Asil adi Muhammed Celaleddin olan Mevlana'nin mahlasi Rumi'dir. Daha cok, lakabi olan Mevlana ile anilir. Kaynaklar onu Ulu Hunkar veya Hunkar Mevlana diye de anmaktadir.
Celaleddin Rumi 30 Eylul 1207'de Belh'te dogdu. Kaynaklara gore annesi Mumine Hatun, Harzemsahlardan Alaeddin Muhammed'in kizidir. Mumine Hatun Konya Karaman'da Mader-i Sultan denen cami dergahta yatmaktadir. Mevlana'nin anne tarafindan Halife Ebubekir soyundan geldigi yolundaki rivayet tarikat erbabinin sikca basvurduklari uydurmalardan biridir. Bu iddianin tutarsizligi buyuk arastirmaci Golpinarli tarafindan Mevlana'yi anlatan hemen tum eserlerde gosterilmistir. Rumi'nin babasi, devrinin unlu bilginlerinden biri olan ve Sultanul Ulema diye anilan Huseyin oglu Bahaeddin Veled'dir.

Kaynaklara gore, Bahaeddin Veled, Mogollarin Belh'i istilasi uzerine buradan ayrilmis ve kesin olarak bilemedigi bir yol izleyerek Konya'ya gelip yerlesmistir.

Sultanul Ulema ailesinin Belh'ten ayrilisi sirasinda Mevlana'nin 5 yaslarinda oldugu yolundaki Eflaki kaydi kesinlikle yanlistir. Mevlana bu goc sirasinda 20 yaslarinda bir insandi. Nitekim goc yolunda Nisabur'da buyuk sufi Feriduddin Attar'la gorusen Bahaeddin Veled ailesinin genc ogullarina Attar, eseri Esrar-name'yi vermistir. Yine goc yolunda, Larende'de Mevlana, Semerkandli Hoca Lala'nin kizi Gevher Hatun'la evlendi. Rumi'nin ogullari Sultan Veled ve Alaeddin Celebi bu hanimdan dogmustur.

Bahaeddin Veled Konya'da halka verdigi vaazlarla buyuk bir une kavusmustur. Selcuklu sultani Alaeddin Keykubat'in lalasi tarafindan Bahaeddin Veled icin Medrese-i Hudavendigar adli buyuk bir medrese de yaptirilmistir.

Bahaeddin Veled'in olumu uzerine onun bilgi ve aydinlik mirasini temsil etme gorevini oglu Celaleddin ustlendi. Bahaeddin Veled'in ilim ve kemalinden yararlananlar Mevlana'nin cevresinde toplanmislardi. Olumunden kisa bir sure sonra, ogrencilerinden unlu sufi bilgin Burhaneddin Muhakkik Tirmizi'nin Konya'ya geldigini goruyoruz.

Burhaneddin, hocasi Sultanul Ulema ile bulusmak uzere geldigi Konya'da onun yerini alan Mevlana ile karsilasti ve hocasindan feyz almaya fevam yerine Mevlana'ya feyz vermeye basladi.

Seyyid Burhaneddin, entellektuel-kitabi bilgilere teslim olmus gorunen Mevlana'da ilk mistik ilgiyi uyandiran kisi olmustur. Burhaneddin, Mevlana ile 10 yila yakin bir sure mesgul oldu. Mevlana'nin Halep ve Sam'da tahsil gormesinin de Burhaneddin'in tesvikiyle oldugu anlasiliyor
__________________