunu oğle vaktinden once ifÂza (ziyÂret) tavafını yapmak uzere KÂbe-i Muazzamaya gitti. Muslumanlara da gitmelerini emir buyurdu. Tavafını yaptıktan sonra oğle namazını kıldı. Zemzem Kuyusundan su icti.1

Resûl-i Ekrem Efendimiz o gun akşama doğru Minaya dondu.

Resûl-i Ekrem Efendimiz, kurban bayramının ikinci ve ucuncu gunu, guneş batıya doğru eğrildiği zaman yaya olarak Mina Mescidinden sonraki İlk Cemrenin yanına vardı. Oraya birer birer yedi tane cakıl taşı attı. Her birini atarken “Allahu ekber diyerek tekbir getiriyordu.

Bundan sonra İkinci Cemre, ondan sonra da Cemre-i Akabe denilen Ucuncu Cemrenin yanına vardı. Her birisine birer birer yedi taş attı. Her birini atarken “Allahu Ekber diyerek tekbir getiriyordu.2


Muhassaba gidiş

Zilhiccenin on ucu, Salı gunu. Resûl-i Ekrem Efendimiz, Minadan Muhassab denilen taşlık yere gitti. Orada cadırı kurulmuştu. Bu sırada Ashab-ı Kirama hitaben şoyle buyurmuştu.

“Allah, sozumu guzelce ezberleyip, sonra da onu duymayanlara ulaştıran kimselerin yuzunu nurlandırıp neşelendirsin. Olabilir ki, anlayan kendisinden daha iyi anlayana onu ulaştırır.

“İyi biliniz ki, uc şey mumin ve Muslumanların kalblerine kin ve kıskanclık sokmaz.

1. Allahın rızasını gozeterek ihlÂs ile amel,

2. Musluman olan Âmirlere nasihat ve itaatta bulunmak,

3. Musluman cemaata îtikÂd ve sÂlih Âmelde tabi olmak.3


Ved tavafı

Resûl-i Kibriy Efendimiz sabah namazından once, Beytullaha tavaf icin gidileceğini Ashab-ı Kirama ilÂn etti. Daha Sonra Kabe-i Muazzamaya gidip veda tavafını yaptı.1

Zilhiccenin on dordu, Carşamba gunu. Resûl-i Kibriy Efendimiz ve Ashab-ı Kiram, Ved Tavafından sonra, Mekke-i Mukerremeden Medine-i Munevvereye doğru yola cıktılar. Gadir-i Hum Vadisinde konakladılar. Efendimiz orada oğle namazını kıldırdı. Namaz bitince Ashabına, “Ey insanlar! Biliniz ki, ben de bir insanım! Cok surmez yuce Rabbimin elcisi gelecek, beni ebedî Âleme cağıracak. Ben de onun dÂvetine icÂbet edeceğim. Yakında size ved edeceğim dedikten sonra sozlerine şoyle devam etti:

“Eğer sadÂkatle sarılırsanız, sizi doğru yolda muhafaza edecek iki şey bırakıyorum: Onların birincisi Allahın Kitabı Kurandır ki, icinde hidÂyet ve nur vardır. Ona sım sıkı sarılınız! İkincisi de Ehl-i Beytimdir.2 (*)

Bu sozlerinden sonra Hz. Alinin elinden tuttu. “Ben kimin mevlÂsı isem, Ali de onun mevlÂsıdır buyurdu ve arkasından, “Allahım! Ona dost olana dost, duşman olana duşman ol! diye niyazda bulundu.1

Peygamberimizin (a.s.m.) yakında ebedî Âleme goc edeceğini haber veren yukarıdaki sozleri, Ashab-ı Kiramı huzne boğdu. Uğrunda canlarını fed ettikleri, oz nefislerinden daha cok sevdikleri KÂinatın Efendisi aralarından gidecekti.

Şimdiden Âdeta kendilerini bir yetim kabul edip gozyaşları dokuyorlardı.


Medineye varış

Medine gorununce Peygamber Efendimiz uc defa tekbir getirdi. Sonra Âdetleri olan duÂyı yaptı:

“Allahtan başka ilÂh yoktur. Allah tektir, ortağı yoktur. Mulk Onundur. Butun hamd de Ona mahsustur. O, her şeye kadîrdir.

“Rabbimize yonelici, gunahlarımızdan tevbe edici, Rabbimize kulluk, secde ve hamd edici olarak donuyoruz.2

Medineye girince Efendimiz doğruca Mescid-i Şerife vardı. Orada iki rekÂt namaz ed ettikten sonra HÂne-i Saadetine dondu.

Bu, Resûl-i Kibriy Efendimizin ilk ve son haccı oldu.

Veda Haccı Hz.Muhammed
Salih Suruc "Peygamberimizin Hayatı" isimli kitaptan alıntıdır...