Dua Kac Kısıma Ayrılır


Dua, toplam olarak iki kısma bolunebilir:

1-Tekvini (Gayrı İhtiyari)

2-Teşri-i (İhtiyari)

1-Dua-yı Tekvini: Yani butun mevcudatın, tekvini dil ve kendi varlıklarıyla, ihtiyac ve fakirlikten başka bir şey olmayan şeyi daima varlığın yaratıcısı Allah’tan istemek. Şu acıktırki her bir varlık kendi kabiliyetinin kapasitesine gore ihtiyacının giderilmesini istemektedir.

2-Dua-yı Teşri-i: Yani kendi iradesine hakim bir varlığın ihtiyari ve bilincli olarak, hacetlerini giderebilecek ve zararı giderebilecek veya verme kudretine sahip gucu tanıdıktan sonra, her şeyi ondan istemesidir.

Buna dayalı olarak şimdi burada ele alacağımız konu ihtiyar (irade) ve bilinc uzerine yapılan, dua-yı teşri olacaktır.

Dua’da Tevhid:

Dua’da Tevhid’den amaclanan şudur: Bir İnsanın kendi ihtiyac ve hacetlerini yalnız Allah-u Teala’dan istemesidir. Allah insanın yaratıcısı ve insanın faydasına olacakları veya zararını giderecek guce ve kudrete sahiptir.

İhtiyaclı ve muhtac insan, kendisinin ihtiyacının giderilmesini hissettiği zaman iki halden birine sahiptir.

1- Gercekten kendisini ihtiyaclı ve muhtac bir durum da hisseden İnsanın, Allah’u Teala’nın zatından başka hicbir şeye teveccuhu yoktur. Ve yalnız Allah’ı fayda ve zararın asıl faktoru bilmekte ve ondan başkasına teveccuh etmemektedir. Bu halde etmiş olduğu dua hakidir ve dua’da tevhidin manasıda budur.

2- Bu konuda şoylede diyebiliriz; Allah’u Teala mutlak ihtiyacsızdır ve ondan başka herşey ihtiyaclıdır. Kişinin gafleti sebebiyle Allah’a teveccuhu yoktur, fakat aslında Allah’ı kendi yaratıcısı unvanıyla kabul etmektedir. Bu iki durumda eğer, Allah’a zorda kalması ve yoksulluk uzerine dua ederse, bu gibi dua hakiki bir dua değildir. Ve dua’daki tevhid’in manası kesinlikle konunun tam tersidir.

Dua’nın Gerekliliği:

Acaba aslında dua etmeye ne ihtiyacımız vardır? Ve dua’ya eğilimin insan icin gereği varmıdır?

Oncelikle şunu belirtelimki insan ihtiyacı olan bir varlıktır ve bu ihtiyaclılık inkar edilecek cinsten değildir. Bir taraftan insan bu ihtiyaclarını gidermek istiyor. Nasılki insan kemaliyeti istemektedir ve kemale ulaşmak icinde ihtiyaclarını gidermesi gerekmektedir. Buna dayalı olarak kendiside butun ihtiyaclarını gidermeyi başaramıyor. Bunun icin dua’nın ve ihtiyacının giderilme isteğinin kendisinde var olduğunu hissediyor ve bununda onun fıtratında kokleri vardır.

İkinci olarak, Allah’dan isteme ve o’na dua etmek bir ibadettir. Ve kulların Allah’a yakınlaşma sıfatlarından birisidir. Dua etmekten cekinen kimseler, Allah’u Teala’nın onunde başlarını one eğip kendi ihtiyaclarının ondan istemeye yanaşmayanlar, hakikatında Allah’ın buyukluğu karşısında kendilerinin bir şahsiyetinin olduğunu soyleyen Mutekebbirlerdir.(Kibirlenen, Buyuklenen) Buda buyuk bir gunah olup neticesi Kahr-ı İlahi ve Cehennem ateşidir. “Bana dua edin, duanızı kabul edeyim. Bana kulluk yapmaya tenezzul etmeyenler aşağılık olarak cehenneme gireceklerdir.” (Mumin-60)

Ucuncu olarak, dua istenilen neticeyi beraberinde getirmektedir. Allah’ın rahmetinin ulaşması icinde istemek gereklidir.

İmam Sadık (as) buyuruyor; “Nasılki bulut yağmurun vesilesiyse dua’da icabetin vesilesidir. Oyleyse eğer bulut olmadan yağmur yağmıyorsa, dua’da olmazsa insanın istediği netice (maddi ve manevi ihtiyaclarının giderilmesi) olmayacaktır.” (Usul-u Kafi, C:4, S:217)

Dua, eğer şartlarına rivayet edilerek yapılsa, ilahi lutuf ve feyzleride peşinden getirir ve bu feyzlerde dua’sız mumkun değildir. İmam Sadık (as) rivayetlerinin birinde kendi ashabından bir kişiye buyuruyor: “Dua et! Olacakların onceden tayin edildiğini ve bir daha değişmeyeceğini zannetme muhakkak Allah katında bir makam vardır ve bununda dua olmaksızın elde edilmesi olanaksızdır. Bir kul eğerağzını Allah’a dua ve isteğe kapatırsa ona hicbir şey bağışlanmaz. Teslim ol ve işte şunu bilki seslenmeyle acılmayan bir kapının bile acılmasından umit vardır. (Usul-u Kafi, C:4, S:271)

Bu rivayette İmam Sadık (as) acıkca şunu buyuruyor: Dua, bağışın sebebidir ve eğer Allah’a dua ve yakarış olmazsa, ilahi lutuf ve feyzler insanı kapsamıyor.
__________________