Kur'an-Kerîm'in otuzucuncu suresi. Medine'de nazil olmuş, yetmişuc ayet, binyuz seksen kelime ve beşbinyediyuzdoksanaltı harften ibarettir. Fasılası elif ve lÂm'dır. Sure, adını yirminci ayette gecen "Ahzab" kelimesinden almıştır. Medine İslam devletini yok etmek icin bir araya gelen ve Muslumanlara karşı tek bir cephe oluşturan muşrik kabilelerinden muteşekkil kÂfir topluluğuna "Ahzab" denmiştir.

Surede ele alınan konular zaman itibariyle birbirini izleyen bir donemde meydana geldiği icin burada soz konusu edilmiştir. Surede Hendek veya diğer adıyla Ahzab gazvesinin ceşitli durumlarını anlatmak ve Resulullah'a bazı acıklamalarda bulunmak uzere gelen ayetler yer almaktadır. Surenin, munafıkların bazı tavırlarını acığa vurmak, Zeyd b. Harise'nin, hanımı Zeyneb binti Cahş ile olan munasebetlerinden soz etmek, Musluman kadınların ahireti tercih etmeleri gerektiğinden ve takvalarından bahsetmek uzere nazil olduğu kaydedilmektedir.

Bu surede Bedir gazvesinden sonra ve Hudeybiye barışından once Medine toplum yapısında meydana gelen bazı gelişmeler, islÂm devletinin o gunku yapısı, bu zaman icinde muslumanların yaşadığı yuklu hÂdiseler, gelişmekte olan islÂm toplumu ve devletinin hukum ve yasaları ele alınmıştır. Ayrıca toplumsal olaylar ve İslam'ın temel yasaları ile, Allah'a iman ve onun yuce kudretine teslimiyetin daima ic ice ve irtibatlı hususlar olduğu anlatılmıştır.

"Ey Peygamber! Allah'tan sakın, kÂfirlere ve munÂfıklara uyma, Allah alim'dir, Hakîm'dir. Sana Rabbinden vahy olunana uy; Allah butun yaptıklarınızdan haberdÂrdır. Allah'a tevekkul et. Allah vekil olarak sana yeter. " (1) ayetleriyle başlayan sure, daha sonra adını aldığı Ahzab olayından soz ederek kÂfirlere karşı savaşa hazırlanan islÂm toplumunun durumunu ve takınması gereken tavrı anlatır. "(Ey Peygamber) De ki: Eğer olumden veya oldurulmekten kacıyorsanız bilin ki kacmak size fayda vermeyecektir. Kacsanız bile az veya kısa bir zamandan fazla (dunyada) yaşatılmazsınız. De ki: "Allah size bir kotuluk dilerse veya rahmet isterse, sizi ona karşı kim savunabilir. Allah'tan başka dost ve yardımcı da bulamazsınız..." (17)

Allah bir hukum koyduğu zaman cahilî anlayıştan dolayı bu hukme karşı koymanın ne demek olduğu da şu ayetle acıklanıyor:

"Allah ve Resulu bir konuda hukum verdiği zaman mumin erkek ve mumin kadına artık bu hususta başka bir seceneği tercih hakları yoktur." (36)

Sonra da insanoğlunun dunyadaki fonksiyonu ve yuklendiği sorumluluk dile getirilip derin ve muthiş bir hakîkÂt gozler onune serilmektedir:

Doğrusu biz emaneti goklere, yere ve dağlara (yuklenmeleri icin) teklifte bulunduk. Onlar bunu yuklenmekten cekinip, korkuyla titremişlerdi. Şuphesiz insan pek zalim ve cahildir." (72)

Surede yer alan bu genel hukum ve ana cizgilerin dışında ayrıca şu konulara yer verilmiştir:

1- İslÂm duşmanlarının İslÂm devleti aleyhinde nasıl calıştıklarını ve sonunda Allah'ın bu kÂfir ve munafıkları nasıl perişan ettiği; ( 13-15)

2- islÂm kardeşliğinin derin anlamlar taşıdığı ve muminlerin birbirlerine karşı manevî

sorumlulukları bulunduğu (23 vd.)

3- Peygamber (s.a.s.)'in hanımlarının butun muminlerin anneleri olup, onlara karşı iyi davranışlarda bulunulmasını, Muminlerin annelerinin ustun ozelliklere sahip oldukları; (6 ve 25)

4- İslÂm'da evlÂt edinilemeyeceği, ve bunun oz evlÂtlığın hukumleriyle aynı hukumlere sahip olmadığı; (40)

5- Peygamber'in evine kimlerin girip cıkabileceği, kimin kiminle goruşmesinin dinî

acıdan sakınca taşımadığı; (53)

6- Musluman kadınların nasıl ortunmesi gerektiği, ortunmenin farz olduğu; (59)

7- Allah'ın ve meleklerin Peygamber'e salÂt ve selÂm getirdikleri ve muminlerin de buna katılmaları gerektiği; (46)

8- Kalblerinde nifak taşıyanların nasıl cezalandırılacakları ve ahiretteki azapları; (*64-66)

9- Kıyametin vaktini Allah'tan başka kimsenin bilemeyeceği; (63)

10- Gorevlerini tam olarak yerine getiren muminlerin alacağı mukÂfÂtları; (70-71)

1 l-İnsanoğlunun yuklendiği sorumluluğun anlamı; (72)

12- KÂfir ve munafıkların uğrayacağı ağır cezalar...(73)

Ahmed AĞIRAKCA
__________________